Πίσω από τις ταλαντεύσεις του Αλέξη Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ κρύβεται μια πολιτική ατζέντα που περιλαμβάνει την επιβίωση της Ελλάδας, αλλά εξασφαλίζει και τη δική τους επιβίωση στην κεντρική πολιτική σκηνή.
Ο αρθρογράφος του Bloomberg, Μαρκ Τσάμπιον γράφει γι' αυτό που πραγματικά διακυβεύεται σε αυτές τις διαπραγματεύσεις – πέραν φυσικά της βιωσιμότητας της Ελλάδας.
Αναφέρει συγκεκριμένα:
«Αξίζει να αναρωτηθούμε κατά πόσο η ελληνική κυβέρνηση θέλει πράγματι να φτάσει σε μια συμφωνία με τους δανειστές. Αυτές οι διαπραγματεύσεις πήγαν τόσο άσχημα, για μεγάλο διάστημα και με μικρή πρόοδο, που όντως πρέπει να απαντηθεί το ερώτημα ''τι παιχνίδι παίζουν οι Έλληνες;'' (σχετικό άρθρο δημοσίευσε το Bloomberg την Τετάρτη)».
Ο Τσάμπιονς προτείνει να μπούμε στη θέση του Τσίπρα και σημειώνει: «Είναι επικεφαλής ενός κόμματος ''ομπρέλα'' που έχει μέσα τους μια ντουζίνα από διαφορετικούς ιδεολογικά ανθρώπους. Νεομαρξιστές, τροκτσιστές, φεμινίστριες και οικολόγους. Αυτό που όλοι τους έχουν ως κοινό στοιχείο είναι ότι είναι αντικαπιταλιστές και αντισυστημικοί. Κανείς από αυτούς δεν έχει φτάσει ποτέ στο κατώφλι μιας κυβερνητικής θέσης και πριν από ένα-δυο χρόνια ούτε που θα το περίμεναν. Το να συνταχθούν πίσω από πολιτικές που απαιτούν σοβαρές υποχωρήσει έναντι του κατεστημένου (Γερμανία, ΔΝΤ, ΕΚΤ), όπως έκαναν τα παραδοσιακά κόμματα, είναι σαν να έχεις μια αγέλη από γάτες.
Επιπλέον, η εκλογική βάση του ΣΥΡΙΖΑ είναι άνθρωποι που είναι μακροχρόνια άνεργοι, άνθρωποι που δεν έχουν τίποτα να χάσουν αν η Ελλάδα αποχωρήσει από το ευρώ ή αν επιβληθούν έλεγχοι κεφαλαίων, αλλά και άνθρωποι που έχουν να χάσουν τα πάντα καθώς έχουν σχέσεις με το δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.
Υποσχέθηκε τα πάντα
Το πρόβλημα είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ για να κατακτήσει την εξουσία υποσχέθηκε τα πάντα στους πάντες. Ο Τσίπρας και το κόμμα του πήγαν ενάντια στη λιτότητα που επιβλήθηκε από τα μνημόνια, αλλά λανθασμένα πήγαν κόντρα και στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.
Την ίδια στιγμή, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα μπορούσε να εκλεγεί αν έλεγε στον κόσμο ότι θα έπρεπε να κηρύξει χρεοκοπία και να βγει από το ευρώ, καθώς οι περισσότεροι Έλληνες δεν επιθυμούν να επιστρέψουν στη δραχμή. Έτσι, το κόμμα πρόσφερε μια πρόταση στην οποία οι εταίροι της Ελλάδας και το ΔΝΤ θα έπρεπε να υποχωρήσουν. Να παραμείνει η διάσωση, αλλά δίχως όρους.
Το διπλό ρίσκο
Αυτό είναι που έφερε τον Τσίπρα και τους διαπραγματευτές του σε μια επιθετική στάση. Το να δεχθούν μια διάσωση που θα συνέχιζε τη λιτότητα και τις μεταρρυθμίσεις θα ήταν ένα μεγάλο πολιτικό ρίσκο. Ο Τσίπρας, πρόσφατα, πήρε μια γεύση από τις αντιδράσεις μέσα στο κόμμα του όταν επέστρεψε στην Αθήνα με τη νέα πρόταση των δανειστών.
Από την άλλη, αν ο Τσίπρας αποχωρούσε από τη διαπραγμάτευση, θα ακολουθούσε χρεοκοπία και Grexit. Οι περισσότεροι Έλληνες θα αντιδρούσαν και θα τον κατηγορούσαν ότι οδήγησε τα πράγματα σε ακραία κατάσταση, κάτι για το οποίο δεν είχε λάβει ψήφο. Έτσι, θα ήταν καταδικασμένος είτε προχωρούσε σε συμφωνία, είτε όχι.
Ο τίμιος δρόμος
Ο τίμιος δρόμος για να ξεφύγει από το δίλημμα, θα ήταν να προχωρήσει σε ένα δημοψήφισμα ή νέες εκλογές και έτσι θα ήταν φανερό αν η Ελλάδα θέλει να μείνει στο πρόγραμμα διάσωσης ή να αποχωρήσει από το ευρώ. Αλλά υπάρχει και μια άλλη πιθανότητα.
Τι θα συμβεί αν δεν είναι η ελληνική πλευρά που αποχωρούσε, αλλά η Ευρωζώνη και το ΔΝΤ; Σε αυτή την περίπτωση οι Έλληνες θα τους κατηγορούσαν για το Grexit και όχι τον ΣΥΡΙΖΑ που θα ισχυριζόταν ότι έκανε το καλύτερο για να πετύχει μια συμφωνία. Κάτι τέτοιο πρέπει να είχε στο μυαλό του ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε όταν έλεγε πως ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να παίξει το παιχνίδι της ευθύνης εναντίον της Γερμανίας.
Θα επιβίωνε
Σε αυτή την περίπτωση, η Ελλάδα θα ήταν σε κακή κατάσταση, αλλά πολιτικά ο ΣΥΡΙΖΑ θα επιβίωνε για λίγο. Ελπίζω να μην είναι αυτοί οι υπολογισμοί της ελληνικής κυβέρνησης που πλέον προσθέτει και τη διαγραφή του χρέους στα βασικά της αιτήματα. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε κανείς να το περιμένει να συμπεριληφθεί σε ένα νέο πακέτο διάσωσης που λογικά θα ακολουθήσει στο άμεσο μέλλον.
Εάν ο Τσίπρας έχει εγκαταλείψει μια συμφωνία και τώρα απλώς προσπαθεί να κατασκευάσει ένα φινάλε που να διατηρεί την πολιτική του στήριξη, όχι μόνο η Ελλάδα θα υποφέρει περισσότερο από ό,τι έχει ήδη, αλλά υποπτεύομαι ότι η πολιτική του καριέρα θα είναι βραχύβια. Ο ΣΥΡΙΖΑ απλώς δεν είναι εξοπλισμένος, είτε ιδεολογικά είτε με βάση τις ικανότητές του, για να ηγηθεί μιας ραγδαίας ανάκαμψης από μια χρεοκοπία. Οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις που απαιτεί ένα τέτοιο κατόρθωμα, θα κάνουν τις απαιτήσεις του προγράμματος διάσωσης να μοιάζουν άτολμες.