Οι φορείς χάραξης πολιτικής της Ευρωζώνης σπατάλησαν το τελευταίο διάστημα πολύ χρόνο και για το αν πρέπει να αποφύγουν ένα Grexit ή αν είναι προς το συμφέρον της Ενωσης να αφήσουν τα πράγματα να ακολουθήσουν τη φυσιολογική πορεία τους.
Από τη στιγμή που η ελληνική έξοδος αποφεύχθηκε, έστω και επί του παρόντος, έχει αναδυθεί ένα παράδοξο σκεπτικό από πολλούς αναλυτές και οικονομολόγους για το αν πρέπει να μείνει η Γερμανία στην Ευρωζώνη. Προσοχή: όχι η Ελλάδα, αλλά η Γερμανία.
Η άποψη περί Gerxit εκφέρεται, μεταξύ άλλων, από καθηγητές αμερικανικών πανεπιστημίων
Είναι τυχαίο, άραγε, ότι αυτή η νεωτεριστική και άκρως παράτολμη άποψη εκφέρεται από καθηγητές αμερικανικών πανεπιστημίων ή άλλων αναλυτών που έλκουν την καταγωγή τους από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού; Όσο πιο μακριά είναι κανείς από ένα πρόβλημα, τόσες περισσότερες λύσεις βρίσκει στο τέλμα. Σύμφωνα με την ανάλυσή τους, υπάρχει και ένας τρίτος δρόμος για να διακοπεί η διολίσθηση της Ευρώπης: να φύγει η Γερμανία από το ευρώ.
Η Deutsche Welle θυμίζει πως πολύ πρόσφατα το πρώην μέλος του ΔΝΤ και νυν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον, Ασόκα Μόντι, είχε γράψει ένα άρθρο στο Bloomberg, σύμφωνα με το οποίο αυτή θα ήταν η πιο συμφέρουσα λύση. Μιλώντας στο γερμανικό πρακτορείο, αναφέρει: «Μια αναδιοργάνωση της νομισματικής ένωσης είναι αναπόδραστη για τα επόμενα 25-30 χρόνια. Αυτό που μένει να απαντηθεί είναι: Ποιος είναι ο πιο λογικός τρόπος για να το πετύχεις;».
Διαφορετικό το πρόβλημα της Ελλάδας από τα άλλα που ταλανίζουν την Ευρωζώνη
Κατά τον Μόντι, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε διαπράττει ένα λάθος όταν συγχέει το ελληνικό θέμα με το ευρωπαϊκό πείραμα. Αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η υπόθεση του Σόιμπλε είναι ότι αν φύγει η Ελλάδα από τη μέση, η υπόλοιπη Ευρωζώνη θα λειτουργεί μια χαρά. Κατά τη δική του ανάλυση δεν υπάρχει κανένα θέμα με τη δομή της Ευρωζώνης και ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με μια ειδική περίπτωση, τους Έλληνες, που δεν μπορούν να προσαρμοστούν στην Ευρωζώνη».
Καίτοι ο Μόντι αναγνωρίζει ότι η Ελλάδα έχει ένα πρόβλημα χρέους, τονίζει ότι αυτό είναι ξεχωριστό από τα άλλα προβλήματα που ταλανίζουν την Ευρωζώνη. «Είναι βέβαιο πως ακόμη και αν η Ελλάδα αποχωρήσει από την Ευρωζώνη, τα προβλήματα θα επανέλθουν πολύ σύντομα. Δεν πρόκειται να αλλάξει το γεγονός ότι κάποιες χώρες δεν μπορούν να μείνουν στο εσωτερικό μιας νομισματικής και δημοσιονομικής τρέλας που κυριαρχεί στην Ενωση», εξηγεί με δηκτικότητα.
Τόσο ο Μόντι, όσο και άλλοι επικριτές του ευρωπαϊκού πειράματος αναφέρουν πως χώρες όπως η Ιταλία είναι αναπόφευκτο να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Ελλάδας και να γίνουν το επόμενο «προβληματικό παιδί». Ο Μόντι εξηγεί: «Δεν ξέρουμε αν η Ιταλία θα είναι σε θέση να εξοφλήσει τα χρέη της. Χώρες με διαφορετική κουλτούρα, ιστορία και δυνατότητες είναι αναγκασμένες να λειτουργούν μέσα στο ίδιο καλούπι. Η Γερμανία θα έπρεπε να βιώσει μια εμπειρία που περιέχει ελάχιστο πόνο και να αποχωρήσει από το ευρώ».
Από το 2012
Η ιδέα του Gerxit και όχι του Grexit δεν είναι τωρινή. Ο πρώτος που αναφέρθηκε σε αυτή την ακραία περίπτωση ήταν ο «πολύς» Τζορτζ Σόρος το 2012. Η σκέψη του ήταν ότι η Γερμανία θα επέστρεφε σε ένα ισχυρό νόμισμα, το μάρκο, και οι άλλες χώρες θα μπορούσαν να γίνουν πιο ανταγωνιστικές έχοντας ένα υποτιμημένο μάρκο. Από αυτή τη νέα συνθήκη η Γερμανία θα έβγαινε πιο πλούσια και οι Νότιοι της Ευρώπης θα αποκτούσαν μια ευκαιρία να γίνουν λιγότεροι φτωχοί.
Την ημέρα που ο Ασόκα Μόντι έγραφε στο Bloomberg για την ανάγκη εξόδου της Γερμανίας από το ευρώ, ο πρώην επικεφαλής της FED, Μπεν Μπερνάνκε, έγραφε ένα αντίστοιχο άρθρο στο Brookings, στο οποίο -ούτε λίγο ούτε πολύ- σημείωνε πως οι προοπτικές της Ευρωζώνης δεν είναι αισιόδοξες, καθώς η επιδιωκόμενη ανάπτυξη δεν έρχεται, ενώ η ανεργία κατά μέσο όρο φτάνει στο 11% (στις ΗΠΑ έπεσε στο 5,3%). Το πιο ανησυχητικό είναι ότι μέσα στην Ευρωζώνη υπάρχουν έντονες διαφοροποιήσεις, με τη Γερμανία να είναι το καλό παράδειγμα και τις άλλες χώρες να συγκροτούν μια διαφορετική πραγματικότητα. Ενδεικτικό παράδειγμα: η ανεργία στη Γερμανία είναι κάτω του 5%.
Τα επόμενα 30 χρόνια μπορεί να έχουμε 15 διαφορετικά νομίσματα!
Ο Σόρος, ο Μόντι, ο Μπερνάνκε και άλλοι αναλυτές σημειώνουν πως δεν έχει λογική να συγκροτείς μια νομισματική ένωση από τόσο ετερόκλητα στοιχεία. Άρα, το πρόβλημα είναι δομικό και όχι περιπτωσιολογικό.
Για να υπάρξει εξισορρόπηση, ο Μόντι προτείνει να υπάρξουν δύο βασικά νομίσματα: το ευρώ για τους Νότιους και το γερμανικό μάρκο για τους Βόρειους. «Τα επόμενα 30 χρόνια μπορεί να έχουμε 15 διαφορετικά νομίσματα», λέει.
Οι αρνητές
Βέβαια, σε κάθε θέση υπάρχει και μια εδραία αντίθεση. Αυτή την «προσφέρουν» οι καθηγητές Ίεν Μπεγκ και Τζον Ράιν από το LSE που χαρακτηρίζουν «καταστροφή» το σχέδιο εξόδου της Γερμανίας από το ευρώ.
Ο Ράιν εξηγεί: «Μετά την ΕΕ, η δημιουργία του ευρώ είναι ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της Γερμανίας αμέσως μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Σε αυτό το σχέδιο έχει τοποθετηθεί σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο. Αν η Γερμανία φύγει από το ευρώ, αυτό θα είναι ένα κακό μήνυμα για τη σταθερότητα της ΕΕ». Φυσικά, εδώ υπονοούνται ζητήματα γεωπολιτικής φύσεως, ενώ οι πιθανότητες να γλυτώσει η Ευρωζώνη από την κατάρρευση θα ήταν κάτι παραπάνω από βέβαιες.
Ο Μπεγκ κάνει λόγο για έναν κόσμο χωρισμένο σε δύο διαφορετικές γεωγραφικές ζώνες (Βορράς-Νότος) και κάποιες να βρίσκονται στο ενδιάμεσο (Σλοβακία, Σλοβενία, Ιρλανδία) και συμπληρώνει: «Θα ήταν μια καταστροφή για την περαιτέρω ενοποίηση του ευρώ και της Ευρώπης και μια καταστροφή για το Βερολίνο».
Αμφότεροι οι καθηγητές του LSE παραδέχονται ότι το γερμανικό μάρκο θα ήταν ένα ισχυρό νόμισμα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα υπήρχαν σημαντικές απώλειες στις εξαγωγές της χώρας. Ο Ράιν καταλήγει: «Το Grexit θα ήταν πολύ κακό για το ευρώ, αλλά δεν συγκρίνεται με το τι θα συνέβαινε αν αποχωρούσε η Γερμανία. Θα ήταν μια καταστροφή για τη Γερμανία και την Ευρωζώνη και θα έθετε σε αμφισβήτηση όλο το οικοδόμημα της ΕΕ».