Η Γερμανία και η Ελλάδα διατηρούν ιδιαίτερα έντονες σχέσεις. Μπορεί κανείς να μιλήσει για σχέσεις αγάπης-απέχθειας, γράφει ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Φιλίπ Ντουρού, ο οποίος κάνει ένα εκπληκτικό φλας μπακ στην ιστορία.
«Ως τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η ελληνική κουλτούρα ήταν αυτή που επέτρεψε στη Γερμανία να γίνει σύγχρονο έθνος. Από τότε, όμως, το Βερολίνο κοιτάζει την Αθήνα ως ένα αντι-παράδειγμα που αρνείται να εφαρμόσει τους κανόνες», γράφει σε άρθρο του στην Liberation ο Φιλίπ Ντουρού, και συνεχίζει:.
«Η Γερμανία οικοδομήθηκε έχοντας σαν απόλυτο μοντέλο την αρχαία Ελλάδα. Αυτό το μοντέλο έσπασε στον Β Παγκόσμιο Πόλεμο με την κατοχή.
Πράγματι η Γερμανία και η Ελλάδα διατηρούν μια πολύ στενή, πολύ δυνατή και πολύ σκληρή σχέση ταυτόχρονα. Σήμερα, δύο φαινόμενα διασταυρώνονται, την ώρα που η Γερμανία είναι η μεγαλύτερη οικονομική δύναμη και δέχεται μαζικά μετανάστες Ελληνες, ενώ στέλνει μαζικά τουρίστες στην Ελλάδα.
Ορισμένοι Γερμανοί έχουν ένα είδος συγκατάβασης για την Ελλάδα του τύπου «είναι φτωχοί, έρχονται για δουλειά σε μας και ευτυχώς που εμείς μπορούμε και πηγαίνουμε για διακοπές το καλοκαίρι». Η Bild έγραφε πριν από 5 χρόνια στο εξώφυλλο «Πουλήστε μας τα νησιά σας!» αφήνοντας να εννοηθεί ότι οι Γερμανοί θα ήξεραν καλύτερα να τα διαχειριστούν.
Λάτρεις των αρχαίων Ελληνικών
Την ίδια ώρα, για τους Γερμανούς είναι απαράδεκτο να απαλείψεις τα αρχαία ελληνικά και τα λατινικά από το σχολείο -παρεπιπτόντως ονομάζεται Gymnasium, από τα ελληνικά. Ενας πολιτικός όπως ο Σόιμπλε έχει κάνει κλασικές σπουδές και παρακολουθούσε 5-6 ώρες αρχαία ελληνικά και λατινικά την εβδομάδα.
Πάντα υποβόσκει ένα αίσθημα κατωτερότητας, αν και έχει αναποδογυρίσει: σήμερα ο πολιτισμός είμαστε εμείς, λένε χαμηλόφωνα οι Γερμανοί. Προσθέστε σε αυτό και τα κλισέ για τους Ελληνες, ότι είναι ψεύτες, τεμπέληδες κλπ, η Bild έχει σελίδες επί σελίδων σε αυτά τα θέματα. Με άλλα λόγια, για τους Γερμανούς, οι Ελληνες δεν στέκονται σήμερα στο ύψος των αρχαίων προγόνων τους.
Μοιάζει λίγο με ερωτική απογοήτευση
Αλλά και οι σύγχρονοι Ελληνες έχουν τα δικά τους αισθήματα. Ο Μανώλης Γλέζος, ο άνθρωπος που γκρέμισε τη γερμανική σημαία από την Ακρόπολη στον Β' Παγκόσμιο είναι σήμερα ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ. Ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας ζήτησε πολεμικές επανορθώσεις 300 δις από τους Γερμανούς. Η ιδέα προκάλεσε θύελλα στη Γερμανία. Ο θαυμασμός για τον ελληνικό πολιτισμό και η περιφρόνηση για την Ελλάδα είναι κατά βάθος οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Υπερτιμούμε το ένα, υποτιμούμε το άλλο. Μοιάζει λίγο με ερωτική απογοήτευση. Είστε ένοχος γιατί μας απαγοητεύετε, γιατί δεν είστε στο ύψος ενός πολιτισμικού και ιστορικού ιδεώδους που ήταν η αρχαία Ελλάδα.
Η Ανγκελα Μέρκελ δεν θέλει να είναι η πολιτικός που θα διαλύσει αυτό που οι πατέρες της στην πολιτική Κόνραντ Αντενάουερ και Χέλμουτ Κολ δημιούργησαν. Μπορεί να έχει μπει στην ιστορία ως η καγκελάριος που εξελέγη τρεις φορές στην πρωθυπουργία, αλλά δν επιθυμεί να είναι εκείνη που θα σπάσει την Ευρώπη σε κομμάτια. Πρέπει ωστόσο να σχεδιάζει μαζί με τον Σόιμπλε για τον οποίο υπάρχουν κανόνες και είναι ιεροί. Αυτοί οι κανόνες είναι που επέτρεψαν στη Γερμανία να μην ξανακυλήσει στην άβυσσο της ιστορίας και αυτούς τους κανόνες πρέπει όλοι να τους σέβονται.
Οι Γερμανοί αυτό που εξηγούν στην υπόλοιπη Ευρώπη είναι το εξής:
«Είμαστε πρωταθλητές της ηθικής γιατί το νόμισμά μας καταστράφηκε δύο φορές, το 1923 και το 1948».
Η εφαρμογή πολύ αυστηρών κανόνων απαίτησαν από τη Γερμανία πάνω από 25 χρόνια και κατάρρευση δύο καθεστώτων. Ως το 1953, που πέτυχαν ένα κούρεμα χρέους και ένα πλαίσιο παγκόσμιας ανάπτυξης που τους επέτρεψε να αναγεννηθούν.
Πλέουν στον ελληνικό πολιτισμό
Ολοι οι ιστορικοί, όλοι οι πανεπιστημιακοί πλέουν μέσα στον ελληνικό πολιτισμό. Ολοι επικαλούνται τον Φίλιππο, τον Μέγα Αλέξανδρο ως πολιτικούς που ένωσαν και ενίσχυσαν τη χώρα τους. Τον 18ο αιώνα, όταν ανακαλύφθηκε η Πομπηία η αρχαία Ρώμη έγινε μόδα παντού, εκτός από τη Γερμανία. Ο Johann Winckelmann μελετά την αρχαία γλυπτική και θεωρεί ότι η Ελλάδα είναι το καλλιτεχνικό πρότυπο που βρίσκεται υπεράνω όλων.
Οι φιλόσοφοι και η Ελλάδα
Στην αρχή του 19ου αιώνα όλα τα μεγάλα ονόματα της γερμανικής λογοτεχνίας, ο Γκαίτε, ο Σίλερ εξυμνούν την Ελλάδα και δηλώνουν ότι είναι πατρίδα τους. Οι φιλόσοφοι Χέγκελ, Νίτσε ή Χάιντεγκερ ορκίζονται στο όνομα της Ελλάδας. Οι γλωσσολόγοι μελετούν σε βάθος τα ελληνικά και τα γερμανικά και διακηρύσσουν ότι από άποψη γλωσσική οι δύο γλώσσες έχουν την ίδια κατασκευή, «είναι οι ίδιες γλώσσες, έχουν το ίδιο πνεύμα». Το Walhalla, που έχτισε ο Λουδοβίκος Ιος της Βαυαρίας, στην κοιλάδα του Δούναβη, είναι μια απομίμηση του Παρθενώνα.
Επρεπε να ξέρεις αρχαία ελληνικά
Για τους Γερμανούς η Ελλάδα εκπροσωπεί τη σκέψη, την αυθεντικότητα, την απόλυτη αλήθεια. Για να παρακολουθήσει κάποιος τα μαθήματα του Χάιντεγκερ έπρεπε να γνωρίζει πολύ καλά αρχαία ελληνικά αφού τα κείμενα που διανέμονται είναι στα αρχαία ελληνικά. Η Χάνα Αρεντ και οι άλλοι μαθητές του εργάζονται πάνω σε αρχαιοελληνικά κείμενα και δεν τίθεται θέμα να τα μεταφράσουν. Για τον Χάιντεγκερ οι μόνες γλώσσες στις οποίες μπορεί να σκεφτεί κανείς είναι τα ελληνικά και τα γερμανικά. Το απαύγασμα της σκέψης είναι η Ελλάδα και η Γερμανία είναι το φυσικό της επακόλουθο.
Οι τουρίστες και ο Χάιντεγκερ
Σύμφωνα με ένα ανέκδοτο, στις αρχές του 1960, η Ελφριντ Χάιντεγκερ προτείνει στον σύζυγό της να ταξιδέψουν στην Ελλάδα. Ο Χάιντεγκερ διστάζει, τελικά το κάνει και στο τέλος γράφει ένα κείμενο στο οποίο αφηγείται την απογοήτευσή του βλέποντας τα αρχαία μνημεία γεμάτα τουρίστες με φωτογραφικές μηχανές, που απομακρύνουν κάποιον από τη σκέψη.
Ο Χάιντεγκερ και η σύζυγός του στους Δελφούς:
Το 1821 ξεκινάει στην Ελλάδα ο πόλεμος ανεξαρτησίας εναντίον της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Ο Μέτερνιχ, που είναι κυρίαρχος στην Ευρώπη, επιλέγει το στρατόπεδο της σταθερότητας και αρνείται να βοηθήσει την Ελλάδα που μόλις αναδύεται. Σίγουρα, οι Ελληνες είναι χριστιανοί και πολεμούν εναντίον μουσουλμάνων, αλλά οι Τούρκοι εκπροσωπούν μια αυτοκρατορία και ο Μέτερνιχ στηρίζει τις μοναρχίες στην Ευρώπη που μάχονται τις δημοκρατικές ιδέες. Η εθνική ιδέα είναι η ελευθερία των λαών εναντίον των μοναρχιών.
Ο Οθωνας στο θρόνο
Τελικά, ένας γερμανός μονάρχης, ο Λεοπόλδος της Σαξωνίας, ο Οθων, κάθεται στο θρόνο της Ελλάδας. Από εκείνη τη στιγμή οι σχέσεις των δύο χωρών αποκτούν βάθος, οι αρχαιολόγοι καταφθάνουν στην Ελλάδα και ξεκινούν ανασκαφές και δημιουργούν το Αρχαιολογικό Ινστιτούτο στην Αθήνα, πολύ πριν δημιουργηθεί η Γαλλική Σχολή.
Στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο οι Γερμανοί είναι σύμμαχοι των Τούρκων, οι οποίοι δεν είναι ακριβώς φίλοι των Ελλήνων. Αργότερα και ο Χίτλερ θα πει: «Εμείς οι Γερμανοί δεν έχουμε παρελθόν ή μάλλον το παρελθόν μας είναι οι Ελληνες». Πίστευε ότι οι Γερμανοί μετανάστευσαν από το Βορρά προς το Νότο, ότι ο Πλάτων ήταν γερμανός και ότι επρόκειτο για την υπέρτατη μορφή του γερμανικού πολιτισμού. Πριν ξεκινήσει τον Β Παγκόσμιο ο Χίτλερ δίνει εντολή να ξεκινήσουν οι ανασκαφές στην αρχαία Ολυμπία, θέλει να κάνει Ολυμπιακούς Αγώνες.
Ως τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο η Γερμανία πιστεύει ότι βρίσκεται σε απευθείας διαλεκτική με την αρχαία Ελλάδα. Οταν ο στρατός του Μουσολίνι υφίσταται την πρώτη του ήττα από τον ελληνικό στρατό, αυτό είναι το πρώτο χαστούκι στις δυνάμεις του Αξονα. Η ήττα του Μουσολίνι είναι βαριά, οι Βρετανοί καταφθάνουν στην Ελλάδα, ο Χίτλερ δεν μπορεί να το αντέξει. Εκανε απόβαση στην Ελλάδα το 1941.
Εστειλε ανθρωπολόγους στη Σπάρτη
Οταν οι Γερμανοί έφτασαν στην Ελλάδα απογοητεύτηκαν από τους απογόνους των αρχαίων. Εστειλαν, μάλιστα, ανθρωπολόγους των Ες Ες στη Σπάρτη για να φωτογραφίσουν ανθρώπους στα καφενεία και χαίρονταν όταν έβρισκαν κάπου κάπου έναν ψηλό, ξανθό άντρα με γαλάζια μάτια. Εψαχναν τα ίχνη της γερμανικής φυλής.
Η περιφρόνηση της φυλής
Η απογοήτευση των κατακτητών μεταφράστηκε σε μια αδυσώπητη κατοχή, η οποία εδράζονταν στην περιφρόνηση της φυλής. Τότε γεννήθηκε ένα αμοιβαίο μίσος που παραμένει ζωντανό ως σήμερα.
Η φωτογραφία είναι απο διαδήλωση υπέρ της διαγραφής χρέους, μπροστά στα κεντρικά της ΕΚΤ στη Φραγκφούρτη.