Tι κάνουν 30 ξένοι συλλέκτες στην Αθήνα: Αρχισε η -χωρίς δίχτυ ασφαλείας- Art Athina [εικόνες]

Ιλιγγος – το πρώτο πράγμα που νιώθεις μπαίνοντας στην Art Athina, περπατώντας μέσα στο «στομάχι» του έργου «Breath» στην είσοδο της φουάρ. Εφηβική χαρά, όταν αμέσως μετά αντικρίζεις από ψηλά τα φωτεινά κουτάκια με τα έργα τέχνης. Και μετά απορία: Είναι μικρότερη, πιο petite φέτος η φουάρ, που κλείνει 20 ηρωικά χρόνια ζωής στην Αθήνα;

Κατεβαίνεις τα σκαλιά, περπατάς στους διαδρόμους και ακούς «τι θα πει άραγε αύριο ο Τσίπρας στη Βουλή; Εχει κάτι να ανακοινώσει;». Η κρίση διαπερνά τα πάντα, τον ψυχισμό, τη στάση, τη διάθεση. Η κρίση έφερε λιγότερες ελληνικές γκαλερί φέτος στην Art Athina, έφερε μαζί όμως και ένα αυξημένο κύμα ενδιαφέροντος από ξένες γκαλερί και συλλέκτες. Εχει κάτι το εξωτικό η Αθήνα, η ελληνική εικαστική της κρίσης; Ή μήπως γνωρίζουν ότι αυτή η σκηνή, σε αυτή τη στιγμή των έντονων κραδασμών, έχει να προσφέρει, να αρθρώσει κάτι εξαιρετικά ενδιαφέρον για τη σύγχρονη τέχνη;

Aυτό το ενδιαφέρον, το ξεχωριστό, έστω την ιδέα που τώρα διαμορφώνεται και αρχίζει να κινείται κάτω από το δέρμα αναζητήσαμε. Δεν το βρήκαμε, είναι η αλήθεια. Δεν βρήκαμε εντάσεις, κορυφές, πατήματα. Ομως και μόνο το γεγονός ότι ενάντια σε όλες τις αντιξοότητες η Art Athina κατόρθωσε να επιβιώσει, να διοργανωθεί και φέτος, να κρατήσει αναμμένο το λαμπάκι της στον παγκόσμιο χάρτη των φουάρ, δεν είναι λίγο. Και είναι ακόμα πιο σημαντικό αν αναλογιστεί κανείς πως από φέτος η Art Athina δεν έχει δίχτυ ασφαλείας, μπαίνει σε μια νέα εποχή, χωρίς καμία κρατική επιχορήγηση και έχοντας πλέον εξαντλήσει και το ΕΣΠΑ. Μόνη έξω σε μια εποχή άγριων οικονομικών συνθηκών, με τη σύγχρονη τέχνη να θεωρείται από πολλούς καπρίτσιο, πάρεργο, σχεδόν ενοχλητική -αδυνατούν να αντιληφθούν πως η σύγχρονη τέχνη αποτυπώνει την ιστορική συνθήκη και την πολιτική ατμόσφαιρα της στιγμής, τις ζυμώσεις και τις κινήσεις που θα οδηγήσουν σε κάτι νέο.

Η 20ή Αrt Athina είναι λοιπόν εδώ, κάπως πιο υποτονική, αλλά και απολύτως ανεξάρτητη πλέον. «Από φέτος η Art Athina έχει οικονομική και θεσμική αυτάρκεια. Ακολουθούμε πλέον τους νόμους, τις συνθήκες των φουάρ στο εξωτερικό» μας λέει η Γιάννα Γραμματοπούλου, πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Αιθουσών Τέχνης, ο οποίος θεσμοθέτησε την Art Athina το 1993. Τι σημαίνει αυτό; Εξασφάλιση συνεργιών, ένωση δυνάμεων και βέβαια ισχυροί χορηγοί αποφασισμένοι να γίνουν μέρος της διοργάνωσης. Φέτος, η Alpha Bank επένδυσε χορηγικά στη φουάρ (ενώ φρόντισε να την επισκεφθούν την πρώτη μέρα κατά την VIP ξενάγηση τα μέλη της Golden Visa που είναι εξοικειωμένα με τη σύγχρονη τέχνη και είναι ήδη ή αποτελούν εν δυνάμει συλλέκτες).

Ο δήμος Αθηναίων βοήθησε ιδιαίτερα στην προβολή παραχωρώντας χώρους για διαφημίσεις της Art Athina, ενώ σημαντική είναι η συνεργασία με τα Ποσειδώνια, επισημαίνει η κα Γραμματοπούλου. Πολλοί συμμετέχοντες, εφοπλιστές, θα επισκεφτούν επίσης την φουάρ. Ας μη λησμονούμε ότι μια φουάρ δεν κρίνεται επιτυχημένη μόνο από τον αριθμό των συμμετοχών αλλά και από τον αριθμό των έργων που πουλάνε οι γκαλερί. Για παράδειγμα, αναρωτήθηκα αν προσφέρθηκε στη διοργάνωση δωρεάν το Tae Kwon Do ως χορηγία σε υποδομή -η απάντηση ήταν αρνητική. Οπως κι αν είναι, δεν πρέπει να λησμονούμε ότι οι χιλιάδες επισκέπτες που επισκέπτονται κάθε χρόνο την Art Athina δεν είναι υποψήφιοι αγοραστές, αλλά πολίτες και πολλοί καλλιτέχνες. Για τέσσερις μέρες -φέτος από τις 4 ως τις 8 Ιουνίου- συζητήσεις, πηγαδάκια, ιδέες, επαφές, συναντήσεις θα γίνουν στο περιθώριο της φουάρ.

Φέτος όμως ήταν και η πρώτη φορά που η διοργάνωση δεν μπόρεσε να καλύψει τα έξοδα των συλλεκτών του εξωτερικού προκειμένου να έρθουν στην Ελλάδα. Κι όμως, 30 συλλέκτες ήρθαν χωρίς δεύτερη σκέψη, με δικά τους έξοδα στη φουάρ, ενώ ταυτόχρονα οι ιθύνοντες της διοργάνωσης φρόντισαν να διοργανώσουν επισκέψεις για τους συλλέκτες στην έκθεση του ΝΕΟΝ «Terrapolis» στη Γαλλική Σχολή Αθηνών, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και αλλού.

Ενδιαφέρει τον επισκέπτη αυτή η θεσμική, υπαρξιακή ουσιαστικά μετάβαση της φουάρ; Το νέο στοίχημα, το νέο έδαφος που πάει να κατακτήσει, η απότομη ενηλικίωση, το νέο σκεπτικό; Μάλλον όχι -αν και ένας συνειδητοποιήμενος πολίτης, ένας συνειδητοποιημένος θεατής οφείλει να προσεγγίζει την τέχνη σε πλήρη εγρήγορση και σε απόλυτη επαφή με αυτό που συμβαίνει γύρω του.

Στιγμές της Αrt Athina
*To έργο του Νίκου Ναυρίδη «Breath» (είχε παρουσιαστεί στο παρελθόν στην 51 Mπιενάλε Βενετίας) που εντάσσεται στο αφιέρωμα της Art Athina στον σημαντικό συλλέκτη Δάκη Ιωάννου. Πατάς πάνω του, αφού αναγκαστικά για να μπεις στην αίθουσα περνάς από έναν μαύρο σκοτεινό διάδρομο, στο πάτωμα του οποίου προβάλλεται, τρέχει το έργο κανοντάς σε να νιώθεις πως περπατάς κόντρα στον αέρα, η γη κινείται κάτω από τα πόδια σου. Περπατάς πάνω σε σκουπίδια υπό τον ήχο αναπνοών (δεν μπορώ να μην σκεφτώ την είδηση των τελευταίων ημερών για την μετατροπή 12 στρεμμάτων του Ελληνικού σε χωματερή). Ιλιγγος, βιάζεσαι να φτάσεις στην άλλη άκρη, με μια μικρή αγωνία: Θα τα καταφέρω;

*Ever tried. Ever failed. No matter. Try Again. Fail again. Fail better. Κόκκινη φωτισμένη η φράση του Μπέκετ, το έργο «Αgain? No!» του Νίκου Ναυρίδυη (γκαλερί Ζήνα Αθανασιάδου) και λίγο παραπέρα τα φωτεινά σήματα σύμβολα της Chryssa. Eίναι οι πρώτες εικόνες που μαγνητίζουν το βλέμμα καθώς φτάνεις στον εξώστη του Tae Kwon Do και κοιτάς κάτω τη φουάρ.

*Μεστή, συνειδητοποιημένη, σύγχρονη τέχνη που δεν φωνάζει αλλά καθηλώνει. Ο τοίχος με τα έργα του Κεσσανλή (φωτογραφία πάνω) στην a.antonopoulou gallery, και δίπλα του τα έργα της Λήδας Παπακωνσταντίνου, της νέας δημουργού Ράνιας Ράγκου, του Αλέξανδρου Ψυχούλη (φωτογραφία κάτω. Το συγκεκριμένο έργο φιλοξενείται στο χώρο της έκθεσης του Salon de Bricolage).

*Νομίζεις ότι έχει ξεπεράσει τον ίλιγγο του Breath και φτάνεις κάποια στιγμή στο χώρο της Nitra gallery και στη νέα δουλειά της Καλλιόπης Λεμού. Φτάνεις «Στο Κέντρο του κόσμου». Η τεράστια μεταλλική σφαίρα στο πάτωμα και στην οθόνη βλέπεις την αέναη και μάλλον μάταιη προσπάθεια μιας γυναίκας εγκλωβισμένης μέσα στη σφαίρα. Την προσπάθεια να ισορροπήσει, να αποκτήσει τον έλεγχο – απελπισία, ελπίδα και μέσα σε όλα αυτά η προσπάθεια να διατηρήσεις την ταυτότητά σου, να μη χάσεις αυτό που είσαι. Εξαιρετικό έργο (φωτογραφία κάτω).

*To κυκλαδικό ειδώλιο που κλέβει μια μαϊμού, το φορά στο πρόσωπο και καταλήγει μέσα στη δερμάτινη τσάντα του British Museum. Ακτινογραφία ενός έργου τέχνης -θα μπορούσε να είναι η Νίκη της Σαμοθράκης- απέναντι από μια εκτυφλωτική ποπ Βερούσκα: το καθρέπτισμα μέσα στην ακτινογραφία με ενδιάμεσο τον θεατή δημιουργεί μια σπάνια εικόνα, που αλλάζει ανάλογα με τον επισκέπτη και την τοποθέτηση στο χώρο (φωτογραφία κάτω). Στη Mikro Mayer Gallery / M-Projects.

(φωτογραφία της Αφροδίτης Τρουπιώτη)

*Ο χώρος του Κέντρου Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος με τις μακέτες, τα σχέδια του μέλλοντος, τις έξυπνες βάσεις με το οπτικόακουστικό υλικό. Βγαίνοντας μετά στην βεράντα αντικρίζεις και το εργοτάξιο, νιώθεις πως αν απλώσεις το χέρι θα το αγγίξεις.

*H στιλπνή ατμόσφαιρα του χώρου όπου το Salon de Bricolage παρουσιάζει το «No more tricks» με κάποια έργα ρωγμές: Τη νυχτερινή φωτογραφία του Πάνου Κοκκινιά από το Ελευθέριος Βενιζέλος (η φυγή νωπή στην εικόνα), το άγαλμα του φτερωτού θεού Ερωτα στο Ζάππειο φωτογραφημένο από τον Αλέξανδρο Γεωργίου, αλλά με νέα φτερά (πόθος και αθωότητα, υπαινιγμός και δήλωση), οι «Επιβιβάσεις σε ένα ένζυμο που σφάλλει» του Αλέξανδρου Ψυχούλη φτιαγμένο ολόκληρο με στυλό διαρκείας, το πορτρέτο του Αγγελου Πλέσσα, ένα συνωμοτικό κλείσιμο του ματιού και άλλα έργα. Την επιμέλεια έχει η Αννα Χατζηνάσιου.

*Μου έλειψε ο χώρος του Μουσείου Μπενάκη, του shop του, που μας υποδεχόταν με έργα νέων καλλιτεχνών, Ελλήνων δημιουργών, καλλιτεχνήματα. Μου έλειψε η ορμή του Μουσείου (το αναζήτησα και με έκπληξη δεν το είδα).

* Platforms Project @ Art-Athina 2015, για τρίτη χρονιά από την Αρτεμη Ποταμιάνου
48 πλατφόρμες από 15 χώρες τις οποίες επανδρώνουν συνολικά 700 καλλιτέχνες οι οποίοι θα αναζητήσουν με τις ομάδες τους λύσεις στα εικαστικά τους ερωτήματα. Μη χάσετε ανάμεσά τους το κείμενο της Εύης Λαμπροπούλου στο Π40 με τίτλο Αθενς που εκκινεί από τη φράση «γύρω μας η πόλη βυθίζεται όπως ένα πλοίο» και καταλήγει «Μην αναπνέετε τότε. Απλά μην αναπνέετε».

*Art-Athina Contemporaries: 2015-1976 σε επιμέλεια Χριστόφορου Μαρίνου. Η έκθεση προτείνει εναλλαγές εικόνων, που ιδωμένες ως σύνολο, χαράσσουν μια αφηγηματική διαδρομή, από το σκοτάδι στο φως, από την παράσταση στη αφαίρεση, από το τώρα στο παρελθόν, από τη Δύση στην Ανατολή, από το πολιτικό στο προσωπικό, από το ασυνείδητο στο συνειδητό, από την πράξη στη σκέψη, από την εργασία στο ήλιο, από τη γη στον ουρανό.

Art Athina
Γήπεδο Tae Kwon Do
4-7 Ioυνίου
artathina.gr