«Στην Ελλάδα, όπου μόλις πέρασα μια εβδομάδα, κανένας δεν αμφιβάλλει ότι θα βρεθεί συμφωνία με τους «θεσμούς», γράφει ο διάσημος δημοσιογράφος της Liberation Ζαν Κατρεμέρ, σε ένα εξαιρετικά εμβριθές άρθρο για τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα, την οποία γνωρίζει σε βάθος.
Το άρθρο του Κατρεμέρ έχει τίτλο «Η ελληνική «συμφωνία» του Αλέξη Τσίπρα»:
«Στην Ελλάδα, όπου μόλις πέρασα μια εβδομάδα, κανένας δεν αμφιβάλλει ότι θα βρεθεί συμφωνία με τους «θεσμούς». Μάλιστα, το κομμουνιστικό συνδικάτο ΠΑΜΕ ετοιμάζει διαδήλωση για να διαμαρτυρηθεί γιάυτή την «παράδοση» του ΣΥΡΙΖΑ (τον οποίο θεωρεί συνέχεια του ΠΑΣΟΚ με καινούριο ένδυμα). Το μόνο που λείπει στις αφίσες και τα πανό είναι η ημερομηνία της διαδήλωσης, εξηγεί γελώντας ο Νικόλας Θοδωράκης, γενικός γραμματέας διεθνών σχέσεων.
Πράγματι η συμφωνία διαφαίνεται: οι διαπραγματεύσεις επιταχύνθηκαν τις τελευταίες ώρες ανάμεσα στην Αθήνα, τις Βρυξέλλες και την Ουάσινγκτον.
Αλλα έλεγε ο Βαρουφάκης τον Ιανουάριο
Είμαστε μακριά, πολύ μακριά από τις δηλώσεις που έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ μετά τις εκλογές της 25 Ιανουαρίου 2015. Οταν ο Γιάνης Βαρουφάκης δήλωνε στους New York Times ότι η Ελλάδα δεν χρειάζεται τα 7,2 δις ευρώ από την τελευταία δόση.
Από τότε, η αρχή του ρεαλισμού επιβλήθηκε στη νέα κυβέρνηση: η Ελλάδα είναι σε ύφεση και πάλι (0,5% ανάπτυξη αναμένεται για το 2015 έναντι 2,5% πριν τις εκλογές), οι Ελληνες παίρνουν μαζικά τα χρήματά τους από τις τράπεζες (35 δις έφυγαν σε 6 μήνες) θέτοντας έτσι σε κίνδυνο το τραπεζικό σύστημα το οποίο επιβιώνει μόνο χάρη στα δάνεια της ΕΚΤ. Επίσης, οι ντόπιες και ξένες επενδύσεις κατέρρευσαν (-7,5%), οι εξαγωγές μειώνονται, οι τράπεζες δεν δανείζουν πλέον κανέναν και το Κράτος σταμάτησε να πληρώνει τα χρέη του στις επιχειρήσεις προκειμένου να μπορεί να πληρώνει μισθούς και συντάξεις...
Η πρόγευση Grexit
Αυτή η πρόγευση « Grexit », έπεισε τον Αλέξη Τσίπρα ότι πρέπει να καταλήξει σε συμφωνία με τους δανειστές του προκειμένου να πάρει τα περίφημα 7,2 δις ευρώ και να αποφύγει την χρεοκοπία. Και κυρίως, να ξεκινήσει τη διαπραγμάτευση για ένα τρίτο πρόγραμμα αφού η Ελλάδα δεν έχει καμία ελπίδα να βγει στις αγορές σύντομα. Οι εκτιμήσεις λένε ότι η Ελλάδα χρειάζεται ακόμη 50 δις χρηματοδότηση ως το 2030, ώστε να εξασφαλίσει μια κάποια ηρεμία.
Οπως δηλώνει ο πολύ λογικός Γιώργος Σταθάκης «η συμφωνία είναι ο μόνος δρόμος, δεν υπάρχουν άλλες δυνατότητες».
Το σκάκι με τον ΣΥΡΙΖΑ
Αλλά πώς να το κάνει ο Τσίπρας χωρίς να αποκηρυχτεί από το κόμμα του, ένα μέρος του οποίου είναι έτοιμο να επιχειρήσει την έξοδο από την ευρωζώνη, στο όνομα της ιδεολογίας ; Αυτό είναι όλο το παιχνίδι της παρτίδας σκακιού που παίζει αυτή τη στιγμή ο Τσίπρας. Ξέρει ότι η συμφωνία θα είναι πολύ πιό σκληρή από ό,τι ήλπιζε, ειδικά γιατί το συνταξιοδοτικό θα πληγεί βαριά -και αυτό ήταν μια από τις κόκκινες γραμμές του.
Οπως το υπενθυμίζει ο Ηλίας Νικολακόπουλος, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και φιλικός προς τον ΣΥΡΙΖΑ, «ο Τσίπρας δεν εξελέγη για να βγάλει την Ελλάδα από την ευρωζώνη : το 75-80 % των Ελλήνων θέλουν να παραμείνουν στην ευρωζώνη και αυτό αποτελεί μια μεγάλη δυσκολία». Αυτό σημαίνει ότι ένα Grexit, ακόμη και τυχαίο, θα το πλήρωνε πολύ ακριβά στο εσωτερικό μέτωπο.
Ο Τσίπρας σκηνοθέτης
Ο Τσίπρας, προκειμένου να ρίξει την ευθύνη μια ενδεχόμενης αποτυχίας στους δανειστές, τους κατηγορεί -τόκανε στο άρθρο του στην Le Monde- ότι δείχνουν αδιαλλαξία.
Αλλά ο στόχος αυτού του blame game είναι διπλός : σκηνοθετεί την αντίστασή του στους δανειστές για να δείξει στο λαό του ότι πολέμησε μέχρι τέλους για να προστατεύσει την Ελλάδα. «Ο Τσίπρας θα καταφέρι να πουλήσει τη συμφωνία στους Ελληνες, του έχω εμπιστοσύνη» σχολιάζει ο Ηλίας Νικολακόπουλος, ο οποίος γνωρίζει καλά τον άνθρωπό του.
Η αληθινή μάχη, στην πραγματικότητα, είναι στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ που παραμένει -μην το ξεχνάμε- μια ομοσπονδία κομμάτων από την άκρα αριστερά (ακόμη και βίαιης) ως την σοσιαλδημοκρατία, αφού ο ΣΥΡΙΖΑ επωφελήθηκε από μεγάλη μετακίνηση ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ που θέλησαν να επιβιώσουν από το ναυάγιο του δικού τους κόμματος (δύο υπουργοί της κυβέρνησης προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ).
Το μπρα ντε φερ ανάμεσα στους υπερορθόδοξους τους οποίους εκπροσωπεί η Πρόεδρος της Βουλής Ζωή Κωνσταντοπούλου και στους ρεαλιστές, στους οποίους ανήκει ο Τσίπρας, είναι περίπου 45/55. Στις 24 Μαίου, η κεντρική επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ απέρριψε με 95 ψήφους έναντι 75 μια τροπολογία που ζητούσε στάση πληρωμών και έξοδο από το ευρώ.
Με άλλα λόγια, ο Τσίπρας είναι η πλειοψηφία στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, μικρή σχετικά, και αυτό είναι θεμελιώδες γιατί το καταστατικό επιβάλλει κομματική πειθαρχία. Αν η κεντρική επιτροπή αποδεχθεί τη συμφωνία Ελλάδας-δανειστών, τότε οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να ψηφίσουν υπέρ ή να εγκαταλείψουν το κόμμα. «Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρξουν αποχωρήσει» προειδοποιεί ο Νικολακόπουλος «και αυτές μπορεί να είναι από 4-5 έως πάνω από 10».
Ποιοί θα ψηφίσουν την συμφωνία στη Βουλή
Αν, ωστόσο, ο Τσίπρας πάρει το πράσινο φως από το κόμμα του, η ψήφιση στη Βουλή δεν θα είναι προβληματική. Βέβαια διαθέτει μικρή πλειοψηφία 12 εδρών (στις 300) χάρη στους εταίρους του ΑΝΕΛ, ένα κόμμα της ριζοσπαστικής Δεξιάς (13 έδρες). Αλλά αν υπάρξουν απώλειες στο κυβερνητικό μέτωπο, υπάρχει Το Ποτάμι το οποίο δήλωσε ότι θα στηρίξει τη συμφωνία, όπως και το ΠΑΣΟΚ. Η ΝΔ κατά πάσα πιθανότητα θα απέχει. Αλλά αν κερδίσει με τις ψήφους της αντιπολίτευσης, αυτό σημαίνει ότι θα είναι υποχρεωμένος να κάνει πρόωρες εκλογές από το φθινόπωρο (κι αυτό γιατί οι Ελληνες πάνε διακοπές τον Ιούλιο και τον Αύγουστο).
«Οι εκλογές είναι απαραίτητες»
Ο Ηλίας Νικολακόπουλος εκτιμά ότι σε κάθε περίπτωση αυτές οι εκλογές είναι απαραίτητες. Υπενθυμίζει ότι ο Γιώργος Παπανδρέου δεν θέλησε να κάνει πρόωρες εκλογές το φθινόπωρο του 2010 για να ενισχύσει με την λαϊκή ψήφο το πρώτο Μνημόνιο και αυτό το πλήρωσε πολύ ακριβά. Από τότε το ΠΑΣΟΚ έχει σχεδόν απορροφηθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ. «Ενα δημοψήφισμα θα ήταν η άλλη λύση αλλά ξέρουμε πολύ καλά ότι η απάντηση θα είναι θολή», λέει ο Νικολακόπουλος.
Αυτό το σενάριο των πρόωρων εκλογών θα ήταν ακίνδυνο για τον Τσίπρα. Η δημοτικότητά του είναι υψηλή και ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται 20 μονάδες μπροστά από τη ΝΔ, αφού οι συντηρητικοί ψηφοφόροι εξακολουθούν να εγκαταλείπουν το κόμμα τους. Ενα επιπλέον όφελος για τον Τσίπρα θα ήταν να ξεφορτωθεί ένα κομμάτι της άκρας αριστεράς του ΣΥΡΙΖΑ που του προκαλεί προβλήματα. Βέβαια, θα πρέπει να κινηθεί πολύ προσεκτικά έως την ημερομηνία αυτού του εκλογικού ραντεβού, ώστε οι επίπονες μεταρρυθμίσεις για τη μία ή την άλλη κοινωνική μερίδα να μην του στερήσουν εκλογικές δυνάμεις από το εκλογικό σώμα που δείχνει εξαιρετικά κινητικό.
Η σκηνοθεσία της ασπίδας
Γι'αυτό του χρειάζεται η σκηνοθεσία που κάνει αυτή τη στιγμή : πρέπει να φανεί ότι είναι η ασπίδα του λαού του, εκείνος που απέφυγε τις σημαντικές θυσίες. Το ΔΝΤ, ο πιο σκληρός δανειστής της Ελλάδας, θα πρέπει να λάβει υπόψιν τα προβλήματα εσωτερικής πολιτικής της Ελλάδας και να αφήσει κάποια περιθώρια ώστε να αφήσει τον Τσίπρα να κερδίσει την δύσκολη παρτίδα εσωτερικής πολιτικής που παίζει.