Την προηγούμενη Δευτέρα, στις επτά το πρωί, όταν όλοι οι συμμετέχοντες στις μαραθώνιες διαπραγματεύσεις είχαν φτάσει στα όριά τους και οι συζητήσεις έβρισκαν... τοίχο, το Grexit εμφανιζόταν ως μια πιθανή, απευκταία, περίπτωση.
Τότε, εμφανίστηκε ο καταλύτης του δράματος που δεν ήταν άλλος από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ και με μια κίνηση ματ, έλυσε το πρόβλημα και οδήγησε και τις δύο πλευρές σε μια συμβιβαστική λύση. Άρα, και σε συμφωνία.\
Μιλώντας στην Καθημερινή, ο κ. Τουσκ αποκαλύπτει κάποιες από τις δραματικές εικόνες εκείνων των κρίσιμων ωρών. Λέει για το πόσο κοντά βρέθηκε η Ελλάδα στο Grexit, για τη δική του απόφαση και για το πώς κράτησε στο ίδιο δωμάτιο τον Αλέξη Τσίπρα και την Άνγκελα Μέρκελ, τη στιγμή που όλα φαίνονταν πως θα τιναχθούν στον αέρα.
Ο κ. Τουσκ μιλώντας στην Καθημερινή και ερωτώμνος για το πόσο κοντά φθάσαμε στο Grexit την περασμένη Κυριακή ανέφερε πως το πρώτο σημάδι που είχε ήταν το αποτέλεσμα του Eurogroup του Σαββάτου, όχι μόνο γιατί δεν είχε αποτέλεσμα, αλλά και λόγω της ατμόσφαιρας που είχε δημιουργηθεί με την προσθήκη της τελευταίας φράσης στο έγγραφο για πιθανή έξοδο από το ευρώ «αλλά και εξαιτίας του εκνευρισμού που είχε προκληθεί σε όλους, ιδιαίτερα μετά το δημοψήφισμα στην Ελλάδα. Το δημοψήφισμα μπορεί να ενίσχυσε τον κ. Τσίπρα στην Αθήνα, αλλά τον αποδυνάμωσε εδώ», προσέθεσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Το sms για το Ταμείο των 50 δισ. ευρώ
Σε σχόλιο δημοσιογράφου ότι η πρόταση για το ταμείο επενδύσεων ήταν επίσης πολύ προκλητική για τον Ελληνα πρωθυπουργό, ο Ντόναλντ Τουσκ απάντησε: «Το πρώτο σημάδι ότι κάτι μπορεί να γινόταν με αυτή την πρόταση ήταν όταν έλαβα ένα sms στο κινητό μου από τον Ολλανδό πρωθυπουργό Μ. Ρούτε, που πρότεινε ότι ένα ποσό 12,5 δισεκατομμυρίων του ταμείου ιδιωτικοποιήσεων μπορούσε να πάει για αποπληρωμή του χρέους και άλλα 12,5 δισεκατομμύρια ευρώ για επενδύσεις. Οταν τους έδειξα την πρόταση από το κινητό μου, δεν φάνηκε να εντυπωσίασε κανέναν αλλά είχε πια πέσει στο τραπέζι».
Οταν στις 7 το πρωί τα πάντα κινδύνεψαν να τιναχτούν στον αέρα
«Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, γύρω στις 7 το πρωί ένιωσα ότι ο κίνδυνος για το τέλος τους ήταν πολύ κοντά, όταν και η Μέρκελ και ο Τσίπρας ζήτησαν διακοπή. Εκείνη τη στιγμή τούς χώριζαν μόνο 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Στο τέλος, οι συζητήσεις αφορούσαν πόσα εικονικά χρήματα θα έμπαιναν στο ταμείο ιδιωτικοποιήσεων για επενδύσεις και πόσα για αποπληρωμή του χρέους», συνεχίζει ο Ντόναλντ Τουσκ και εξηγεί: «Η θέση της κ. Μέρκελ ήταν να διοχετευθούν 10 δισεκατομμύρια ευρώ για επενδύσεις και του κ. Τσίπρα ήταν να πάνε 15 δισεκατομμύρια για επενδύσεις. Οπότε τούς χώριζαν 2,5 δισεκατομμύρια. Εκεί τους είπα πως αν τελειώσουν οι διαπραγματεύσεις χωρίς αποτέλεσμα, είμαι έτοιμος να πω δημόσια ότι η Ευρώπη είναι κοντά στην καταστροφή για 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ.Ο κ. Τσακαλώτος και η ομάδα του ανέλυσαν την πρόταση σε διπλανό δωμάτιο και μετά ήρθε όλη η ομάδα με τον κ. Τσίπρα και τον Ελληνα υπουργό και με κάποιους συμβούλους και είπαν ότι τη δέχονται με κάποιες μικρές αλλαγές, που δεν ήταν σημαντικές. Η ελληνική πρόταση έγινε αποδεκτή από όλους μας».
«Ημασταν τόσο κοντά να φύγουμε από το δωμάτιο...»
Οταν ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ρωτήθηκε πως πιστεύει ότι άλλαξαν γνώμη οι δύο πλευρές απαντά: «Νομίζω πως θα ήταν υπερβολικό να πω ότι φτάσαμε κοντά σε μια επιφοίτηση, αλλά ήμαστε τόσο κοντά για να φύγουμε από το δωμάτιο. Εκεί συνειδητοποίησαν ότι έχουμε συμφωνία, αν συμφωνήσουν και αυτή τη μία λεπτομέρεια. Από τη στιγμή που το κατάλαβαν και οι δύο πλευρές, χρειαστήκαμε κυριολεκτικά 10 λεπτά για να γράψουμε το τελευταίο κείμενο».
Η Μέρκελ ήταν έτοιμη για συμβιβασμό -Η Γερμανία δεν ήταν η πιο σκληρή χώρα
«Ηταν στις 11 το βράδυ του Σαββάτου, όταν ήταν ξεκάθαρο ότι η Γερμανία δεν ήταν η πιο σκληρή χώρα, καθώς η Γερμανίδα καγκελάριος κ. Μέρκελ ήταν έτοιμη για συμβιβασμό και μερικά κράτη-μέλη φοβούνταν ότι αυτός ο συμβιβασμός δεν θα περνούσε από τα Κοινοβούλιά τους. Ολα γίνονταν άτυπα, όταν έλαβα σήμα από πέντε κράτη-μέλη ότι ο κ. Ρούτε (πρωθυπουργός της Ολλανδίας) θα ήταν ο καλύτερος εκπρόσωπός τους. Εγώ μάλλον αφελώς πίστευα πως θα είχαμε συμφωνία τα μεσάνυχτα, καθώς ήξερα ότι η συμφωνία έπρεπε να γίνει με όλα τα μέλη και όχι μόνο μεταξύ της Ελλάδας και της Γερμανίας. Ηθελα να αποφύγω την παγίδα, που θα ήταν άλλες χώρες να μη δεχτούν τη συμφωνία», συνέχισε τις αποκαλύψεις ο Ντόναλντ Τουσκ.
Ο Σαμαράς ήταν πιο συνεργάσιμος
Στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τέθηκε το ερώτημα για το αν συμμερίζεται η άποψη που υποστηρίζει ότι ήταν μεγάλο λάθος που δεν προσφέρατε περισσότερη ευελιξία στον κ. Σαμαρά όταν σας τη ζήτησε, και τώρα πληρώνετε το τίμημα. «Σίγουρα ο κ. Σαμαράς ήταν πιο συνεργάσιμος όσον αφορά την ουσία των μεταρρυθμίσεων. Νομίζω ότι η διαδικασία των διαπραγματεύσεων για ένα πιθανό τρίτο πρόγραμμα θα ήταν ευκολότερη, δεν λέω κάτι αμφιλεγόμενο. Αυτό που δεν είμαι σίγουρος είναι αν το αποτέλεσμα των τελευταίων εκλογών θα ήταν διαφορετικό, και δεν μου αρέσουν οι συζητήσεις που έπονται των γεγονότων. Πρέπει να είμαστε υπεύθυνοι και προσεκτικοί πριν και όχι μετά, καθώς είναι άχρηστο να παριστάνουμε τους σοφούς μετά την έκβαση των γεγονότων», ήταν η απάντηση που έδωσε.
Ο κ. Τουσκ ανέφερε ακόμη ότι το αποτέλεσμα ήταν ισοπαλία, «καθώς κανένας δεν ικανοποιήθηκε 100% και στο τέλος της ημέρας η Γερμανία είναι αυτή που πρέπει να θυσιάσει και τα πιο πολλά από τις υπόλοιπες χώρες όσον αφορά τα χρήματα, και αυτό ήταν και το βασικό θέμα όλης της διαδικασίας», ενώ περιγράφει και τη διαπίστωση που έκανε από την ομιλία του Αλέξη Τσίπρα πριν μερικές ημέρες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: «Νομίζω κανείς δεν παρατήρησε πόσο περίεργη ήταν η ατμόσφαιρα μετά τη δευτερολογία του, όπου αναφέρθηκε στην αλληλεγγύη που έλαβε η Γερμανία με τη μορφή διαγραφής του χρέους μετά τους Παγκόσμιους Πολέμους. Ηταν αντιγερμανικός ο τόνος και το περιεχόμενο της ομιλίας του και η αντίδραση του Κοινοβουλίου ήταν ενθουσιασμός, σαν να γινόταν μια αντιγερμανική διαμαρτυρία. Πρώτη φορά συνειδητοποίησα πως οι πιο ακραίοι μαζί με αυτούς που είχαν αντιγερμανικά συναισθήματα καταλάμβαναν το μισό Κοινοβούλιο. Γι’ αυτό λέω ότι κανένας, και συγκεκριμένα οι Γερμανοί, δεν βγήκε νικητής».
Το προσωρινό Grexit ήταν ένα διαπραγματευτικό χαρτί της Μέρκελ, όχι στόχος
«Το σκεπτικό του κ. Σόιμπλε, που δεν είναι μόνο δικό του, ενός πιθανού και ελεγχόμενου Grexit, είναι διανοητικά νόμιμο. Δεν είναι υπερβολικό, καθώς σίγουρα αυτό ήταν μια πιθανή εναλλακτική λύση σε αυτήν τη διαδικασία. Η διαίσθησή μου είναι ότι ο κ. Σόιμπλε πιστεύει και στέλνει ξεκάθαρα το μήνυμα πως η Ευρώπη και η Ελλάδα θα ήταν καλύτερα με μία έξοδο από το ευρώ. Είμαι απόλυτα σίγουρος ότι για την κ. Μέρκελ αυτό ήταν ένα δυνατό διαπραγματευτικό εργαλείο, αλλά όχι ο πολιτικός της στόχος. Ολοι οι ηγέτες και η κ. Μέρκελ είχαν σκοπό να αποφύγουν το Grexit και το επιχείρημα του κ. Σόιμπλε έδειξε στον κ. Τσίπρα ότι αυτή η δραματική λύση ήταν ρεαλιστική και επιτεύξιμη», λέει ο κ. Τουσκ.
Τέλος, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τονίζει ότι σε καμία περίτπωση δεν μπορεί να δεχθεί αυτό που λέγεται ότι ο Αλέξης Τσίπρας τιμωρήθηκε για την ιδεολογία του και ότι είναι ο ηττημένος. «Είναι παράλογο, όταν ο Ελληνας πρωθυπουργός διαπραγματεύτηκε επιτυχώς 80 δισ. ευρώ βοήθεια για τη χώρα του. Οταν μιλάμε για νούμερα, αυτό είναι το μόνο νούμερο στο τραπέζι και μάλιστα όχι μόνο με οικονομικούς, αλλά και με πολιτικούς όρους και χωρίς εγγυήσεις, οπότε ποιος είναι ο λόγος να μιλάμε για τιμωρία του κ. Τσίπρα ή ταπείνωση της Ελλάδας;», ανέφερε χαρακτηριστικά.