«Είναι επιταχυντής, ποσοτικός και ποιοτικός του μηνύματος του Διαζώματος». Αυτή είναι η πρώτη φάση του ιδρυτή, της ψυχής του Διαζώματος Σταύρου Μπένου, που με έκπληξη σήμερα το πρωί είδε πως το θέμα για τη Νεοελληνική Γλώσσα στις Πανελλήνιες εξετάσεις, προέρχεται από τις εκδόσεις του Διαζώματος και έχει την υπογραφή του Βασίλη Λαμπρινουδάκη.
Το θέμα με τίτλο «Εμείς και οι αρχαίο χώροι ακρόασης και θέασης» μεταφέρει όλη τη λογική, τους συμβολισμούς και κυρίως τον τρόπο δράσης και τους στόχους του Διαζώματος, αυτής της μεγάλης κίνησης πολιτών που δημιούργησε ο Σταύρος Μπένος με στόχο την ανάδειξη και διάσωση των αρχαίων μνημείων. Προέρχεται από συλλογικό τόμο των εκδόσεων του Διαζώματος που κυκλοφόρησε το 2009.
Ο Σταύρος Μπένος -λίγες μόλις ώρες μετά την μεγάλη εκδήλωση για το Ανω Διάζωμα, τους νέους του Διαζώματος (τι σύμπτωση!)- είδε με συγκίνηση την επιλογή του θέματος, αλλά και τα ερωτήματα που τέθηκαν, όπως είπε στο iefimerida.gr «Το θέμα της έκθεσης είναι επιταχυντής, ποιοτικός και ποσοτικός του μηνύματος του Διαζώματος. Στον πυρήνα του αυτό το μήνυμα έχει την προμετωπίδα ότι η καλύτερη προστασία των μνημείων είναι η πολιτική προστασία. Δηλαδή, η αγάπη των ανθρώπων. Και μεγαλύτερη αξία έχει αυτό να ξεκινά από την εκπαιδευτική κοινότητα, αυτό που τόσο επιδιώκει το Διάζωμα.»
Η αλήθεια είναι πως το θέμα που επελέγη φέτος, έχει μια σοφή τοποθέτηση, δίκαιη απέναντι στα παιδιά. Δεν κάνει νεύμα μόνο στη γνώση, αλλά κυρίως στο συναίσθημα, στο βίωμα, στον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά τοποθετούνται στην ιστορία και στον πολιτισμό, τοποθετούνται σε αυτό που ορίζει κατά πολύ την ταυτότητά τους. Και σε μια εποχή καταιγίδας, συμπίεσης ψυχολογικής λόγω της κρίσης, η στροφή του θέματος σε ένα θέμα τόσο ανθρώπινο και οικουμενικό μαζί έχει ιδιαίτερη σημασία.
Ο Σταύρος Μπένος μας επισημαίνει πως ακόμα και οι ερωτήσεις είναι προσεγμένες, μεστές «Για παράδειγμα στο σημείο που γίνεται η διάκριση ανάμεσα στην διασκέδαση και στην ψυχαγωγία στα αρχαία θέατρα». Για να προσθέσει «Και βεβαίως έχει τεράστια συμβολική αξία να μπαίνει σε μια κορυφαία στιγμή της ζωής των παιδιών και όλης της κοινωνίας ένα τέτοιο θέμα. Είναι το καλύτερο, το πιο αποτελεσματικό μήνυμα που θα μπορούσαμε να δώσουμε για την ανάδειξη και την προστασία των μνημείων».
Πως αισθάνεται με μια λέξη ο Σταύρος Μπένος; «Ευτυχής».
Τι είναι το Διάζωμα
Η κίνηση των πολιτών για τα αρχαία Θέατρα, ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 2008 από τον Σταύρο Μπένο, ο οποίος γράφει για την αποστολή του Διαζώματος στην ιστοσελίδα του:
«Το ταξίδι μου προς το «ΔΙΑΖΩΜΑ» ήταν μακροχρόνιο και είχε πολλούς σταθμούς: Καλαμάτα, Υπουργείο Πολιτισμού, Υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Υπουργείο Αιγαίου, αλλά και ανασυγκρότηση μιας κατεστραμμένης από τους σεισμούς πόλης, ανάδειξη του ιστορικού της κέντρου, πολιτιστικά δίκτυα, Κάστρων περίπλους, πρόγραμμα για τα αρχαία θέατρα, νησιωτικές πολιτικές, Κ.Ε.Π... Σταθμοί προς μια κατάληξη που δεν την είχα ακόμα συνειδητοποιήσει, που δεν είχε πάρει συγκεκριμένη μορφή.
Η μέριμνα για τα μνημεία ήταν πάντα και παραμένει ένα ξεχωριστό κομμάτι της ζωής μου. Δεν μπορώ να τα αντιμετωπίσω ως ερείπια, ως νεκρά πράγματα. Βλέπω σε αυτά ζωντανούς οργανισμούς που εκπέμπουν μηνύματα γνώσης, σοφίας, αισθητικής, αρμονίας, διαλόγου με το περιβάλλον και τη φύση, που στέλνουν μηνύματα ζωής. Και πάντα διαφωνούσα με την κλασσική αντιμετώπισή τους, αυτή που τα αντιμετωπίζει ως μουσειακά είδη, που τα βάζει στην άκρη, στο περιθώριο της εποχής μας, που εθελοτυφλεί μπροστά στη μυστική ζωή τους, που αγνοεί τη δική τους προσαρμοστικότητα και εναρμόνιση με την κάθε ιστορική περίοδο.
Γι΄ αυτό, από όπου και αν πέρασα, προσπάθησα με κάθε τρόπο να τα εντάξω στην καθημερινή ζωή του τόπου και των ανθρώπων. Από τα νεοκλασικά της Καλαμάτας και την ανασυγκρότηση του ιστορικού της κέντρου μέχρι το άνοιγμα των αρχαιολογικών χώρων στις καλοκαιρινές πανσελήνους, όλες μου οι ενέργειες είχαν την ίδια κατεύθυνση, απέβλεπαν στον ίδιο απώτερο στόχο και εμπνέονταν από την ίδια φιλοσοφία.
Τα αρχαία θέατρα αποτελούν μοναδικά δείγματα εξαιρετικής αρχιτεκτονικής. Κορυφαία επιτεύγματα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Έργα τέχνης που κατασκευάσθηκαν για να φιλοξενήσουν έργα τέχνης. Οικοδομήματα που συγκεντρώνουν στη δομή, στα μέρη, αλλά και στις λεπτομέρειές τους την πρωτοτυπία, τη χάρη, την αγχίνοια, την έκφραση της δημοκρατίας και της συμμετοχής των πολιτών, δηλαδή ό,τι καλύτερο διαθέτει το ελληνικό πνεύμα. Κτίσματα που αιώνες τώρα διατηρούν ζωντανή και σύγχρονη τη χρηστικότητα και τη μοναδικότητα της μορφής τους.
Αυτά τα χαρακτηριστικά με οδήγησαν στο πάντρεμα των ιδεών μου για τα μνημεία με τα αρχαία θέατρα. Ξεκίνησα αυτή τη συγκεκριμένη προσπάθεια πριν από πέντε-έξη χρόνια. Απέτυχα. «Όπου αποτύχεις γύρισε και όπου πετύχεις φύγε», λέει ο Καζαντζάκης. Τον άκουσα. Ξαναγύρισα πριν από δύο χρόνια. Φαίνεται πως είχε έρθει η στιγμή. Υπήρχε πια η ωριμότητα για μια πιο δυναμική αντιμετώπιση των μνημείων. Υπήρχε η ωριμότητα ότι κάποια πράγματα προχωρούν, επειδή εμείς οι ίδιοι παίρνουμε την τύχη τους στα χέρια μας. Και τα βοηθάμε να προχωρήσουν. Και συμμετέχουμε στην εξέλιξή τους. Υπήρχε πια η ωριμότητα για τη δημιουργία μιας Κίνησης Πολιτών, μιας μεγάλης ομάδας ανθρώπων, που μπορεί να δει πέρα από τα μίζερα όρια μιας κοντόφθαλμης εποχής, που νιώθει ως πρωταρχικό δικαίωμα να απαιτήσει την υπέρβαση της γκρίζας καθημερινότητας, εντάσσοντας τα μνημεία στην καθημερινότητά της.
Βρέθηκα αμέσως πλαισιωμένος από ενθουσιώδη και δυναμική ομάδα που διευρύνθηκε εν ριπή οφθαλμού. Όλοι «σαν έτοιμοι από καιρό...». Επιστήμονες, διανοούμενοι, καλλιτέχνες, άνθρωποι της αυτοδιοίκησης και ενεργοί πολίτες αγκάλιασαν το «ΔΙΑΖΩΜΑ». Συμπολίτες μας που έχουν αποφασίσει ότι η έρευνα, η μελέτη, η προστασία, η ανάδειξη και, όπου είναι εφικτό, η χρήση των αρχαίων θεάτρων και των άλλων χώρων θέασης και ακρόασης, όπως είναι τα αρχαία ωδεία και στάδια, είναι και δική τους υπόθεση. Και είναι αποφασισμένοι να πάρουν την τύχη αυτών των μνημείων στα χέρια τους, να συμπράξουν δυναμικά ως αρωγοί του Κράτους και των αρμόδιων υπηρεσιών στο μεγάλο έργο της ένταξης των αρχαίων θεάτρων στη σύγχρονη ζωή.
Το «ΔΙΑΖΩΜΑ» από τις 8 Ιουλίου του 2008 είναι πραγματικότητα.
Θα είναι Σωματείο πρότυπο ως προς τη λειτουργία του, τη διαφάνεια της οικονομικής του διαχείρισης, την αποτελεσματικότητα των ενεργειών του, την επίτευξη των στόχων του. Επιδίωξή μας είναι όχι να βρούμε, ούτε απλώς να πείσουμε, αλλά να εμπνεύσουμε τους μεγάλους χορηγούς, να βοηθήσουμε τις αρμόδιες υπηρεσίες, να κινητοποιήσουμε το Υπουργείο Πολιτισμού, να συμπαρασύρουμε στο έργο μας όλο και περισσότερους συμπολίτες μας.
Και ελπίζω ότι το «ΔΙΑΖΩΜΑ» θα είναι Σωματείο που εκφράζει ένα νέο τρόπο σκέψης, αντιμετώπισης και διαχείρισης πραγμάτων που αφορούν όλους μας. Ένα Σωματείο που κινητοποιεί Πολίτες και Πολιτεία.