«Η Ευρώπη πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη της το “όχι”», επισημαίνει η γερμανική εφημερίδα Die Zeit, εξηγώντας ότι το δημοψήφισμα στην Ελλάδα κατέστησε ορατό τον βαθύ διχασμό της Ευρώπης.
Μάλιστα στο άρθρο υπογραμμίζει ότι χρειάζονται περισσότερα από διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για να μη χαθεί μια ολόκληρη γενιά στη νότια Ευρώπη.
Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος που διεξήχθη στην Ελλάδα, σημειώνει η Zeit, δείχνει πώς η κρίση και η επιθυμία των Ελλήνων να ξαναγίνουν κύριοι του εαυτού τους έχουν αλλάξει την κοινωνία.
Κυρίως οι νέοι ψήφισαν «όχι» και αυτό δεν σημαίνει ότι επιθυμούν περαιτέρω βοήθεια από την Ευρώπη χωρίς ανταλλάγματα ή ότι θεωρούν πως επωφελούνται από το πελατειακό κράτος στην Ελλάδα.
Ψήφισαν «όχι», επισημαίνει η γερμανική εφημερίδα, διότι πλέον δεν έχουν τίποτε να χάσουν. Για τους νέους στην Ελλάδα η Ευρώπη είναι συνώνυμη της κρίσης, της ύφεσης και της μαζικής ανεργίας. Φώναξαν «όχι» δυνατά, αν και γνώριζαν τις συνέπειες που μπορεί να είχε αυτό: μια έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη με περισσότερα δεινά και φτώχεια.
Εξάλλου, γράφει η Zeit, αν γινόταν δημοψήφισμα στην Ισπανία ή την Πορτογαλία για τα σκληρά μέτρα λιτότητας, είναι πιθανό το αποτέλεσμα να ήταν το ίδιο. Στην Ισπανία η οικονομική ισχύς εξακολουθεί να είναι 7% χαμηλότερη απ’ ό,τι ήταν πριν την κρίση, ενώ ένας στους δύο νέους είναι άνεργος. Το ίδιο ισχύει και στην Πορτογαλία.
Οπως επισημαίνει η εφημερίδα «μία ολόκληρη γενιά έχει χαθεί» και συνέπεια αυτού, είναι η άνοδος ακροδεξιών ή ακροαριστερών κομμάτων, τα οποία υπόσχονται ότι θα τερματίσουν την πολιτική λιτότητας, ενώ τάσσονται υπέρ της διάλυσης της ευρωζώνης και της επιστροφής στα εθνικά κράτη.
Πολλοί άνθρωποι στην Ευρώπη έπειτα από πέντε χρόνια κρίσης έχουν αρχίσει να πιστεύουν ότι δεν θα ήταν σε χειρότερη κατάσταση χωρίς το ευρώ, ίσως μάλιστα να ήταν και σε καλύτερη.
Μια από τις αιτίες για αυτή την πεποίθηση βρίσκεται, σύμφωνα με την Zeit, στη στρατηγική διάσωσης που ακολουθήθηκε τα προηγούμενα χρόνια. Αυτή βασιζόταν κυρίως στα μέτρα λιτότητας και τις διαρθρωτικές αλλαγές. Αν και αυτά είναι απαραίτητα η βιασύνη και η πίεση με την οποία εφαρμόστηκαν είχαν υψηλό κοινωνικό κόστος.
Η πολιτική αυτή δίχασε την Ευρώπη στον πλούσιο βορά, που όριζε τους κανόνες, και στον φτωχό νότο που υπέφερε από τον ζυγό.
Στη Γερμανία, σημειώνει η εφημερίδα, η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη πλέον θεωρείται σχεδόν βρισιά: σύμφωνα με κάποιους πρέπει να πληρώνεται με τόκους.
Και όμως θα μπορούσαν να προέρχονται από τη Γερμανία οι πρωτοβουλίες για τη δημιουργία μιας νέας Ευρώπης, εκτιμά η Zeit, και βέβαια αυτό δεν αφορά μόνο τα χρήματα. Στη νότια Ευρώπη μια γενιά νέων ανθρώπων κατηγορούν τη Γερμανία για τη δεινή θέση στην οποία βρίσκονται. Αυτό ήταν κάτι ακόμη που έδειξε το ελληνικό δημοψήφισμα.
Η Ευρώπη, καταλήγει η Zeit, χρειάζεται περισσότερα από μεταρρυθμίσεις και νέους κανόνες. Δεν αρκεί να καταστεί η νομισματική ένωση ανταγωνιστική, όταν πολλοί άνθρωποι μένουν στο περιθώριο. Η Ευρώπη χρειάζεται μια πειστική και αισιόδοξη προοπτική πέρα από τη συζήτηση για τα δημοσιονομικά ελλείμματα και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.