Η Εύη Γιαννάκη πίνει τον καφέ της σε μια από τις κλασικές καφετέριες της Θεσσαλονίκης. Έπειτα από 20 χρόνια στη δημόσια εκπαίδευση ως καθηγήτρια Αγγλικών δεν είναι σίγουρη για το πόσο σταθερή θα είναι η θέση της στο μέλλον.
Πέρυσι δίδασκε σε δημοτικό, πριν από ένα χρόνο σε γυμνάσιο. Τώρα, ακόμη περιμένει να ενημερωθεί πού θα βρίσκεται το Σεπτέμβριο. Όπου και αν κληθεί να διδάξει, θα κληθεί να αναλάβει το δύσκολο έργο να εξηγήσει στα παιδιά τι ακριβώς συνέβη στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Γιατί έκλεισαν οι τράπεζες; Γιατί υπήρξαν διαδηλώσεις έξω από το κοινοβούλιο; Γιατί όλοι είναι τόσο θυμωμένοι με τη Γερμανία;
Για την Γιαννάκη, όπως λέει στο Quartz, η πιο δύσκολη ερώτηση είναι η εξής: «Τι να κάνω με τη ζωή μου;» Όταν τα παιδιά θέτουν αυτή την ερώτηση τους απαντάει: «Να ακολουθήσετε την καρδιά μας. Δεν υπάρχει λογική εξήγηση για το τι συμβαίνει στις μέρες μας. Ως δάσκαλοι πρέπει να δώσουμε στους μαθητές ένα όνειρο που πρέπει να πιάσουν. Πάντα τους λέω να επιλέγουν βάσει των χρημάτων ή της δουλειάς, γιατί σε πέντε χρόνια από τώρα πολλά μπορεί να έχουν αλλάξει. Αλλά είναι ολοένα και πιο δύσκολο να τους εξηγήσω».
Δύσκολα μαθήματα
Το άρθρο αναφέρει πως το δημόσιο σχολείο πάντα λάμβανε λίγους πόρους για να λειτουργήσει. Ωστόσο, τα τελευταία πέντε χρόνια οι μειώσεις, λόγω της λιτότητας, είναι δραστικές. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, η χώρα έχει 28.500 λιγότερους δασκάλους και 1200 λιγότερα σχολεία σε σχέση με το 2008. Οι δημόσιες δαπάνες για την εκπαίδευση έχουν μειωθεί κατά 3% επί του ΑΕΠ, πολύ κάτω από το μέσο όρο της ΕΕ.
Την ίδια στιγμή, οι Έλληνες δάσκαλοι χρειάζεται να δουλεύουν περισσότερες ώρες και να λαμβάνουν λιγότερα χρήματα. Οι μισθοί τους έχουν κοπεί κατά 45%, ενώ κάποιοι νέοι δάσκαλοι αμείβονται με 700 ευρώ. Η Γιαννάκη παραδέχεται ότι πολλές φορές έχει χρειαστεί να πληρώσει από την τσέπη της για πράγματα που λείπουν από το σχολείο.
Η Ειρήνη Βλαζάκη, είναι δασκάλα σε δημοτικό στο Πλατύ, κοντά στη Θεσσαλονίκη. Το κτήριο στο οποίο στεγάζεται το σχολείο είναι σε πολύ κακή κατάσταση. Το μοναδικό που έγινε τα τελευταία χρόνια ήταν ένα βάψιμο και τίποτα περισσότερο.
Και οι δύο δασκάλες διδάσκουν σε σχολεία που βρίσκονται σε λαϊκές περιοχές – εκεί που τα επίχειρα της λιτότητας είναι κάτι παραπάνω από εμφανή και η ανεργία πλήττει σχεδόν τους πάντες. Η Γιαννάκη λέει πως υπάρχουν παιδιά που έρχονταν στο σχολείο με τρυπημένα παπούτσια. Παραδέχεται πως είχε δει τη φτώχεια μέσα στην τάξη.
Η φτώχεια στην τάξη
«Έχουμε παιδιά που δεν τρέφονται καλά και κάποιες φορές τους αγοράζουμε εμείς από την καντίνα για να φάνε. Αλλά αυτό δεν μπορείς να το κάνεις κάθε μέρα για κάθε παιδί. Δεν μπορούμε να αγοράσουμε παπούτσια σε ένα παιδί, έχουμε κι εμείς τα δικά μας προβλήματα να λύσουμε. Αυτό σου ραγίζει την καρδιά».
Για την Βλαζάκη το να μάθεις στα παιδιά τι σημαίνει να ζουν σε ένα εχθρικό περιβάλλον είναι μια διαδικασία συναισθηματική και όχι εκπαιδευτική. «Τα περισσότερα δεν ξέρουν από οικονομία. Έτσι, αν χρησιμοποιήσω λέξεις και όρους που δεν γνωρίζουν δεν θα βοηθήσω. Χρησιμοποιώ άλλους τρόπους. Τα αγκαλιάζω, θέλω να είναι δεκτικά και να χτίσω την εμπιστοσύνη μεταξύ μας για να έρχονται αβίαστα να μου λένε τι νιώθουν. Προσπαθώ να τους διδάξω ότι η γνώση είναι η μεγάλη τους δύναμη».
Η Γιαννάκη συνήθως εμπλέκει τα παιδιά σε πολιτικές συζητήσεις διότι θέλει οι μαθητές της να καταλάβουν τι διακυβεύεται. Γνωρίζει πως τα παιδιά επηρεάζονται από τους γονείς τους, αλλά επιδιώκει να προσθέσει ένα εκπαιδευτικό στοιχείο στη διαδικασία της συζήτησης ζητώντας από τα παιδιά να εκφράσουν τις απόψεις τους στα αγγλικά, χρησιμοποιώντας ως βάση άρθρα από ξένες εφημερίδες.
Φόβος για το μέλλον
Δύσκολα βρίσκει κανείς μια αισιόδοξη νότα στο θέμα. Τα σχολεία υπολειτουργούν: είναι υποστελεχωμένα και πολλοί καθηγητές είναι απλήρωτοι. Οι κοινωνικοί λειτουργοί που θα ήταν άμεσα αναγκαίοι για να κάποια παιδιά, είναι μεγάλη πολυτέλεια σε ένα δημόσιο σχολείο όπου του λείπουν άλλα βασικά στοιχεία για την εύρυθμη λειτουργία του. Αυτό που προσπαθούν οι δάσκαλοι είναι να δώσουν στα παιδιά την αίσθηση της ασφάλειας και την καθοδήγησης.
Η Βλαζάκη λέει: «Πολλοί από εμάς νιώθουμε αδύναμοι. Είμαστε σε ένα σύστημα πιεστικό και σε μια χώρα που βρίσκεται κάτω από την μπότα κάποιου και δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Δεν γίνεται να πατήσεις ένα κουμπί και να τα αλλάξεις όλα. Αυτό μπορεί να αλλάξει είναι να πιστέψουμε, εμείς οι δάσκαλοι, ότι μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά την μαθητικές κοινότητες».