«Τώρα όλα είναι στο χέρι του Τσίπρα. Ο Ελληνας πρωθυπουργός θα αποφασίσει σύντομα αν θέλει ή όχι μια συμφωνία με τους πιστωτές του, που θα επιτρέψει στην Αθήνα να εξυπηρετήσει το χρέος της». Αυτό αναφέρει ο έγκριτος δημοσιογράφος των FT, Wolfgang Münchau.
Υπό τον ενδεικτικό τίτλο «Η μοίρα της Ελλάδας βρίσκεται στα χέρια του Τσίπρα», ο Γερμανός δημοσιογράφος αναφέρει: «Αν πει ''όχι'', η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει. Σε εκείνο το σημείο, είναι δυνατόν η χώρα να πρέπει να φύγει από την Ευρωζώνη. Τι πρέπει να κάνει; Θα γνωρίζει τους δικούς του πολιτικούς περιορισμούς. Θα επικεντρωθεί στα οικονομικά. Η σύντομη απάντηση είναι: αν η συμφωνία είναι λογική, θα πρέπει να την αποδεχθεί. Πού βρίσκονται, λοιπόν, η διαχωριστική γραμμή μεταξύ του λογικού και του παράλογου;»
Η πρόχειρη απάντηση (όπως την ονομάζει) είναι ότι χρειάζεται να τερματίσει την αβεβαιότητα. «Κανένας επενδυτής δεν πρόκειται να τοποθετήσει τα χρήματά του στην Ελλάδα εφ' όσον υπάρχει η απειλή του Grexit - μια ελληνική έξοδος. Για να είναι μια συμφωνία βιώσιμη, θα πρέπει να μειωθεί η πιθανότητα του Grexit στο μηδέν. Το ίδιο ισχύει και για τις πολιτικές που απαιτούνται, εάν ο Τσίπρας πει ''όχι''. Την ημέρα εκείνη θα χρειαστεί ένα λαμπρό οικονομικό σχέδιο», αναφέρει ο Münchau.
Τα κριτήρια
Ποια είναι επομένως τα οικονομικά κριτήρια για την αξιολόγηση κάθε προσφοράς; Ο δημοσιογράφος των FΤ απαντάει σε αυτό.
«Το πιο σημαντικό μέρος της συμφωνίας αφορά τη δημοσιονομική προσαρμογή που οι πιστωτές ζητούν από την Αθήνα να αναλάβει. Η βασική μεταβλητή είναι το πρωτογενές πλεόνασμα: ουσιαστικά τα χρήματα που μια χώρα έχει για την εξυπηρέτηση του χρέους της. Δεν υπάρχει αντικειμενικά ένας αριθμός που να θεωρείται σωστός ή λάθος. Αλλά η εμπειρία δείχνει ότι τα μεγάλα πρωτογενή πλεονάσματα είναι πολιτικά μη βιώσιμα. Ήταν η μη βιωσιμότητα της προηγούμενης συμφωνίας ανάμεσα στην Ελλάδα και τους διεθνείς πιστωτές της που έφερε ο ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία».
Ο Munchau σημειώνει πως σεβαστοί εμπειρογνώμονες διακηρύττουν πως ένα πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 2,5% θα μπορούσε να λειτουργήσει. Οι Έλληνες κάνουν λόγο για 1,5%, το οποίο ακούγεται λογικό. Σε διάφορα εμπιστευτικά έγγραφά τους διάφοροι αξιωματούχοι κάνουν λόγο για 3,5%, το οποίο ο Munchau θεωρεί πως είναι υψηλό, ενώ χαρακτηρίζει «γελοίο» το 4,5% που είχε ζητηθεί από την προηγούμενη δανειακή σύμβαση για το 2016.
Η ευθύνη σε όλους
Γράφει στη συνέχεια: «Η κακοδιαχείριση της ελληνικής οικονομία επέφερε την κρίση το 2010, αλλά και οι πιστωτές έχουν την ευθύνη για το τρέχον χάος, επιμένοντας σε ένα αδαές πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής. Δεν έχουν λάβει υπόψη ότι η Ελλάδα είναι μια σχετικά κλειστή οικονομία. Αυτό σημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος του ΑΕΠ, κατά τη διάρκεια μιας ύφεσης, παραμένει εγκλωβισμένο. Το κλειδί για μια ελληνική οικονομική ανάκαμψη πρέπει να είναι ένα τέλος στη λιτότητα. Αυτός είναι ο λόγος που το Grexit δεν είναι απαραίτητα μια λύση, δεδομένου ότι μπορεί να φέρει ακόμα περισσότερη δημοσιονομική εξυγίανση. Η Ελλάδα θα αποκοπεί από τις διεθνείς αγορές κεφαλαίου και δεν θα μπορεί να τρέξει ένα έλλειμμα».
Τι πρέπει να γίνει τώρα
Αυτό που πρέπει να γίνει τώρα, αναφέρει το άρθρο, είναι ότι δεν έγινε το 2010 και το 2012. «Η Αθήνα έπρεπε να είχε τη δυνατότητα να κηρύξει στάση πληρωμών. Αντ' αυτού, οι πιστωτές πρόφεραν στην Ελλάδα ένα σύμφωνο σαν του Φάουστ: την βοήθησαν να κυλήσει το χρέος με την προϋπόθεση ότι θα τρέξει ένα υπερβολικό πρωτωγενές πλεόνασμα στο μέλλον. Τι θα συνέβαινε αν ο Τσίπρας παρουσίαζε και πάλι μια τέτοια επιλογή και γινόταν αποδεκτή; Η Ελλάδα θα επιβιώσει το καλοκαίρι χωρίς να χρεοκοπήσει, αλλά αυτό θα απαιτούσε ένα τρίτο πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας, εν μέρει επειδή τα δημόσια οικονομικά της θα είχαν επιδεινωθεί σε σημαντικό βαθμό σε σχέση με τον Ιανουάριο. Η πιθανότητα ότι αυτή η διαδικασία θα εκτροχίαζε την ελληνική οικονομία, είναι υψηλή. Αυτό το γνωρίζουν και οι πιστωτές».
Παράταση και προσποίηση
Ο Μunchau δηλώνει δύσπιστος με αυτή τη λογική της παράτασης και προσποίησης, όπου οι κυβερνήσεις ή οι τράπεζες θα χορηγούν δάνεια με πλήρη επίγνωση ότι δεν πρόκειται να αποπληρωθούν ποτέ. «Πριν από ένα χρόνο, οι επενδυτές ήταν σχεδόν σε κατάσταση ευφορίας όταν η Ελλάδα ανέκτησε την πρόσβαση της στις χρηματοπιστωτικές αγορές», αναφέρει ο δημοσιογράφος σημειώνοντας πως αυτό το κόλπο δεν μπορεί να επαναληφθεί.
Τρία πιθανά σενάρια ανάκαμψης
Ακολούθως, σημειώνει τα τρία πιθανά σενάρια ανάκαμψης. «Πρώτον, η Ελλάδα μπορεί να εξασφαλίσει μια αξιόπιστη συμφωνία με πρωτογενές πλεόνασμα που θα είναι λογικό. Για να λειτουργήσει μια τέτοια συμφωνία o Τσίπρας θα χρειαστεί την πολιτική στήριξη από τη Βουλή και την ελληνική κοινωνία. Θα πρέπει να το αποδείξει και η αντιπολίτευση διότι ακόμη και αν αλλάξει η κυβέρνηση, η συμφωνία θα εξακολουθήσει να υφίσταται.
Ένα δεύτερο σενάριο θα ήταν να επιτραπεί στην Ελλάδα να χρεοκοπήσει. Αυτό σημαίνει ότι θα σταματήσουν οι ηγεμονικές μεταφορές χρημάτων προς τους πιστωτές και η Ευρωζώνη θα αναλάβει τα ίδια κεφάλαια του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Αν οι ελληνικές τράπεζες δεν ανήκουν πλέον σε εγχώρια χέρια και δεν λάμβάνει εγγυήσεις από την κυβέρνηση, η Ελλάδα δεν θα αναγκαζόταν να φύγει από την Ευρωζώνη. Άλλωστε, ο λόγος που μπορεί να συμβεί ένα Grexit είναι η κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος.
Και, τέλος, ένας άλλος τρόπος για να απαλλαγούμε από τους φόβους του Grexit θα ήταν το ίδιο το Grexit. Ο Munchau αναφέρει πως δεν προκρίνει αυτή την επιλογή, αλλά οι πιστωτές θα πρέπει να γνωρίζουν ότι δεν είναι πιο παράλογη από την επιβολή περαιτέρω λιτότητας.