Τα τελευταία έξι χρόνια, η ελληνική κρίση χρέους έχει περιγραφεί με όλα τα ελληνικά κλισέ, που έχουν παρθεί είτε από τη μυθολογία, είτε από το ελληνικό δράμα, είτε ακόμη και από την κλασική λογοτεχνία.
Ο δημοσιογράφος του France 24 Benjamin Dodman προχωρά σε μια ρηξικέλευθη κριτική σε αναλυτές και πολιτικούς, χαρακτηρίζοντας αυτή την επιλογή από ακαδημαϊκή έως ανόητη, αλλά και επισημαίνοντας ταυτόχρονα ότι «ο πειρασμός να επικαλεστείς την κλασική μυθολογία όταν συζητάς για την τραγωδία του ελληνικού χρέους έχει αποδειχθεί πως είναι κάτι στο οποίο δεν μπορείς να αντισταθείς. Συχνά, μάλιστα, πέφτεις σε παραβολές που τους λείπει τόσο πολύ η πρωτοτυπία και η φαντασία όσο και οι συνταγές που χρησιμοποιήθηκαν για να αντιμετωπιστούν τα δεινά της Ελλάδας».
Άλλωστε, είναι γεγονός ότι η αριστερή κυβέρνηση της Ελλάδας «αντιμετωπίζει μία τρομακτική παραλλαγή των άθλων του Ηρακλή, μοχθώντας να σκοτώσει το λιοντάρι της Νεμέας του χρέους, να καθαρίσει τους στάβλους του Αυγεία από τη διαφθορά και να εξημερώσει τον Κέρβερο με τα τρία κεφάλια: την Ευρωζώνη, το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα».
Ωστόσο, ο δημοσιογράφος του γαλλικού δικτύου επισημαίνει ότι, εκτός από την κακή οικονομία της Ελλάδας, τίποτε άλλο δεν μπορεί να παρομοιαστεί με τους άθλους του Ηρακλή, καθώς όλα στην Ελλάδα «μοιάζουν περισσότερο με τον Αχιλλέα και κυρίως με την πτέρνα του».
Παρ' όλα αυτά, ό,τι και να γράφουν οι αναλυτές και όσο και αν παρομοιάζουν την καταστροφή της Ελλάδας με τη «δαμόκλειο σπάθη που κρέμεται πάνω από την Ευρώπη», «καμία από αυτές τις εκτιμήσεις δεν ικανοποιούν τον ελληνικό λαό, που έχει χτυπηθεί και εξουθενωθεί από τη διάρκειας έξι ετών ύφεση, τη μείωση των εισοδημάτων του και τη διογκούμενη ανεργία που αυξάνεται σαν ντόμινο».
«Για την ακρίβεια», γράφει ο Dodman, «δεν υπάρχει τίποτε το εμπνευσμένο» σε όλες αυτές τις αναλύσεις και «κανείς δεν πρέπει να ικανοποιείται από τον τρόπο που η Ευρώπη διευθετεί (ή δεν διευθετεί) τη σοβαρότερη κρίση από τη δημιουργία του κοινού νομίσματος».
Κανένας Ευρωπαίος δεν θα πρέπει να είναι ικανοποιημένος από τον τρόπο που η Ευρώπη χειρίζεται την πρωτοφανή κρίση
Επίσης, κατά τον Γάλλο δημοσιογράφο, η «θεραπεία του σοκ» και o «δημοσιονομικός οικονομικός πνιγμός» είναι μόνο δύο από τις εκφράσεις που έχουν χρησιμοποιηθεί για να περιγράψουν τη θεραπεία που επιβλήθηκε στην Ελλάδα. Και αφού παραθέτει τα αδυσώπητα στοιχεία για τις προϋποθέσεις που ζητήθηκαν από τις χώρες για να εκταμιευθούν τα 240 δισ. ευρώ, αναφέρει: «Η χώρα χρειάζεται απεγνωσμένα μια νέα συμφωνία για να αποδεσμευτεί η βοήθεια πριν από το τέλος του μήνα και να αποφύγει τη χρεοκοπία. Ομως οι δανειστές της δεν δίνουν τα λεφτά αν η Ελλάδα δεν πάρει ακόμη μία δόση από τη “θεραπεία του σοκ”».
Η σισύφεια παγίδα
Δεν είναι, όμως, μόνο οι αναλυτές που έχουν υποκύψει στον πειρασμό να παρομοιάζουν τα δεινά της Ελλάδας με μύθους από την αρχαία Ελλάδα.
Και «η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ υπό τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα στράφηκε στη μυθολογία για να περιγράψει με τον πιο ακριβή τρόπο τη δύσκολη κατάσταση της χώρας».
Σε αυτό το σημείο, ο δημοσιογράφος του France 24 υπενθυμίζει το άρθρο των Βαρουφάκη και Δραγασάκη στους Financial Times «Give Greece a Chance» (17 Μαρτίου), στο οποίο «απηύθυναν έκκληση για βοήθεια για να δραπετεύσουν από τη “σισύφεια παγίδα” που “καταδικάζει μια ολόκληρη γενιά σε ένα μέλλον χωρίς ελπίδα”».
Στην ελληνική μυθολογία, ο Σίσυφος τιμωρήθηκε από τους θεούς να κουβαλάει έναν βράχο μέχρι την κορυφή ενός βουνού και όταν έφτανε εκεί, η πέτρα έπεφτε από την άλλη πλευρά. Κι έτσι ο Σίσυφος έπρεπε να την ανεβάσει και πάλι. Αυτή η τιμωρία ήταν αιώνια. «Ο παραλληλισμός με την Ελλάδα παραείναι προφανής» σχολιάζει ο Γάλλος αναλυτής, επισημαίνοντας ταυτόχρονα πως η διαφοράτης με τον Σίσυφο είναι πως «ο ογκόλιθος στην πλάτη της μεγαλώνει μέρα με την ημέρα και η Ελλάδα, ο σύγχρονος Σίσυφος, είναι φανερά εξασθενημένη».
Παράλληλα, τονίζει ότι, όπως και στον μύθο έτσι και στην περίπτωση της Ελλάδας, τώρα πια «δεν υπάρχει κανένα είδος δόλου πίσω από τη φαινομενικά ατελείωτη κρίση χρέους».
Ολα οφείλονται στις προηγούμενες κυβερνήσεις που παραποίησαν τα στοιχεία για να μπουν στο ευρώ, ο ελληνικός λαός με τη σειρά του παραπλανήθηκε από αυτές και η ίδια η Ευρωζώνη εν τέλει παραπλανήθηκε από τον ίδιο της τον εαυτό. Σε αυτό το σημείο, ενστερνίζεται την άποψη του αναλυτή του BCC Ρόμπερτ Πέστον: «Η μοναδική λογική συζήτηση που μπορούν να κάνουν οι πιστωτές της Ελλάδας με τη χώρα είναι αυτή που αρνούνται να κάνουν, η οποία δεν είναι άλλη από την απαραίτητη αναδιάρθρωση του χρέους ώστε να πάρουν την Ελλάδα από τον αναπόφευκτο δρόμο που οδηγεί στην επικίνδυνη εξαθλίωση».
Αγνοήθηκαν και σήμερα οι Κασσάνδρες
Χρησιμοποιώντας ακόμη ένα κλισέ από την ελληνική τραγωδία, το οποίο αποδείχθηκε πιο επίκαιρο από ποτέ, ο αρθρογράφος του France 24 τονίζει ότι η Ευρώπη σαν άλλοι Αργείοι αγνόησαν τις Κασσάνδρες, που εν προκειμένω δεν είναι άλλοι από τους οικονομολόγους οι οποίοι φώναζαν από την αρχή της κρίσης ότι η Ελλάδα δεν θα μπορέσει ποτέ να αποπληρώσει τα τεράστια αυτά χρέη.
Αφου εξηγεί στους αναγνώστες του γαλλικού δικτύου τον μύθο για τις προφητείες της Κασσάνδρας που βγήκαν αληθινές, ο Dodman παρομοιάζει τα επιχειρήματα για την εκταμίευση των χρημάτων των Γερμανών αξιωματούχων με τον Δούρειο Ίππο. Η εκταμίευση της δόσης είναι σαν το δώρο των Δαναών και τα σκληρά μέτρα λιτότητας είναι οι Δαναοί που βγαίνουν από τον Δούρειο Ιππο και κατακτούν την Τροία, εν προκειμένω τον ελληνικό λαό.
Μάλιστα, ο δημοσιογράφος του γαλλικού δικτύου υπενθυμίζει ότι από το 2010, μέλη του ΔΣ του ΔΝΤ από τη Λατινική Αμερική είχαν προειδοποιήσει για λάθη αναφορικά με τη συνταγή που προτείνεται για την Ελλάδα. «Είναι πολύ πιθανό η Ελλάδα να καταλήξει σε πολύ χειρότερη κατάσταση αφού εφαρμόσει το πρόγραμμα» είχε πει ο Πάμπλο Αντρες Περέιρα από την Αργεντινή, ενώ ο Βραζιλιάνος Πάουλο Νογκέιρα Μπατίστα είχε υποστηρίξει ότι το τότε πρόγραμμα διάσωσης «μπορεί να μην ιδωθεί ως διάσωση της Ελλάδας, η οποία θα πρέπει να υποβληθεί σε βασανιστική αναπροσαρμογή, αλλά ως έχαν σχέδιο διάσωσης των ιδιωτών κατόχων χρέους στην Ελλάδα, άρα κυρίως των ευρωπαϊκών τραπεζών». Και οι δύο είχαν πει ότι αυτό που χρειάζεται είναι η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, άποψη με την οποία συμφωνούσαν οι εκπρόσωποι από την Ελβετία, την Αίγυπτο, το Ιράν και τη Ρωσία.
Και κάπου εδώ έρχεται ο Κάφκα και ο Χέμινγουεϊ
Εκτός όμως, από τη μυθολογία και την αρχαία τραγωδία, η ζοφερή κατάσταση της ελληνικής οικονομίας έχει περιγραφεί και με όρους κλασικής λογοτεχνίας. «Ο παραλογισμός της κρίσης χρέους της Ελλάδας έχει οδηγήσει κάποιους να αναζητούν παραλληλισμούς με τη λογοτεχνία του 20ου αιώνα» γράφει ο Dodman.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, κατά τον Γάλλο, είναι το άρθρο του ίδιου του πρωθυπουργού στην εφημερίδα «Le Monde», στο οποίο ο Αλέξης Τσίπρας προειδοποιούσε για ντόμινο στην Ευρώπη από μια ενδεχόμενη κατάρρευση της Ελλάδας γράφοντας: «Αν κάποιοι [...] θεωρούν ή θέλουν να πιστεύουν ότι αυτή η απόφαση αφορά μόνο τη Ελλάδα, κάνουν ένα τεράστιο λάθος. [...] Θα τους πρότεινα να ξαναδιαβάσουν το αριστούργημα του Χέμινγουεϊ “Για ποιον χτυπά η καμπάνα”».
Πρόκειται για ο μπεστ σέλερ του Αμερικανού συγγραφέα που περιγράφει τον Ισπανικό Εμφύλιο πόλεμο, έναν πόλεμο-εισαγωγή, έναν πόλεμο-πρελούδιο στην πιο σκοτεινή εποχή της Ευρώπης, τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
«Ας ελπίσουμε μόνο ότι ο Ελληνας ηγέτης δεν διέθετε Κασσάνδρειες προφητικές δυνάμεις όταν χρησιμοποίησε αυτά τα λόγια» σχολιάζει ο Dodman.
Τέλος, ο δημοσιογράφος του France 24 επισημαίνει ότι το Economist επέλεξε άλλον μεγάλο συγγραφέα του 20ου αιώνα για να εξηγήσει το ελληνικό δράμα. «Στο σημείο όπου οι Έλληνες βρήκαν μπροστά τους τους αδιαπέραστους “θεσμούς” της ΕΕ, τους μυστηριώδεις νόμους και τη γραφειοκρατία θυμίζουν καταστάσεις που αντιμετώπισε και ο Γιόσεφ Κ. στην περιβόητη “Δίκη”».
Ενα είναι σίγουρο: Πως δεν υπάρχει happy end
Στο ίδιο άρθρο, ο βρετανικός Economist, είχε συνδέσει τους Ευρωπαίους εταίρους με το σοκ στο οποίο παραδόθηκε η οικογένεια του Γκρέγκορ Σάμσα στη «Μεταμόρφωση».
«Ετσι όπως η οικογένεια του Σάμσα δε μπορούσε πια να συνυπάρξει με τον τερατώδη γιο τους, έτσι και οι ηγέτες της ευρωζώνης μπορεί σύντομα να αποφασίσουν να απαλλαχτούν από τον νέο προβληματικό εταίρο τους. Στη πραγματικότητα, είτε με την επιλογή του Χέμινγουεϊ είτε με του Κάφκα, ένα είναι σίγουρο: η ιστορία δεν έχει ευτυχή κατάληξη», τονίζει ο αρθρογράφος του γαλλικού δικτύου.
