Με τις συνομιλίες ανάμεσα στην Αθήνα και τους δανειστές της να καταρρέουν, φαίνεται λογικό να αναπτύσσεται έντονη προβληματική εντός της Ευρώπης για το ποιες άμυνες θα απαιτηθούν αν τα πράγματα φτάσουν στο απροχώρητο.
Όπου «απροχώρητο» λογίζεται, κατά τον αρθρογράφο του Bloomberg View, Μαρκ Γκίλμπερτ, η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ. Τουτέστιν: τι θα πρέπει να αντιπαρατάξει η Ευρώπη για να καλύψει τον «θόρυβο» που θα προκληθεί από την απευκταία έξοδο.
Το πρώτο που πρέπει να συμβεί είναι να επαναβεβαιωθεί η ενότητα της Ενωσης, καθώς αν ένα μέλος της φύγει αυτό θα σημαίνει πως η συμμετοχή στο κοινό νόμισμα δεν είναι αμετάκλητη – όπως θεωρούσαν άπαντες μέχρι τώρα. Ένας τρόπος για να επαναβεβαιωθεί η ενότητα θα είναι να αναστηθεί, σε ελαφρώς τροποποιημένη μορφή, η έννοια των ευρωομολόγων.
Ο Γκίλμπερτ σημειώνει πως πλέον το Grexit δεν είναι θέμα ταμπού στα ανώτερα κλιμάκια της ΕΕ. Το έγραψε προσφάτως ο Ζίγκμαρ Γκάμπριελ στην Bild, το υπαινίχθηκε ο Βέλγος ΥΠΟΙΚ Γιόχαν Βαν Όβερτβελντ και το παραδέχθηκε ακόμη και ο Γιάνης Βαρουφάκης. Μπορεί να υπάρχει ακόμη μια ελπίδα για συμφωνία που θα σώσει την κατάσταση, αλλά οι άνθρωποι που βρίσκονται κοντά στο μέτωπο των διαπραγματεύσεων λένε επίμονα πως πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί.
Μικρή συμπάθεια
Η σκληρή αλήθεια είναι ότι η ΕΕ δεν θα δείξει πολλή συμπάθεια μόλις η Ελλάδα φύγει από το ευρώ. Στην πραγματικότητα θα την αφήσει στη μοναξιά του δραπέτη, έτσι ώστε να καταλάβει τι σημαίνει να φεύγει από το κοινό νόμισμα και ταυτόχρονα να στείλει μήνυμα σε όσους σκέφτονται να πράξουν κάτι ανάλογο στο μέλλον.
Στην πραγματικότητα, η Ευρώπη θα είναι απασχολημένη με τη δική της κατάσταση στον μετα-Grexit κόσμο. Θα πρέπει να επιδείξει αλληλεγγύη προς τους κατόχους ομολόγων και τους traders ανά τον κόσμο, θέλοντας να τους υπενθυμίσει πως το κοινό νόμισμα δεν είναι χίμαιρα, αλλά μια πραγματική οικονομική ένωση. Σε αντίθετη περίπτωση, θα φουντώσει η κερδοσκοπία εις βάρος των άλλων αδύναμων μελών του ευρώ και σε πρώτη φάση θα δουν το κόστος δανεισμού τους να αυξάνεται δραματικά.
Συνασπισμός
Κατά τον Γκίλμπερτ, η Ευρώπη θα χρειαστεί να συνασπιστεί για να καλύψει τις δανειακές ανάγκες των μικρών χωρών και για να το κάνει αυτό θα πρέπει να ξεπεράσει τις φιλοσοφικές αντιρρήσεις που έχουν εγερθεί μέχρι τώρα επί του θέματος.
Έτσι, αντί να υπάρχουν τα 10ετή ομόλογα της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας και των άλλων χωρών, θα υπάρξει ένα ευρωπαϊκό 10ετές ομόλογο να το διαχειρίζονται όλες οι χώρες μέσω ενός κεντρικού γραφείου δανεισμού. Τα χρήματα από τις πωλήσεις αυτών των ομολόγων θα μοιράζονται στις χώρες ανάλογα με τις ανάγκες τους. Ένα τέτοιο σύστημα θα επιτρέψει μεγαλύτερες εκδόσεις ομολόγων, που θα είναι πιο εύκολο να αγοραστούν και να πουληθούν, όπως έχει σημειώσει και το Ινστιτούτο Bruegel ήδη από το 2011, όταν έκανε λόγο για τα «Blue Bonds».
Ποιοι αντιδρούν
Φυσικά, κάτι τέτοιο βρίσκει πολλούς αρνητές, καθώς δεν είναι εύκολο να δεχθούν την από κοινού και καθ' ολοκληρίαν ευθύνη. Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, καταλήγει ο Γκίλμπερτ, η έννοια των κοινών ομολόγων θα είναι ένας έξυπνος τρόπος, από τη μεριά της ΕΕ, να ορκιστεί υπέρ του ευρώ, χρησιμοποιώντας ένα σχέδιο που θα αποτρέπει την κατανομή των βαρών. Θα σηματοδοτήσει, δε, τη δέσμευση για μεγαλύτερη οικονομική εναρμόνιση στο μέλλον. Και, κατά την ταραγμένη ατμόσφαιρα που είναι πιθανό να ακολουθήσει μιας βρόμικης ελληνικής εξόδου, θα μπορούσε να πετύχει την υπέρβαση της αντίστασης όσων μέχρι τώρα αντιδρούν στα σχέδια των κοινών ομολόγων.