Μετά την απρόσεκτη δημόσια δήλωση του υπουργού περί μη δικαστικής διεκδίκησης των Γλυπτών -που επέτρεψε στα βρετανικά Μέσα ενημέρωσης να πανηγυρίσουν λέγοντας πως η Ελλάδα κάνει βήματα πίσω- μία νέα αποστροφή του Νίκου Ξυδάκη βάζει τώρα υπό διαπραγμάτευση και το θέμα του δανεισμού.
Ενας από τους ελιγμούς που επιχειρούν να υιοθετήσουν οι Βρετανοί για να κλείσουν μια για πάντα το θέμα της διεκδίκησης των Γλυπτών του Παρθενώνα από την Ελλάδα και της επανένωσής τους, είναι αυτό που αφορά στη λύση του μακροπρόθεσμου δανεισμού τους, με αντάλλαγμα άλλες αρχαιότητες της χώρας. Ενα αίτημα που -με τεράστια προσοχή και συγκεκριμένες διατυπώσεις- μέχρι τώρα έχουν αποφύγει να υιοθετήσουν οι ελληνικές αρχές. Ενα αίτημα που αρνήθηκαν κατηγορηματικά να θίξουν όλοι οι υπουργοί που έχουν περάσει από την οδό Μπουμπουλίνας από την Μελίνα Μερκούρη και μετά. Τουλάχιστον δημόσια, κάθε συζήτηση για το θέμα κόβεται με το μαχαίρι. Η' μάλλον, κοβόταν.
Ομως, ο Νίκος Ξυδάκης, μετά την αναφορά του στη μη δικαστική διεκδίκηση, άνοιξε και αυτό το θέμα. Ερωτήθηκε κατά τη διάρκεια συνέντευξή του σε ιστοσελίδα αν θα ήταν ανοιχτό στο ενδεχόμενο να δανειστεί η Ελλάδα τα Γλυπτά του Παρθενώνα, για να λάβει την απάντηση «Ναι, δεν μπορώ να το απορρίψω αλλά δεν μπορώ να το δεχτώ και προκαταβολικά χωρίς να ξέρω ποιο είναι το περιβάλλον, οι συνθήκες αυτής της σύμβασης.»
Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Μάρτιο, όταν και επισήμως το Βρετανικό Μουσείο και το Υπουργείο Πολιτισμού της Μεγάλης Βρετανίας αρνήθηκαν το αίτημα διαμεσολάβησης της UNESCO, αντιπρότειναν μακροχρόνιο δανεισμό των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα, αντί για επαναπατρισμό τους. Πρόταση που από όσους αγωνίζονται επί χρόνια για το θέμα χαρακτηρίστηκε παγίδα. Ελεγε μάλιστα εκπρόσωπος του Βρετανικού Μουσείου στον Ιndependent μετά την άρνηση στην UNESCO: «Αυτή είναι η θέση της Ελλάδας [σ.σ. για τον μακροχρόνιο δανεισμό] όμως προφανώς θα ήταν υπέροχο αν το ξανασκέφτονταν. Αυτό είναι και το βασικό πνεύμα της επιστολής μας.» Πρόσθετε με νόημα «τώρα υπάρχει μια νέα κυβέρνηση στην Ελλάδα». Ενάμιση μήνα μετά ήρθε η παραπάνω δήλωση του υπουργού.
Βέβαια είχε προηγηθεί την προηγούμενη Τετάρτη, σε τηλεοπτική συνέντευξη του Νίκου Ξυδάκη, η δήλωση πως η Ελλάδα δεν θα διεκδικήσει δικαστικά τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Αυτή είναι μεν η θέση της χώρας -αν το αποτέλεσμα είναι αρνητικό θα είναι και οριστικό- όμως πάντα επισήμως με διπλωματικό τρόπο γινόταν λόγος για νομική διεκδίκηση -που δεν σημαίνει προσφυγή σε δικαστήριο. «Η οδός για τη διεκδίκηση της επιστροφής των Γλυπτών είναι η διπλωματική και η πολιτική», δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός πολιτισμού. Η απομόνωση της φράσης του έδωσε πάλι τροφή για δημοσιεύματα σε Αγγλία και Αμερική. Tην αρχή έκανε η Telegraph γράφοντας: «Η Ελλάδα γνωρίζει ότι δεν έχει νομικό δικαίωμα στα Ελγίνεια και γι' αυτό δεν θα κάνει μήνυση στη Βρετανία... Με το τέλος της μήνυσης της Αμάλ Κλούνεϊ κατά της κυβέρνησής μας, το Βρετανικό Μουσείο μπορεί να συνεχίσει την τεράστια προσφορά του στον κόσμο». Ανάλογα δημοσιεύματα υπήρξαν και σχεδόν σε όλες τις βρετανικές εφημερίδες, όπως και στην Boston Globe.
Ακόμη και ο Matthew Taylor της Διεθνούς Οργάνωσης για την Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα, δήλωσε στον Guardian «Το να απορρίψεις τόσο γρήγορα [τη δικαστική διεκδίκηση] είναι μια απερίσκεπτη άρνηση των προσπαθειών των προηγούμενων πολιτικών ηγεσιών, παρά κάτι που έχει γίνει με πλήρη σκέψη και ανάλυση».
Oχι στα δικαστήρια, πόρτα στην Κλούνεϊ που έφερε έκρηξη δημοσιότητας γύρω από το θέμα και για πρώτη φορά «γιατί όχι, ίσως» για τον μακροχρόνιο δανεισμό των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα. Μέσα σε τρεις μήνες, έρχονται σχεδόν τα πάνω κάτω... Με εξαιρετικό ενδιαφέρον περιμένουμε λοιπόν τις δηλώσεις και τις τοποθετήσεις που θα κάνει ο υπουργός στο Παρίσι, όπου βρίσκεται από σήμερα για τη συνάντηση της UNESCO με σκοπό την παρεμπόδιση και πρόληψη της παράνομης εισαγωγής, εξαγωγής και μεταφοράς κυριότητας πολιτιστικών αγαθών. Οι εργασίες της συνάντησης ξεκινούν την Τρίτη 19 Μαϊου.