Ο Γιώργος Παπαδόπουλος είναι ένας Ελληνοαμερικανός διαχειριστής περιουσίας, που επισκέπτεται την Ελλάδα σχεδόν κάθε χρόνο.
Μετά από την πρόσφατη επίσκεψή του στη χώρα μας, αντικρίζοντας τις ατελείωτες ουρές μπροστά από τα ΑΤΜ, αποφάσισε να γράψει στην Wall Street Journal για το τι μπορεί να διδάξει σε κάποιον για τα οικονομικά του η μοίρα της Ελλάδας.
Τα βασικά μαθήματα, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι τα εξής:
Μην ξοδεύετε περισσότερα από όσα μπορείτε
Είναι ο χρυσός κανόνας αν θέλετε να αποφύγετε τη χρεοκοπία. Η Ελλάδα πρέπει πρώτα να σταματήσει να παράγει ελλείμματα, ώστε μετά να αρχίσει να μειώνει το χρέος- βουνό. Ολοι ξέρουν ότι κάποια στιγμή θα υπάρξει κάποιας μορφής ελάφρυνση χρέους. Την ίδια ώρα, μερικές φορές πρέπει να βελτιώνουμε τις εμπορεύσιμες δεξιότητές μας, ώστε να είμαστε πιο ανταγωνιστικοί. Και σίγουρα η Ελλάδα θα χρειαζόταν κάποιες επενδύσεις ανάπτυξης, που θα ωθούσαν την οικονομία της.
Αποφύγετε το χρέος
Τώρα είναι προφανές. Αλλά για αρκετές δεκαετίες, περισσότερα δάνεια και μετακυλίσεις χρέους ήταν η δεύτερη σκέψη στην Ελλάδα, μέχρι το χρέος να γίνει τόσο μεγάλο που κανείς δεν θέλει να τους δανείσει πλέον. Το τρίτο πρόγραμμα της Ελλάδας μετά από έξι χρόνια ύφεσης και τεράστια ανεργία θα έπρεπε να αποτελεί προειδοποίηση ότι είναι καλύτερο να αποφευχθεί το χρέος, ιδιαίτερα των πιστωτικών καρτών με τα τιμωρητικά επιτόκια. Στοχεύσετε σε μία ζωή δίχως χρέος και αποπληρώστε το στεγαστικό δάνειο πριν συνταξιοδοτηθείτε και δεν θα κάνετε λάθος.
Εκτελέστε το πλάνο
Στον οικονομικό σχεδιασμό, προσπαθούμε να καταλήξουμε σε ένα λογικό πλάνο για να πετύχει ο κάθε πελάτης τους στόχους. Ομως, το πλάνο δεν έχει ουσία αν δεν εφαρμοστεί. Οπως κάνουμε στις επενδύσεις, αξιολογούμε σε τακτικά διαστήματα και το επαναπροσδιορίζουμε κατά το αναγκαίο. Οι Ελληνες περνούν νόμους αλλά έχουν τεράστιο πρόβλημα να τους εφαρμόσουν. Χωρίς την εφαρμογή, τα πλάνα- ή οι νόμοι- είναι άχρηστοι.
Να έχετε πάντα Plan B
Είναι αρκετά προφανές τώρα ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν είχε ποτέ ένα αξιόπιστο plan B στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές. Αποτέλεσμα αυτού ήταν να αναγκαστούν να αποδεχθούν αυτό που είναι κοινώς αποδεκτό ως ταπεινωτική συμφωνία, για ένα ακόμη πακέτο. Στον οικονομικό σχεδιασμό, η πραγματική ανεξαρτησία σημαίνει να έχεις καλές επιλογές σε κρίσιμες στιγμές. Οι Ελληνες απέμειναν να επιλέξουν ανάμεσα στις χειρότερες και καταστροφικές επιλογές, καθώς οι κακές και πολύ κακές επιλογές δεν ήταν πλέον διαθέσιμες.
Μην καίτε τις γέφυρες
Η ελληνική διαπραγματευτική στρατηγική ήταν καταστροφική. Κατάφεραν να αποξενωθούν από κάθε μέλος της ευρωζώνης, ενώ στο τέλος του ζητούσαν άλλο ένα πρόγραμμα πολλών δισεκατομμυρίων. Είναι ανόητο να αποξενώνεστε από τους συνεργάτες σας. Να είστε καλύτεροι με εκείνους που θα αξιολογήσουν τις επιδόσεις σας, είτε ενδιαφέρεστε για μία προαγωγή ή για μία συνέντευξη με άλλη εταιρεία.
Οι πράξεις έχουν συνέπειες
Το ίδιο συμβαίνει με τις ψήφους. Και στο τέλος, οι Ελληνες ψηφοφόροι επέλεξαν τους ηγέτες τους. Ήμασταν στην Ελλάδα όταν έκλεισαν οι τράπεζες. Πήγα με τη 13χρονη κόρη μου στο υποκατάστημα της τράπεζας της είπα «Αυτό συμβαίνει όταν μία χώρα δεν κυβερνάται καλά. Η κακή διακυβέρνηση έχει συνέπειες». Το ίδιο συμβαίνει με τις ενέργειες που κάνετε με τα χρήματά σας. Αν συσσωρεύσετε χρέος από πιστωτικές κάρτες για παράδειγμα ή παραμελείτε το στεγαστικό δάνειο για να αγοράσετε ηλεκτρονικές συσκευές ή να κάνετε εξωτικές διακοπές, θα αντιμετωπίσετε συνέπειες κάποια στιγμή στο μέλλον.
Η αλλαγή είναι δύσκολη, αλλά αναγκαία
Οταν κάτι δεν αποδίδει στην οικονομική σας κατάσταση, είναι καλύτερο να το διορθώσετε γιατί καθυστερώντας να το κάνετε θα έχει ως αποτέλεσμα οι συνέπειες της τελικής αλλαγής να είναι πιο δραματικές και επώδυνες. Για παράδειγμα, αν έχετε πρόβλημα υπερκατανάλωσης με τις πιστωτικές σας κάρτες, καλύτερα να τις κόψετε. Αν η δουλειά σας καταστρέφει την υγεία σας, ίσως πρέπει να βρείτε μία άλλη. Ομως οι Ελληνες το βρίσκουν ιδιαίτερα δύσκολο να αλλάξουν. Καμία πραγματική μεταρρύθμιση δεν έχει γίνει ακόμη. Το τρίτο πρόγραμμα είναι γεμάτο υψηλότερους φόρους και όχι περικοπές στις δημόσιες δαπάνες. Στο τέλος της ημέρας, έχετε τη βασική ευθύνη για τη δική σας μοίρα.