«Είναι Δανέζα, ξέρετε!», λέω στο ζευγάρι που κάθεται στο διπλανό μας τραπέζι στο Buenos Aires. H Λιβ Χολ Άντερσεν είναι 24 χρονών. Μιλάει, γελάει και κάνει κινήσεις με τα χέρια της σαν να προερχόταν από χώρα της Μεσογείου. Τη συνάντησα μία ζεστή ημέρα του Ιουλίου στην Αθήνα, σε ένα κεντρικό Αργεντίνικο καφέ.
Μία δροσερή παρουσία στη δανέζικη πολιτική σκηνή
Στα έξι της αναρωτιέται για πρώτη φορά τι μπορεί να σημαίνει πολιτική. Ζει στη γενέτειρά της το Στόβρινγκ όταν οικογένειες Βοσνιακής προέλευσης από την πρώην Γιουγκοσλαβία μεταναστεύουν στη Δανία. Οι γονείς της, σε μια προσπάθεια να βοηθήσουν, αποφασίζουν να φιλοξενήσουν στο σπίτι τους μια οικογένεια προσφύγων. Η εμπειρία αυτή κάνει την Άντερσεν να συνειδητοποιήσει ότι δεν υπάρχει μόνο η Δανία στον κόσμο και ότι αντιθέτως υπάρχει πολύς κόσμος που ζει άθελά του κάτω από άθλιες συνθήκες. Σύντομα, νιώθει την ανάγκη να κάνει κάτι για αυτό.
Στα 15 της, ένας καθηγητής της από το σχολείο, μέλος των σοσιαλδημοκρατών, την μυεί στον κόσμο των πολιτικών συζητήσεων.
Αργότερα, στο πανεπιστήμιο εγγράφεται σε ένα από τα πολιτικά κόμματα του πανεπιστημίου. «Επέλεξα να σπουδάσω πολιτικές επιστήμες γιατί ήθελα να γίνω πολιτικός και όχι το ανάποδο,» εξηγεί. Ξεκίνησε την εκστρατεία της, λαμβάνοντας μέρος σε δημόσιες συζητήσεις, συναντήσεις, και συνέδρια. Η πολιτική της υποψηφιότητα ήταν φυσικό επακόλουθο. Σήμερα εκλέχτηκε βουλευτής με το Δανικό Κοινωνικό Φιλελεύθερο Κόμμα -Det Radikale Venstre- στις εκλογές του περασμένου Σεπτεμβρίου.
«Θέλω να φέρω στην πολιτική πραγματικές ιστορίες, πραγματικών ανθρώπων»
Θέλω να μάθω τι είναι αυτό που την τραβάει στην πολιτική, τι θα ήθελε να αλλάξει στο πολιτικό κατεστημένο της χώρας της.
«Θα ήθελα να δω τους πολιτικούς να γίνονται πιο εξωστρεφείς, θέλω να φέρω στην πολιτική ιστορίες πραγματικών ανθρώπων καθώς και προσωπικές εμπειρίες από διάφορες κοινωνικές περιστάσεις.» Προσθέτει όμως ότι οι πολιτικοί στη Δανία είναι αρκετά προσβάσιμοι, είναι εύκολο να επικοινωνήσει κανείς μαζί τους και απαντάνε αρκετά γρήγορα. «Μπορώ να τους στείλω email ή να επικοινωνήσω με τον Πρόεδρο του κόμματος».
Πώς βλέπουν οι Δανοί πολιτικοί την Ευρωπαϊκή Ένωση
«Χμ, οι απόψεις του λαού φαίνεται να διίστανται πάνω σε αυτό το θέμα. Πολλοί Δανοί αρκούνται με το να είναι Δανοί, αφού πολιτικά και οικονομικά ζούμε σε μια κοινωνία ευημερίας. Για πολλούς η έννοια της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι απλά χάσιμο χρόνου και είναι μια ιδέα που δεν θα μας αποφέρει τίποτα καλό. Κυριαρχεί η άποψη ότι πρέπει να κάνουμε πολλές θυσίες με πολύ λίγα οφέλη. Από την άλλη, υπάρχει μια μερίδα ανθρώπων, κυρίως ακαδημαϊκών και επιχειρηματιών, που αναγνωρίζουν την ανάγκη ύπαρξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και προσπαθούν να την στηρίξουν. Υπάρχουν όμως και οι διανοούμενοι που αναρωτιούνται γιατί να υπάρχει μία Ευρωπαϊκή κοινότητα και γιατί όχι μία παγκόσμια κοινότητα. Δε θα πρέπει δηλαδή να δείχνουμε αλληλεγγύη μόνο προς τους Ευρωπαίους, αλλά προς όλους τους ανθρώπους».
Η Λιβ είναι φιλοευρωπαία , το ίδιο και το κόμμα της (Radikale Venstre), μέσα από το πρίσμα όμως ενός… καθαρά δανέζικου πλαισίου.
«Υπάρχουν πολλά οικονομικά οφέλη αλλά και πολλά διακρατικά προβλήματα που δε βρίσκουν λύση στη Δανία χωρίς τη βοήθεια άλλων, προβλήματα όπως η μόλυνση, η παράνομη μετανάστευση και τα ναρκωτικά και σε αυτές τις περιπτώσεις η απάντηση των εθνικιστών είναι ότι θα πρέπει να κλείσουμε τα σύνορά μας. Βεβαίως και μπορούμε να αποφασίσουμε να απομονωθούμε μέσα στη μικρή μας χώρα, αλλά σε ένα βάθος χρόνου αυτό δεν θα μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε τα δικά μας προβλήματα. Σήμερα, ο κόσμος ολόκληρος είναι συνδεδεμένος».
Ένα άσχημο πολιτικό μήνυμα
Η ιδέα μιας πολιτικής καριέρας στη Δανία είναι περισσότερο ελκυστική για την Άντερσεν, από ότι μια πολιτική καριέρα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, παρόλο που «πολλές από τις πολιτικές δραστηριότητές μου έχουν Ευρωπαϊκή προσέγγιση, γιατί πιστεύω ότι στη δανέζικη πολιτική σκηνή κάνουμε πολλά λάθη, τείνουμε να προτιμούμε την απομόνωση, στέλνοντας έτσι ένα άσχημο πολιτικό μήνυμα. Δε θα πρέπει να αποκοβόμαστε από την Ευρωπαϊκή συνέργεια, αντιθέτως θα πρέπει να επιδιώκουμε μία ακόμα ισχυρότερη συνεργασία με την Ευρώπη».
Για την ιστορία, η Δανία έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 1973, παρόλο που παραμένει εκτός Ευρωζώνης. Η Δανία μάλιστα διαπραγματεύτηκε τέσσερις ρήτρες εξαίρεσης από τη νομισματική ένωση στη Συνθήκη του Μάαστριχτ, μετά την αρχική καταψήφιση της Συνθήκης σε δημοψήφισμα του 1992.
Οι ρήτρες αυτές περιγράφονται με λεπτομέρεια στη Συμφωνία του Εδιμβούργου και αφορούν την Οικονομική και Νομισματική Ένωση, την Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας, την Επιτροπή Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων και τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχοντας διαπραγματευτεί αυτές τις ρήτρες, οι Δανοί αποδέχτηκαν τη Συνθήκη, σε ένα δεύτερο δημοψήφισμα το 1993.
«Πρέπει να αναφέρω όμως, ότι σε πολλές υποθέσεις που καλύπτονται από τις ρήτρες εξαίρεσης, συνεχίζουμε να συνεργαζόμαστε, αλλά αποφασίζουμε για το κάθε πρόγραμμα/περίπτωση ξεχωριστά και έχουμε τη δυνατότητα αν θέλουμε να αρνηθούμε ή να αποσυρθούμε εντελώς. Ακούγεται πολύ εγωιστικό αλλά οι Δανοί πολίτες δε θα είχαν αποδεχτεί τη Συνθήκη σε καμία περίπτωση και έτσι έπρεπε να γίνουν σκληρές διαπραγματεύσεις».
Η Λιβ δεν πιστεύει ότι έχει προς το παρόν τις γνώσεις και την εμπειρία να κατέβει στις ευρωπαϊκές εκλογές. «Υπάρχουν αρκετοί Δανοί πολιτικοί που θέτουν υποψηφιότητα για το Ευρωκοινοβούλιο, χωρίς όμως να ξέρουν τι ακριβώς κάνουν.» Τη ρωτάω αν οι πολιτικοί στη χώρα της βλέπουν το Ευρωκοινοβούλιο σαν μια ευκαιρία να μπουν στη Δανέζικη πολιτική σκηνή από την πίσω πόρτα. «Όχι. Στη Δανία γίνεται το αντίθετο. Πρώτα ξεκινάς από την εγχώρια πολιτική σκηνή και μετά αποφασίζεις να θέσεις υποψηφιότητα για το Ευρωκοινοβούλιο».
Γιατί να υποστηρίξουμε την παραγωγή των δημητριακών και όχι των υποδημάτων;
Η Λιβ αντιλαμβάνεται την ευκαιρία που υπάρχει να δημιουργηθεί μία νέα Ευρώπη μέσα από τα Ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, αλλά διαφωνεί κάθετα με πολιτικές σαν την Κοινή Αγροτική Πολιτική. «Δεν είναι σωστή αυτού του είδους η Ευρωπαϊκή υποστήριξη. Πιστεύω ότι είναι λάθος να ευνοείται ένας κλάδος εις βάρος άλλων. Δημιουργείται έτσι ένα κλίμα αδικίας εις βάρος άλλων χωρών εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης . Αυτό δεν είναι σωστό. Καταστρέφουμε έτσι τις αγορές τους. Πρόκειται για μια βαθιά Ευρωκεντρική συμπεριφορά και όχι για παγκόσμια αλληλεγγύη».
Όπως είχε δηλώσει ένα Δανός πολιτικός «γιατί να υποστηρίξουμε την παραγωγή των δημητριακών και όχι των υποδημάτων;» «Πιστεύουμε στην ελεύθερη αγορά, που αποτελεί θεμέλιο λίθο για την Ευρωπαϊκή συνεργασία. Επειδή όμως υπάρχουν πολλά ισχυρά σωματεία, δεν πιστεύουμε ότι η ελεύθερη αγορά πρέπει να ισχύει για όλους. Δε καταλαβαίνω γιατί δεν μπορούμε να θέσουμε σε λειτουργία τον ίδιο μηχανισμό υποστήριξης και σε άλλους μη γεωργικούς κλάδους».
«Πληρώνουμε τους φόρους μας με χαμόγελο»
Η νεαρή υποψήφια βουλευτής έχει ταξιδέψει αρκετά ανά την Ευρώπη, θέλω λοιπόν να μάθω τι γνώμη έχει για τις εθνικές διαφοροποιήσεις των διάφορων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τις διαφορετικές αντιλήψεις πάνω στην καθημερινότητα και κατά συνέπεια, τη σχέση των Ευρωπαίων πολιτών με τα κράτη τους. Η συζήτησή μας είναι της "μόδας"..δεδομένης της πολιτικής κατάστασης στην Ελλάδα.
Τη ρωτάω λοιπόν πώς είναι να πληρώνει κανείς φόρους στη Δανία, μια χώρα με τους υψηλότερους φορολογικούς συντελεστές σε όλο τον κόσμο. Ο φόρος εισοδήματος στη Δανία κυμαίνεται από 39% μέχρι 63% αλλά «εάν το εισόδημα κάποιου ξεπερνά τις 390.000 κορώνες Δανίας (περίπου 52.500 ευρώ) προσθέτουμε ένα 15% επιπλέον σε αυτό το μέρος του μισθού για να είμαστε σίγουροι ότι τα υψηλότερα εισοδήματα φορολογούνται περισσότερο».
«Οι Δανοί είναι λίγο φοβισμένοι. Το κοινωνικό σύστημα και το κράτος πρόνοιας λειτουργούν καλύτερα στη Δανία από ότι στην Ελλάδα, την Ιταλία ή την Ισπανία. Δε νομίζω όμως ότι μπορούμε να επιβάλουμε δια της βίας ένα κοινωνικό σύστημα που ακολουθεί το Σκανδιναβικό πρότυπο».
Η έννοια της “flexicurity” (από τις λέξεις ευελιξία και ασφάλεια) είναι χαρακτηριστική του εργασιακού συστήματος που κυριαρχεί στη Δανία και σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η Δανία έχει την πιο ευέλικτη αγορά εργασίας στην Ευρώπη. Είναι εύκολο να προσλάβεις και να απολύσεις και να απολύσεις (ευελιξία) αλλά οι εργατικές αποζημιώσεις είναι πολύ υψηλές (ασφάλεια).
Η Λιβ πιστεύει ότι στο πλαίσιο μίας πολιτικής κοινότητας «η καλύτερη ίσως λύση θα ήταν να εμπνεύσουμε και να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο προκειμένου να λειτουργήσουν τα πράγματα. Όταν για παράδειγμα η Ελλάδα αντιμετώπιζε το πρόβλημα με το άσυλο των πανεπιστημίων, ήρθαν κάποιοι Δανοί πολιτικοί στην Ελλάδα για να βοηθήσουν την ελληνική κοινωνία να βρει λύση στο πρόβλημα αυτό».
«Στη Δανία επικρατεί η άποψη, που έχει περάσει από γενιά σε γενιά ότι πρέπει να πληρώνουμε τους φόρους μας με ‘χαμόγελο’.
Όλα τα πολιτικά κόμματα, από το πιο ακροαριστερό μέχρι το πιο ακροδεξιό πιστεύουμε σε ένα κράτος πρόνοιας. Ακόμα και οι επιχειρηματίες πιστεύουν στο κράτος πρόνοιας. Αντίθετα με την Ελλάδα όπου οι πολίτες συχνά αναρωτιούνται αν χρειάζονται πραγματικά το κράτος, στη Δανία όλοι γνωρίζουμε ότι το κράτος λειτουργεί σωστά, ότι προστατεύει τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα που έχουν ανάγκη καθώς και την κοινωνία από την αύξηση της εγκληματικότητας, κτλ. Αυτή είναι η ιστορία μας! Αυτός πιστεύουμε ότι είναι ο σωστότερος τρόπος για να χτίσουμε την κοινωνία μας. Οι δυνατές πλάτες, κουβαλούν τους αδύναμους, για το καλό όλων μας».
«Βαλκάνια: Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να πληρώσει το λογαριασμό που δε σταμάτησε τον πόλεμο μέσα στην ίδια της την αυλή»
Η Λιβ εργάστηκε 6 μήνες στην Πρεσβεία της Δανίας στην Αθήνα και είναι υπέρ της «ελληνικής προσέγγισης», που ακολουθεί το Υπουργείο Εξωτερικών, να τεθούν κάποιοι στόχοι για το μέλλον, για όλες τις χώρες των Βαλκανίων, μέχρι το 2014.
«Η Δανία όμως δε βρίσκεται στα Βαλκάνια όπως η Ελλάδα και έτσι δεν μας ενδιαφέρει!
Η ιδέα που κυριαρχεί είναι ότι τώρα που σταμάτησαν οι σκοτωμοί δε χρειάζεται να ανησυχούμε πια. Αυτό είναι λάθος γιατί η κατάσταση παραμένει τεταμένη και μια νέα κρίση θα δημιουργούσε πέρα από δυσμενείς συνθήκες και μεγάλη αστάθεια σε ολόκληρη την περιοχή.
Τα Βαλκάνια βρίσκονται στην καρδιά της Ευρώπης, στο κέντρο της Ευρώπης. Είμαι της άποψης ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έκανε τίποτα για αυτόν τον πόλεμο και τώρα πρέπει να πληρώσουμε το λογαριασμό που δεν σταματήσαμε τον πόλεμο μέσα στην ίδια μας την αυλή. Τώρα είναι απαραίτητο να βοηθήσουμε τους λαούς αυτούς για ένα καλό και ανθηρό μέλλον. Η ιδέα της σταθερότητας αποτελεί μεγάλη πρόκληση για τα Βαλκάνια και ιδιαίτερα για το Κόσσοβο και την Σαντζάκ (μουσουλμανική περιοχή της Σερβίας), τη ΠΓΔΜ ( που αποτελείται από ένα συνονθύλευμα Αλβανών και Σλαβομακεδόνων), την Αλβανία (λόγω της πολιτικής κρίσης) και βεβαίως των τριών εθνοτικών ομάδων που βρίσκονται στη Βοσνία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλα ισχυρά κράτη όπως η Δανία πρέπει να πάρουν την ευθύνη που δεν πήραν τη δεκαετία του 90».
Αγαπημένη Ευρωπαϊκή χώρα
Έζησα ένα χρόνο στην Ισπανία και μου άρεσε η προσέγγιση των Ισπανών για μια πιο φιλελεύθερη κοινωνία που δίνει περισσότερες ευκαιρίες στα άτομα και προσπαθεί να αποτινάξει την παλιά πολιτιστική και θρησκευτική κληρονομιά της χώρας από την πολιτική σκηνή. Παραδείγματα αποτελούν ο περιορισμός της δύναμης της εκκλησίας και η νομιμοποίηση του γάμου των ομοφυλόφιλων. Σε μια σύγχρονη κοινωνία, καθένας έχει το δικαίωμα να αρνηθεί πολιτικά. Αυτοί όμως είναι ελεύθεροι να κάνουν τις επιλογές του στην προσωπική τους ζωή. Σα Δανέζα, το βρίσκω αξιοθαύμαστο που μια χώρα σαν την Ισπανία επέτρεψε το γάμο των ομοφυλόφιλων πολύ πριν από τη Δανία! Κάτι τέτοιες πολιτικές αλλαγές τις θαυμάζω!».
«Οι Σκανδιναβοί αγαπούν τα ταξίδια».
«Οι Σκανδιναβοί ταξιδεύουν αναζητώντας περιπέτειες. Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι από τη ζωή μας, υπάρχει μεγάλη ασφάλεια αλλά μας αρέσει να ταξιδεύουμε για να βιώσουμε κάτι το διαφορετικό, όχι για να νιώσουμε ασφάλεια αλλά για να ζήσουμε την περιπέτεια. Μας αρέσει να ταξιδεύουμε στην Ιταλία, την Ελλάδα, την Ισπανία, σε χώρες με εξωστρεφή και χαρούμενα άτομα. Παρόλο που η Δανία είναι ένα από τα πιο χαρούμενα έθνη στον κόσμο, δεν είμαστε λαμπερά-σπινθηροβόλα άτομα. Από την άλλη, γνωρίζουμε ότι μπορούμε να γυρίσουμε πάντα στο μικρό και ασφαλές μας σπιτάκι…τη Δανία».
«Δε γεννιόμαστε όλοι ίσοι, αλλά τους κάνουμε όλους ίσους»
«Οι φιλελεύθεροι πιστεύουν ότι γεννιόμαστε όλοι ίσοι και όσο διαθέτουμε ατομικά δικαιώματα και είμαστε ελεύθεροι να κάνουμε ό,τι θέλουμε, οι άνθρωποι θα καταφέρουν στο τέλος να επιτύχουν τους ίδιους στόχους. Εγώ δεν το πιστεύω αυτό. Πιστεύω ότι χρειαζόμαστε ένα σύστημα που θα εξισώσει όλους όσους δε γεννήθηκαν ίσοι. Δεν πιστεύω ότι γεννιόμαστε όλοι ίσοι, είμαι της γνώμης όμως ότι με την υποστήριξη του κράτους, την περίθαλψη, την εκπαίδευση και αλλά κοινωνικά μέτρα, μπορούμε να γίνουμε όλοι ίσοι. Δε γεννιούνται όλοι οι άνθρωποι με τις ίδιες δυνατότητες, αλλά μπορούμε να το πολεμήσουμε αυτό. Πιστεύω ότι μια μικρή κοινωνία, όπως είναι η Δανέζικη, χρειάζεται τους πάντες. Δεν μπορούμε να αφήσουμε κανέναν πίσω!
Η άσχημη πλευρά της Δανέζικης ισότητας
Αυτό που δεν μου αρέσει είναι ότι στη Δανία όλοι πρέπει να έχουν τα ίδια πράγματα. Αυτή είναι η άσχημη πλευρά της ισότητας.
Όλοι πρέπει να έχουν την ίδια προσοχή, την ίδια υποστήριξη, τα ίδια από όλα. Για παράδειγμα, οι πλούσιες οικογένειες λαμβάνουν επιδόματα για τα παιδιά τους. Γιατί όμως; Αυτό αποτελεί μεγάλη σπατάλη χρημάτων.
Από την άλλη αν αμφισβητήσουμε την έννοια αυτής της «ισότητας», ο κόσμος θα σταματήσει να υποστηρίζει το κράτος πρόνοιας και το σύστημα θα καταρρεύσει. Πιστεύω πραγματικά ότι όλοι αυτοί οι πόροι, όλα αυτά τα χρήματα που διαθέτουμε θα μπορούσαμε να τα διαθέσουμε για καλύτερους σκοπούς ώστε να φροντίσουμε αυτούς που έχουν πραγματική ανάγκη».
Πηγή: cafebabel.gr
Mετάφραση: Νάταλη Λέκκα