Με τρόπο τολμηρό, αποκαλυπτικό, ρεαλιστικό καλλιτέχνες; από ολόκληρο τον κόσμο θίγουν ζητήματα φύλου και ομοφυλοφιλίας στο πλαίσιο της 5ης Μπιενάλε Σύχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης.
«Σύντροφε Στάλιν, μπορεί ένας ομοφυλόφιλος να είναι μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος;» Υπογραφή: Χάρι Γουάιτ, μέλος του κομμουνιστικού κόμματος, αρχισυντάκτης της εφημερίδας "Moskovskie Novosti" (Νέα της Μόσχας)που εκδιδόταν στη Βρετανία. Η επιστολή, στάλθηκε τον Μάιο του 1934, λίγους μήνες μετά την επανα-ποινικοποίηση της ομοφυλοφιλίας(η οποία είχε αποποινικοποιηθεί από τον Λένιν μετά την Οκτωβριανή επανάσταση από το καθεστώς Στάλ
Είναι ένα από τα έργα του Ρώσου καλλιτέχνη- φωτογράφου Yevgeniy Fikς, που μετέχει στην έκθεση με τίτλο "Ταυτο-ετερό-τητα", που εγκαινιάζεται απόψε (Τετάρτη 17 Ιουνίου) στο πλαίσιο του κεντρικού προγράμματος της 5ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης. Η διερεύνηση του φύλου, το δικαίωμα του έμφυλου προσδιορισμού και άλλα, καίριου προβληματισμού ζητήματα ταυτότητας, όπως τα προσεγγίζει η σύγχρονη Τέχνη, αποτελούν το θέμα της πολύπτυχης δράσης "Ταυτο-ετερό-τητα", που περιλαμβάνει φωτογραφίες, βίντεο, σχέδια, ζωγραφικά έργα και περφόρμανς.
Ο 43χρονος, σήμερα, Ρώσος καλλιτέχνης, ο οποίος συμμετείχε και παλιότερα σε πολλές εκθέσεις του ΚΜΣΤ, παρουσιάζει μια σειρά από φωτογραφίες τόπων- πλατειών, που ήταν μέρη συνεύρεσης ομοφυλόφιλων στη Μόσχα. Ανάμεσα στα έργα παρουσιάζει και το γράμμα του Σκωτσέζου ομοφυλόφιλου δημοσιογράφου, στο οποίο υποστηρίζει ότι η ομοφυλοφιλία είναι συμβατή με τον Κομμουνισμό.
«Το ζήτημα της ταυτότητας του κοινωνικού φύλου και το δικαίωμα του έμφυλου αυτοπροσδιορισμού επανέρχεται σήμερα ως ζωτικό πεδίο αμφισβήτησης και διεκδίκησης ακόμη και σε κοινωνίες που έμοιαζε κεκτημένο. Η έννοια της ετερότητας, του ξένου ή του διαφορετικού ενυπάρχει μέσα στην ταυτότητα. Το ξένο ή το ανοίκειο είναι κομμάτι του εαυτού και ως τέτοιο αντιμετωπίζεται από ένα μεγάλο σώμα θεωρητικών προσεγγίσεων και καλλιτεχνικών προτάσεων" σημειώνουν οι επιμελητές της έκθεσης και του συνολικού προγράμματος, Συραγώ Τσιάρα και Θοδωρής Μάρκογλου, εκ μέρους του Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης του ΚΜΣΤ.
Στην ίδια έκθεση, ο 78χρονος Βρετανός καλλιτέχνης David Hockney "συνδιαλέγεται" με την ομο-ερωτική ποίηση του Κ.Π. Καβάφη, μέσα από μία σειρά χαρακτικών του, που πλαισίωσαν έκδοση του 1967 με νέα μετάφραση των ποιημάτων του Αλεξανδρινού από τους Stephen Spender και Νίκο Στάγκο. Ελάχιστα γνωστά στο κοινό είναι τα σχέδια με μολύβι σε χαρτί του Μυτιληνιού ζωγράφου και ποιητή Αντώνη Πρωτοπάτση, καθώς και λάδια, φτιαγμένα στις αρχές του 20ού αιώνα, που αποτυπώνουν με τρυφερότητα σκηνές εφηβικού ερωτισμού.
- H Lynda Benglis στη "Γυναικεία Ευαισθησία" (βίντεο, 1973), παρουσιάζει δύο γυναίκες με έντονο μακιγιάζ, που φιλούν και χαϊδεύουν η μία την άλλη, επιχειρώντας μια επιθετική ανάγνωση στη φεμινιστική θεωρία του φιλμ γύρω από το "ανδρικό βλέμμα", ενώ η Σερβίδα Milica Tomic, στο βίντεο με τίτλο "I' m Milica Tomic", συστήνεται ξανά και ξανά στο κοινό, αλλάζοντας κάθε φορά εθνικότητα: "Είμαι η Μίλιτσα Τόμιτς, είμαι Κορεάτισσα, Είμαι η Μίλιτσα Τόμιτς, είμαι Νορβηγίδα" λέει, αποκαλύπτοντας πληγές στο σώμα της, το τίμημα της εναλλασσόμενης ταυτοποίησης.
- Η Γαλλο-Μαροκινή καλλιτέχνης Majida Khattari στρέφεται εναντίον των οριενταλιστικών συμβάσεων για τη λάγνα Ανατολή, ενώ η Νατάσσα Παπαδοπούλου αμφισβητεί τους στερεότυπους ρόλους του φύλου και διερευνά τους μηχανισμούς της αναπαράστασης της γυναικείας σεξουαλικότητας.
Στόχος των διοργανωτών είναι να ανιχνεύσουν και να παρουσιάσουν διαφορετικές εικαστικές μορφοποιήσεις ενός ζητήματος που αποτελεί και σήμερα πεδίο αντιπαράθεσης σε μια εποχή έξαρσης του νέο-συντηρητισμού, των ρατσιστικών, ομοφοβικών, λεσβιοφοβικών και τρανσφοβικών συμπεριφορών, επιθέσεων κατά των δικαιωμάτων των γυναικών και των διακρίσεων στη βάση της φυλής, της εθνότητας, του σεξουαλικού προσανατολισμού και της ταυτότητας φύλου.Στην έκθεση μετέχουν συνολικά 21 καλλιτέχνες από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, την Τσεχία, τη Ρωσία, τη Βουλγαρία, τη Δανία, τη Νορβηγία, τη Γαλλία, τη Σερβία και την Ελλάδα. Η έκθεση θα είναι ανοιχτή στο δημαρχείο Θεσσαλονίκης, από Τρίτη- Κυριακή, 10:00-18:00, ως τις 31 Ιουλίου.
Πηγή Αθηναϊκό Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, συντάκτης Β. Χαρισοπούλου