Τώρα που έκατσε η σκόνη από τις «συγκρούσεις» ανάμεσα στην Αθήνα και τους δανειστές, η ελληνική κρίση μπορεί να θεωρηθεί μια έκτακτη πράξη αυτοθυσίας από μια κυβέρνηση που υποτίμησε την οικονομική πραγματικότητα. Ο Σάιμον Νίξον, γράφει στη WS Journal για τα... τρένα της ανάπτυξης που μπορεί να χάσει η Ελλάδα.
Ο γνωστός Αμερικανός δημοσιογράφος αναφέρει πως ενώ η ελληνική οικονομία είχε αφήσει υποσχέσεις πέρυσι πως θα επιστρέψει στην ανάπτυξη, τελικά βρίσκεται πλέον σε φάση βαθιάς ύφεσης, ενώ η χρηματιστηριακή αγορά της, τις τελευταίες ημέρες, δέχεται απανωτά πλήγματα.
Την ίδια στιγμή, η ανάπτυξη στην Ευρωζώνη είναι δεδομένη και μάλιστα σε χώρες που πριν από λίγα χρόνια αντιμετώπιζαν παρόμοια προβλήματα με της Ελλάδας. Η ιρλανδική οικονομία αυξάνεται με ετήσιο ρυθμό που ξεπερνάει το 5%. Η ισπανική ανεργία κατέγραψε τη μεγαλύτερη πτώση από το 2007, ενώ στην Πορτογαλία έπεσε στα χαμηλότερα επίπεδα του τέλους του 2010. Φυσικά, το πρόβλημα παραμένει, αλλά υπάρχει μια κάποια ελπίδα. Ακόμη και η Ιταλία και η Γαλλία δείχνουν απτά σημάδια ανάκαμψης.
Ο Νίξον σημειώνει πως στην πραγματικότητα η ελληνική κρίση είναι μια ανησυχητική είδηση που έχει να κάνει, συνολικά, με τις αναδυόμενες αγορές. Σύμφωνα με έρευνα της HSBC, οι αναδυόμενες αγορές θα δουν φέτος μια πιο αργή ανάπτυξη. Παράλληλα, έχουν πληγεί αρκετά από την πτώση των τιμών σε βασικά εμπορεύματα, καθώς και από την επιβράδυνση της Κίνας.
Κεντρικό ρόλο σε αυτή την πτώση των αναδυόμενων αγορών είναι η πρωτοφανής αδυναμία του παγκόσμιου εμπορίου, το οποίο έχει αναπτύσσεται λιγότερα σε σχέση με πριν από τέσσερα χρόνια. Εκτός από μια σύντομη ανάκαμψη το 2010, ο παγκόσμιος όγκος των εμπορικών συναλλαγών, από την έναρξη της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, έχει πέσει πολύ κάτω από τα επίπεδα της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000.
Για τις οικονομίες των αναδυόμενων αγορών, που ιστορικά στηρίζονται στις εξαγωγές, όλο αυτό το πλαίσιο αποτέλεσε μια μεγάλη πρόκληση. Πολλοί πίστευαν πως αυτή η επιβράδυνση θα έχει μια κυκλική μορφή και κάποια στιγμή θα επανέλθουν οι καλές ημέρες. Ωστόσο, η κρίση έχει μειώσει τη ζήτηση στην Ευρώπη – κάτι που διακρίνεται στα εμπορικά ισοζύγια των χωρών. Οι αναλυτές των αγορών αναφέρουν πως οι αλλαγές στην παγκόσμια οικονομία έχουν αντανάκλαση και στο εμπόριο. Είναι προφανές πως βρίσκονται σε εξέλιξη σημαντικές αλλαγές και έχουν να κάνουν με τις νέες τεχνολογίες, τα προβλήματα στην Κίνα και τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Ευρώπη.
Αυτή η διαρθρωτική μεταβολή του τρόπου διεξαγωγής του παγκόσμιου εμπορίου έχει σοβαρές επιπτώσεις στα οικονομικά μοντέλα πολλών αναδυόμενων αγορών. Τα εταιρικά κέρδη μειώνονται, ενώ οικονομίες που για δεκαετίες βασίστηκαν στο εμπόριο, τώρα αντιμετωπίζουν πρόβλημα ή δέχονται έντονες πιέσεις.
Ορισμένες κυβερνήσεις, μεταξύ των οποίων η Βραζιλία, η Τουρκία και η Νότια Αφρική, εξετάζουν το ενδεχόμενο να στρέφονται εκτός της ορθόδοξης δημοσιονομικής πολιτικής, κινήσεις που θα υπονομεύσουν περαιτέρω την εμπιστοσύνη της αγοράς.
Πώς μπορούν οι αναδυόμενες αγορές να αντιστρέψουν αυτή η τάση; Ο Νίξον λέει πως μόνο μέσω εκτεταμένων μεταρρυθμίσεων σε βασικούς τομείς της οικονομίας, μπορεί να αλλάξει ένα οικονομικό μοντέλο, να αυξηθεί η παραγωγικότητα και να έλθουν νέες επενδύσεις. Κάτι τέτοιο κάνουν χώρες όπως η Ινδία, η Πολωνία και το Μεξικό. Ίσως γιατί δεν αντιμετωπίζουν τις σοβαρές εντάσεις που βρίσκουν μπροστά τους οι χώρες του Νότου της Ευρωζώνης. Η Ελλάδα είναι μια προειδοποιητική ιστορία για την Ευρωζώνη και για όλο τον κόσμο.