Υπάρχει ακόμη πιθανότητα να συμβεί ένα Grexit; Τι μπορεί να κρατήσει την Ελλάδα στο δρόμο της επιστροφής στην κανονικότητα; Τι θα συμβεί αν οι όροι της συμφωνίας δεν τηρηθούν;
Σε αυτά και κάμποσα άλλα ερωτήματα, οι Times του Λονδίνου απαντούν, αλλά ουσιαστικά θέτουν τις βάσεις για τη σκιαγράφηση του παρόντος σκηνικού. Λίγες ημέρες μετά τη συμφωνία για ένα νέο πακέτο διάσωσης, αλλά και ελάχιστες εβδομάδες πριν από τις εκλογές.
Το σίγουρο είναι ότι η συμφωνία ανάμεσα στις δύο πλευρές είναι αρκούντως φιλόδοξη, επομένως μπορεί να δίνει ένα πρόσκαιρο κλίμα αισιοδοξίας, αλλά δεν αποκρούει τους φόβους για μια μελλοντική ρήξη – άρα και επιστροφή στην πρότερη κατάσταση της ανασφάλειας και της ανησυχίας.
Τα έξι βασικά ερωτήματα που θέτουν οι Times και οι ακόλουθες απαντήσεις που δίνει είναι οι εξής:
Μπορεί να σφραγιστεί πλήρως η συμφωνία τώρα;
Ναι. Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας ενέκρινε την πρώτη δόση, ύψους 26 δισ. ευρώ, ενώ ήδη έχουν δοθεί τα πρώτα 13 δισ. ευρώ. Επίσης, άλλα 10 δισ. ευρώ θα δοθούν για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
Μετά τι θα συμβεί;
Τα πράγματα αρχίζουν να γίνονται ενδιαφέροντα, καθώς τον Οκτώβριο θα γίνει το πρώτο review από την πλευρά των δανειστών για την πρόοδο που έχει επιτευχθεί. Παράλληλα, θα συνεχιστούν οι διαβουλεύσεις για τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα. Αυτό σημαίνει ότι θα πέσει στο τραπέζι και το χαρτί της ελάφρυνσης του χρέους που ζητάει το Ταμείο. Στο μεταξύ, θα πρέπει να συμφωνηθεί και το χρονοδιάγραμμα για τις μελλοντικές πληρωμές του συνολικού πακέτου που θα δοθεί στην Ελλάδα.
Υπάρχουν ενδεχόμενες προστριβές εκεί;
Άφθονες. Μήπως η Ελλάδα δεν ανταποκριθεί στις προσδοκίες των πιστωτών σχετικά με το ρυθμό των μεταρρυθμίσεων του προγράμματος. Ειδικά αν η χώρα βρίσκεται σε πολιτική αστάθεια. Ορισμένοι πιστεύουν ότι είναι πλέον αναπόφευκτες. Το ΔΝΤ, η συμμετοχή του οποίου είναι κρίσιμη για την εξασφάλιση κοινοβουλευτικής στήριξης στη Γερμανία, έχει, επίσης, αναφέρει ότι παραχωρήσεις που ενδέχεται να αποφασιστούν για το ελληνικό χρέος δεν είναι επαρκείς.
Η τριετή συμφωνία περιέχει, επίσης, ένα στόχο για το έλλειμμα του προϋπολογισμού μόλις 0,5% και τα πλεονάσματα έως 3,5% κλιμακωτά μέχρι το 2017, τα οποία η Capital Economics έχει περιγράψει ως «υπερβολικά αισιόδοξο» και απίθανο να επιτευχθεί.
Τι θα συνέβαινε αν οι όροι της συμφωνίας δεν τηρηθούν;
Η ελάφρυνση του χρέους μάλλον δεν θα προσφερθεί, δηλαδή οι πληρωμές του χρέους, το οποίο πρόκειται να κορυφωθεί σε πάνω από 200% του ΑΕΠ το επόμενο έτος, θα συνεχίσουν να επηρεάζουν αρνητικά τον προϋπολογισμό. Εάν το ΔΝΤ αποφασίσει να μην συμμετέχει, οι χώρες της ευρωζώνης που θα μπορούσε να επιταχύνει την απόσυρση της υποστήριξή τους, η οποία μπορεί επίσης να συμβεί αν η Ελλάδα δεν πληροί τις αυστηρές απαιτήσεις για τις μεταρρυθμίσεις. Συνολικά, η Capital Economics παραμένει πεπεισμένη ότι η Ελλάδα θα αναγκαστεί να βγει από το ευρώ εντός ενός έτους.
Οι άλλοι συμφωνούν;
Πολλοί πιστεύουν ότι ήδη οι όροι αποπληρωμής του χρέους είναι λιγότερο τιμωρητικοί και πολλοί από τους νόμους που αφορούν τις μεταρρυθμίσεις έχουν περάσει στην Ελλάδα.
Έτσι ορισμένοι θεωρούν ότι η χώρα πρέπει να είναι σε θέση να επιβιώσει τις πρώτες αξιολογήσεις.
Μετά από αυτό, οι μεταρρυθμίσεις θα πρέπει, κατά τη θεωρία, να προσφέρουν κάποια αναζωογόνηση της οικονομίας και, σε συνδυασμό με την ελάφρυνση του χρέους, θα βάλουν την Ελλάδα πίσω σε τροχιά βιώσιμης ανάπτυξης.
Και τι γίνεται με την κατάσταση των Ελλήνων;
Οι έλεγχοι στην κίνηση των κεφαλαίων σταδιακά θα αρθούν, έτσι ώστε οι Έλληνες να έχουν τουλάχιστον μια αξιόπιστη πρόσβαση στο χρήμα. Ωστόσο, οι περικοπές μισθών και συντάξεων, καθώς και οι αυξήσεις στο ΦΠΑ θά έχουν αρνητικό αντίκτυπο. Η Daily Telegraph αναφέρει ότι ήδη η Αθήνα είναι η μοναδική πόλη στην Ευρώπη που έχει χάσει την κορυφαία βαθμίδα του ετήσιου δείκτη «liveability».
Σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, οι απλοί Έλληνες μπορεί κάλλιστα να κρατούν το κλειδί για την επιτυχία της συμφωνίας. Επί του παρόντος, η πλειοψηφία υποστηρίζει τη διάσωση, παρά τους επαχθείς όρους της, και αν ανακάμψει η οικονομία θα συνεχίσουν να το πράττουν.
Αλλά εάν οι περισσότεροι άνθρωποι αρχίζουν να υποφέρουν και η αναταραχή μεγαλώνει, θα είναι δύσκολο για την κυβέρνηση να υλοποιήσει το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων.