Η διασφάλιση της επιτυχίας της νέας Ουκρανίας θα πρέπει να είναι η κορυφαία προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με την άποψη του Τζορτζ Σόρος, όπως γράφει σε νέο δοκίμιο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό New York Review of Books.
Στο άρθρο «Ουκρανία και Ευρώπη: τι πρέπει να γίνει;», ο Σόρος επιχειρηματολογεί ότι από όλες τις διχαστικές κρίσεις που αντιμετωπίζει η ΕΕ – το ευρώ, τη μετανάστευση και το Βρετανικό δημοψήφισμα για την ΕΕ – η εξωτερική απειλή που εγείρεται από τη Ρωσική επιθετικότητα έναντι της Ουκρανίας πρέπει να αντιμετωπιστεί ως το πλέον επείγον διακύβευμα, καθώς έχει τη δυνατότητα να συνασπίσει την Ευρωπαϊκή Ένωση. Από αυτήν την ενότητα, το «πνεύμα της αλληλεγγύης», το οποίο «χαρακτήριζε τις πρώιμες ημέρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης», θα μπορούσε να ανακαταληφθεί, συμβάλλοντας έτσι στην επίλυση των άλλων κρίσεων.
Έως σήμερα, η ελληνική κρίση και, τώρα, η μεταναστευτική έχουν εντείνει τα προβλήματα της Ουκρανίας, αποσπώντας την προσοχή των ευρωπαϊκών αρχών μακριά από τη μοίρα της χώρας, υποστηρίζει. Η ΕΕ μεταχειρίστηκε την Ουκρανία ως «μιαν άλλη Ελλάδα», όταν, σε αντίθεση με την Ελλάδα, υπερασπίζεται ενεργά την ΕΕ εναντίον μιας στρατιωτικής και πολιτικής απειλής από τη Ρωσία. Ο Τζορτζ Σόρος υποστηρίζει ότι, χωρίς την περαιτέρω υποστήριξη της ΕΕ, υπάρχει ο κίνδυνος ο ουκρανικός λαός να δυσανασχετήσει με την αργή ταχύτητα των μεταρρυθμίσεων και τη συρρίκνωση του επιπέδου διαβίωσης. Εάν η Ουκρανία δεν λάβει οικονομική βοήθεια καθώς διέρχεται μέσα από ριζικές πολιτικές και οικονομικές αλλαγές, η πίεση υπό την οποία λειτουργούν οι μεταρρυθμιστές της Ουκρανίας «μπορεί να φθάσει σε σημείο καμπής». Στο δοκίμιο, ο ίδιος καλεί τους συμμάχους της Ουκρανίας να πράξουν «ό,τι χρειαστεί» προκειμένου να βοηθήσουν τη νέα Ουκρανία να επιτύχει, γεγονός που προϋποθέτει μια μαζική κλιμάκωση της χρηματοδοτικής στήριξης εκ μέρους της ΕΕ. Παρ’ όλο που η Ουκρανία και οι σύμμαχοί της δεν μπορούν να υπερκεράσουν την Ρωσία στρατιωτικά, μπορούν «να πλειοδοτήσουν έναντι της, οικονομικά» – μια υποχρέωση που ο κύριος Σόρος υποστηρίζει ότι πρέπει να θεωρηθεί κομμάτι των αμυντικών δαπανών. Περιγράφει δε ότι η τρέχουσα συνεισφορά ύψους €3,4 δις της ΕΕ στο πακέτο διάσωσης της Ουκρανίας υπό τη διεύθυνση του ΔΝΤ, είναι «πλήρως ανεπαρκής». Ο κ. Σόρος καλεί την Καγκελάριο Μέρκελ να ηγηθεί της προσπάθειας για αναβάθμιση της χρηματοδοτικής στήριξης προς την Ουκρανία. Την καλεί να συνεχίσει την πρόσφατη «ανάληψη κινδύνου», την οποία επέδειξε με τη σκληρή στάση της απέναντι στον Πούτιν, τις προσπάθειές της να κρατήσει την Ελλάδα στην Ευρωζώνη και την ηγετική της παρουσία κατά τη διάρκεια της μεταναστευτικής κρίσης. Καλεί, επίσης, τον Πρόεδρο Ομπάμα να παίξει έναν «εποικοδομητικό ρόλο», πείθοντας την Καγκελάριο Μέρκελ να κινηθεί προς αυτήν την κατεύθυνση.
Ο κ. Σόρος καλεί την ΕΕ να διαθέσει ένα τοις εκατό του προϋπολογισμού της για την υπεράσπιση της Ουκρανίας. Ισχυρίζεται ότι το ποσό των €14 δις – σημαντικά μεγαλύτερο από αυτό που είναι διαθέσιμο σε έναν προϋπολογισμό της ΕΕ στριμωγμένο από την κρίση του ευρώ – θα μπορούσε να αντληθεί για λογαριασμό του προγράμματος βοήθειας για την Ουκρανία που διαχειρίζεται το ΔΝΤ μέσω του μηχανισμού Μακροοικονομικής Χρηματοδοτικής Συνδρομής της ΕΕ (MΧΣ), στο πλαίσιο του οποίου τα κονδύλια μπορούν να εξευρεθούν με δανεισμό από τις χρηματοοικονομικές αγορές, αξιοποιώντας την πιστοληπτική αξιολόγηση τριπλού Α της ΕΕ. Μέσα από αυτήν την οδό, η ΕΕ θα πρέπει να διαθέσει μόνο εννέα τοις εκατό από το ποσό που δάνεισε στην Ουκρανία ως υποχρέωση τήρησης μη ταμειακών αποθεματικών έναντι του ενδεχόμενου μιας μελλοντικής αθέτησης. Ο κύριος Σόρος υποστηρίζει ότι η εν λόγω διαδικασία επείγει να ξεκινήσει άμεσα, καθώς για την ολοκλήρωσή της μπορεί να χρειαστούν αρκετοί μήνες και προϋποθέτει την πρότερη έγκριση του Υπουργείου Οικονομικών της Γερμανίας. Επιπρόσθετα στην ευρείας κλίμακας δημοσιονομική στήριξη για την Ουκρανία, ο κύριος Σόρος απευθύνει κάλεσμα για περαιτέρω πολιτικές μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό, περιλαμβανομένης της αναδιάρθρωσης του κρατικού μονοπωλίου για το φυσικό αέριο, της Naftogaz, γεγονός που θα οδηγούσε σε μια υπαγωγή των τιμών σε καθεστώς ελεύθερης αγοράς. Υποστηρίζει ότι θα μπορούσαν να προβλεφθούν άμεσα επιδόματα για άπορα νοικοκυριά. Επίσης, ο κ. Σόρος ζητά μια «καλύτερη ισορροπία» μεταξύ κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας και στήριξης της Ουκρανίας. Μολονότι η συμφωνία του Μινσκ ΙΙ του Ιανουαρίου αποδείχθηκε μονομερής, η εφαρμογή της, με Μέρκελ και Ολάντ να ανέχονται τις παραβιάσεις εκεχειρίας από Ρώσους και αυτονομιστές, διατήρησε, τουλάχιστον, τη στρατιωτική σύγκρουση εντός ορίων. Ο κ. Σόρος είναι της άποψης ότι οι προοπτικές επικράτησης αυτής της συμφωνίας βελτιώθηκαν σημαντικά λόγω της επίπτωσης που είχαν στη Ρωσική οικονομία οι χαμηλές τιμές πετρελαίου και η διολίσθηση του ρουβλιού. Πιστεύει ότι πιεστική προτεραιότητα του Πούτιν είναι, πλέον, η άρση των κυρώσεων. Ως εκ τούτου, υποστηρίζει ότι οι κυρώσεις στη Ρωσία πρέπει να περιορισθούν στα τέλη του φετινού έτους, εφόσον η Ρωσία εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της στο πλαίσιο της συμφωνίας του Μινσκ. Αυτό θα απέφερε μια σημαντική υλική ανταμοιβή στη Ρωσία λόγω συμμόρφωσης με τη συμφωνία και θα έδινε στον Πούτιν μια διέξοδο από τη σύγκρουσή του με την Ουκρανία, χωρίς να πληγεί το γόητρό του. Ο Τζορτζ Σόρος είπε: «Αισθάνομαι ότι βρίσκομαι στη δικαιολογημένη θέση να προβώ στο εν λόγω επιχείρημα, επειδή έχω μια οικεία γνώση για τη νέα Ουκρανία, τόσο μέσω του ιδρύματος που διατηρώ εκεί, όσο και της προσωπικής μου ανάμειξης με τη χώρα.»
«Τυχόν απώλεια της Ουκρανίας θα προκαλούσε ανεπανόρθωτο κακό. Θα δημιουργούσε ένα αποτυχημένο κράτος άνω των 40 εκατομμυρίων ανθρώπων και θα μετατρεπόταν σε μια ακόμα πηγή προσφύγων. Η νέα Ουκρανία αδημονεί να εφαρμόσει ριζικές οικονομικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις. Έχει μεγάλο πληθυσμό και στρατό δοκιμασμένο στη μάχη που προτίθενται να υπερασπιστούν την Ευρωπαϊκή Ένωση, υπερασπιζόμενοι τους εαυτούς τους.» Αν, βοηθώντας την Ουκρανία, η Ευρωπαϊκή Ένωση καταφέρει να αποκρούσειαποτελεσματικά τη Ρωσική απειλή, τότε οι περισσότερες από τις άλλες προτεραιότητές της θα μπορούσαν να υλοποιηθούν. Αν αποτύχει, οι υπόλοιποι στόχοι της θα απωθούνταν ακόμα περισσότερο από την επίτευξή τους. Διασώζοντας τη νέα Ουκρανία, η ΕΕ θα διέσωζε τον ίδιο της τον εαυτό, και το πολιτικό τοπίο στην Ευρώπη θα μεταμορφωνόταν.»
** Το πλήρες άρθρο στην ηλεκτρονική διεύθυνση του περιοδικού NY Review Books. http://www.nybooks.com