Οι ελληνικές τράπεζες είναι το πιο αδύναμο σημείο του οικονομικού συστήματος της χώρας, γράφει ο Χιούγκο Ντίξον στους New York Times.
Πρέπει να «επιδιορθωθούν», για να υπάρξει άρση των ελέγχων κεφαλαίων, αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των καταθετών και χρηματοδότηση μίας μελλοντικής ανάκαμψης. «Υπάρχουν καλοί και όχι τόσο καλοί τρόποι για να γίνει αυτό», αναφέρει ο αρθρογράφος.
Οι τράπεζες «χτυπήθηκαν» άσχημα από τη στιγμή που η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα ήρθε στην εξουσία, σχολιάζει ο Ντίξον. «Η εκροή καταθέσεων, που ήταν περιοδικό φαινόμενο στην ελληνική κρίση, ''απογειώθηκε'' ξανά. Μετά έκλεισαν και επιβλήθηκαν τα capital controls, όταν ο κ. Τσίπρας προκήρυξε το δημοψήφισμα. Επιπλέον, η μακρά ύφεση, που διακόπηκε για λίγο πέρυσι, επέστρεψε εκδικητικά. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, που έφτασαν στο 35% πέρυσι, θα ξεπεράσουν κατά πολύ το 40% το 2015-2016, εκτιμά ο Moody's».
Αποτέλεσμα αυτών, συνεχίζει ο Ντίξον, ήταν οι τράπεζες που έχουν ανακεφαλαιοποιηθεί αρκετές φορές κατά την κρίση, να χρειάζονται επιπλέον ένεση ρευστότητας 10-25 δισ. ευρώ. Μέχρι να γίνει αυτό, η ΕΚΤ δεν είναι πρόθυμη να άρει τα capital controls. «Και όσο αυτά είναι σε ισχύ, ολοένα και περισσότερες εταιρείες θα χρεοκοπούν, αφήνοντας στις τράπεζες ακόμη περισσότερα μη εξυπηρετούμενα δάνεια».
«Ευτυχώς, υπάρχουν λόγοι σχετικής αισιοδοξίας. Αν και ο λαός ψήφισε ενάντια στους όρους των δανειστών στο δημοψήφισμα, ο κ. Τσίπρας έκανε αναστροφή και τώρα έχει εμπλακεί σε εποικοδομητικές συζητήσεις. Υπάρχουν καλές πιθανότητες για συμφωνία», σχολιάζει ακόμη ο αρθρογράφος. Επίσης, προσθέτει, οι δανειστές φαίνεται να έχουν αποκλείσει το χειρότερο σενάριο ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, με bail-in των ανασφάλιστων καταθέσεων. Αυτό θα απαιτούσε μετατροπή μέρος των καταθέσεων σε τραπεζικές μετοχές. «Είναι καλή ιδέα, στη θεωρία, αλλά αυτή η πρακτική είναι λογική μόνο όταν υπάρχουν επαρκείς μετοχές και χρέος ώστε να μην πληγούν οι καταθέτες και οι ελληνικές τράπεζες δεν έχουν τέτοιο ''μαξιλάρι'».
Ομως, αναφέρει ο Ντίξον, η καλύτερη επιλογή δεν έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο. Θα ήταν ο ESM να έχει άμεση συμμετοχή στις τράπεζες. Αντί για αυτό, φαίνεται πως το Ταμείο θα δανείσει χρήματα στην Αθήνα, η οποία με τη σειρά της θα χορηγήσει κεφάλαια στις τράπεζες. Μία απευθείας ανακεφαλαιοποίηση θα ήταν προτιμότερη, γιατί θα έκοβε το δεσμό μεταξύ της κυβέρνησης και των δανειστών της χώρας. Ενα επιπλέον πλεονέκτημα θα ήταν ότι αν η ευρωζώνη είχε απευθείας ιδιοκτησία των τραπεζών, η εμπιστοσύνη των καταθετών απευθείας θα είχε αποκατασταθεί και οι έλεγχοι κεφαλαίων θα μπορούσαν να αρθούν γρήγορα.
Ενας λόγος που δεν προτιμήθηκε η απευθείας ανακεφαλαιοποίηση είναι πως οι οδηγίες του ESM απαιτούν bail-in πριν χορηγήσει ρευστότητα. Ομως, αν ήθελε η ευρωζώνη, θα μπορούσε να αλλάξει αυτές τις οδηγίες, εκτιμά ο Ντίξον.
«Ενα επιπλέον ζήτημα είναι το αν η Ελλάδα θα δημιουργούσε μία λεγόμενη bad bank. Η ιδέα θα ήταν οι άλλες τράπεζες να πουλήσουν τα προβληματικά επιχειρηματικά δάνεια σε μία νέα εταιρεία, με γενναία έκπτωση της επίσημης αξίας τους. Οι ειδικοί θα την διαχειρίζονταν και σε κάποιες περιπτώσεις θα ρευστοποιούσαν εταιρείες. Σε άλλες, θα άλλαζαν τη διαχείριση και σε άλλη θα μετέτρεπαν το χρέος σε μετοχές. Μετά από αυτό, οι τράπεζες θα μπορούσαν να επικεντρωθούν στη δανειοδότηση ''καλών'' εταιρειών».
Η Ισπανία και η Ιρλανδία πέτυχαν στη δημιουργίαν bad bank, όταν μπήκαν σε πρόγραμμα. «Μέχρι τώρα όμως οι δανειστές δεν είναι θερμοί για παρόμοια διευθέτηση στην Ελλάδα. Ενας λόγος είναι πως η Αθήνα θα χειραγωγούσε τη bad bank, ευνοώντας φίλους». Υπάρχει λύση και σε αυτό, επισημαίνει ο Ντίξον. Με τη διασφάλιση ότι η εταιρεία ελέγχεται από ιδιώτες επενδυτές.
«Ομως, ένα άλλο θέμα είναι αν θα έπρεπε να επιτραπεί στις ελληνικές τράπεζες να υπολογίσει ''αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις'' ως μέρος του κεφαλαίου τους. Ο όρος αναφέρεται στο δικαίωμα να μην υπάρχει η υποχρέωση καταβολής μελλοντικών φόρων γιατί οι παρελθοντικές ζημίες υπήρξαν πολύ μεγάλες. Πρόκειται για μία αμφιλεγόμενη μορφή κεφαλαίου γιατί δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την απορρόφηση περισσότερων ζημιών στο παρόν και για αυτό δεν είναι καν κεφάλαιο. Τώρα αποτελούν πάνω από το μισό κεφάλαιο των ελληνικών τραπεζών».
Οι τράπεζες είναι η αχίλλειος πτέρνα της Ελλάδας, καταλήγει ο Ντίξον. «Τώρα υπάρχει μία ευκαιρία να τις ''καθαρίσει'' σωστά. Θα ήταν κρίμα αν αυτή πάει χαμένη».