Το νέο χρηματοδοτικό πρόγραμμα της Ελλάδας επιβάλλει μια σκληρή δόση λιτότητας, μεταρρυθμίσεων και απορρύθμισης της αγοράς εργασίας.
Η βασική επίκριση που δέχονται οι «συγγραφείς» αυτών των εισηγήσεων-εντολών είναι ότι και οι ίδιοι με δυσκολία θα μπορούσαν να τις εφαρμόσουν στις χώρες τους. Πρόκειται για την κλασική περίπτωση να ζήσεις μια ημέρα τη ζωή ενός άλλου. Το Reuters εξηγεί πώς οι Ευρωπαίοι δανειστές απαιτούν από την Ελλάδα να προχωρήσει σε επίπονα μέτρα που αυτοί, αν χρειαζόταν να τα επιβάλουν στους λαούς τους, θα βίωναν μια κατάσταση φόβου και κοινωνικής αναταραχής.
Ο Ξαβιέ Μπερτράντ, στέλεχος των Γάλλων συντηρητικών, σημειώνει πως «ο Ολάντ είναι πολύ καλός στο να λέει στους άλλους πώς να κάνουν μεταρρυθμίσεις. Αφού ξέρει το δρόμο, τι περιμένει και δεν τις κάνει και στη Γαλλία;»
Ο Μπερτράντ ήταν υπουργός εργασίας στην κυβέρνηση του Σαρκοζί (2007-2012) και είχε προσπαθήσει να προωθήσει κάποιες μεταρρυθμίσεις που θα ωθούσαν τη γαλλική οικονομία προς τα μπρος. Αρκετοί αρνητές των προγραμμάτων διάσωσης προς την Ελλάδα, υποσημειώνουν τη διαφορά μέτρων και σταθμών που χρησιμοποιεί η Ευρώπη για τα μέλη της. Ό,τι ισχύει για την Ελλάδα δεν είναι απαραίτητο να ισχύει για τη Γερμανία και τη Γαλλία.
Η Άνγκελα Μέρκελ, για πρώτη φορά από το 1969, εμφάνισε έναν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό στη Γερμανία. Κι όμως, μέχρι να φτάσει σε αυτό το σημείο δέχθηκε έντονη πολεμική για την αβουλία της να προχωρήσει στον εκσυγχρονισμό της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρωζώνης.
Το Reuters αναφέρει πως το νέο πρόγραμμα προς την Ελλάδα φιλοδοξεί να την μετατρέψει από «κακό παιδί της Ευρώπης» σε παράδειγμα. Για να το καταφέρει αυτό θα πρέπει να περικόψει κι άλλο τις δαπάνες της και να «τρέξει» ένα, έστω, μικρό πρωτογενές πλεόνασμα. Την ίδια στιγμή, η Γαλλία εμφανίζει ελλείμματα. Τα μέτρα που ζητούνται από την Αθήνα, αναφέρει το άρθρο, δύσκολα θα μπορούσαν να περάσουν από τις περισσότερες πρωτεύουσες των χωρών της Ευρωζώνης.
Το συνταξιοδοτικό
Μια χαρακτηριστική περίπτωση είναι η μεταρρύθμιση στο συνταξιοδοτικό. Ήδη, στην Ελλάδα σημειώθηκαν οι πρώτες ταραχές στους δρόμους για τις κινήσεις λιτότητες που πρόκειται να πραγματοποιήσει η κυβέρνηση. Οι περισσότεροι αναλυτές, καίτοι συμφωνούν πως το συνταξιοδοτικό σύστημα της Ελλάδας χρήζει μεταρρύθμισης, εντούτοις σημειώνουν πως οι στόχοι που έχουν τεθεί είναι επί της ουσίας ανεφάρμοστοι. Ειδικά σε μια ήπειρο που ολοένα γερνάει.
Το 2010, ο Σαρκοζί προσπάθησε να αυξήσει τα όρια συνταξιοδότησης κατά δύο έτη (στα 62) και δέχθηκε την έντονη αντίδραση του κόσμου με μαζικές διαδηλώσεις σε όλη τη γαλλική επικράτεια. Το ίδιο προσπάθησε να κάνει και ο Ολάντ, αλλά το αποτέλεσμα είναι το εξής: το 2020 η τρύπα του συνταξιοδοτικού συστήματος της Γαλλίας θα φτάσει τα 9,2 δισεκατομμύρια ευρώ. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα «πρέπει» του νέου προγράμματος, τα όρια συνταξιοδότησης θα ανέβουν στα 67 έτη.
Περαιτέρω αποκλίσεις προκύπτουν και από τις μεταρρυθμίσεις στην αγορά. Το μέτρο που επιτρέπει το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές και το άνοιγμα των επαγγελμάτων είναι κλασικά παραδείγματα. Πρόκειται για πρακτικές που βρίσκει κανείς στην περιβόητη «εργαλειοθήκη» του ΟΟΣΑ που μέσω αυτής εκθειάζεται η αναπτυξιακή δυναμική των εν λόγω μέτρων. Οι θιασώτες τους αναφέρουν πως το 1990 είχαν λειτουργήσει επ' ωφελεία της αυστραλιανής οικονομίας.
Στη Γαλλία, οι φαρμακοποιοί κατάφεραν με τις απεργιακές κινητοποιήσεις τους να διατηρήσουν το μονοπώλιο στην πώληση των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων. Στη Γερμανία, η λειτουργία των καταστημάτων τις Κυριακές απαγορεύεται, με ελάχιστες, συγκεκριμένες εξαιρέσεις. Στη Γαλλία, οι δήμαρχοι δεν μπορούν να επιτρέψουν το άνοιγμα των καταστημάτων περισσότερες από 12 Κυριακές το χρόνο. Η κυβέρνηση χρειάστηκε να περάσει τον επίμαχο νόμο από το Κοινοβούλιο δίχως να ζητήσει τη ψήφισή του, υπό το φόβο των αντιδράσεων των Σοσιαλιστών βουλευτών.
Το αντεπιχείρημα
Οι αξιωματούχοι της ΕΕ αρνούνται μετά βδελυγμίας ότι χρησιμοποιούν άλλα μέτρα και σταθμά στην περίπτωση της Ελλάδας, σημειώνοντας πως για πολλά χρόνια η χώρα δεν κατάφερε να προωθήσει κάποιες δομικές μεταρρυθμίσεις.
«Οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν περισσότερους κανονισμούς και περιορισμούς από ό, τι σε πολλές άλλες χώρες της ΕΕ και του ΟΟΣΑ», δηλώνει σχετικά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Επικαλούμενη τις προσπάθειες στην Ισπανία, την Ιταλία και το Βέλγιο, το Συμβούλιο σημείωσε ότι η Ελλάδα ήταν «μακράν η χώρα που δεν αναμόρφωσε το συνταξιοδοτικό της σύστημα».
Οι πρώην κομμουνιστικές χώρες
Το μεγαλύτερο άλλοθι, όμως, των αξιωματούχων της ΕΕ είναι οι πρώην κομμουνιστικές χώρες που προχώρησαν με δυναμικό τρόπο στις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις. Σε αυτές τις χώρες το συνταξιοδοτικό σύστημα παρουσιάζει προοπτικές βιωσιμότητας, αλλά οι συντάξεις είναι κάτω από το μισό των αντίστοιχων της Ελλάδας.
Στην πραγματικότητα, οι φορείς χάραξης πολιτικής διαμαρτύρονται λέγοντας πως οι αποφάσεις που λαμβάνονται στις Βρυξέλλες μπαίνουν στις Καλένδες, καθώς οι κυβερνήσεις υποκύπτουν στα εσωτερικά ισχυρά συμφέροντα. Γι' αυτό και ζητούν μεγαλύτερη δέσμευση των κρατών-μελών. Οι αποκλίσεις, πάντως, συνεχίζονται και η Γαλλία είναι ένα τρανό παράδειγμα. Μόνο που το Παρίσι έχει τη στήριξη και την ανοχή του Βερολίνου
Οι υποστηρικτές της «περισσότερης Ευρώπης» υποστηρίζει ότι οι αυστηρότεροι κανόνες εντός της Ευρωζώνης, θα μπορούσαν να είχαν αποτρέψει την ελληνική κρίση. Το ερώτημα είναι αν από εδώ και πέρα θα υπάρξει ένα σύστημα που θα καταφέρει να αποτρέψει την επόμενη.