Από τη μία, η Ελλάδα που φλερτάρει με τη χρεοκοπία. Από την άλλη, αμερικανικές εταιρείες που μαζεύουν δισ. σε ρευστό και δεν ξέρουν τι να το κάνουν. Θα μπορούσε η μία πλευρά να βοηθήσει την άλλη;
Σύμφωνα με τον Λέονιντ Μπερσίντσκι, η απάντηση είναι καταφατική και αναλύει τη συγκεκριμένη ιδέα σε άρθρο του στο Bloomberg. Σε αυτό, εξηγεί πώς η Apple και άλλοι τεχνολογικοί κολοσσοί θα μπορούσαν να βοηθήσουν την Ελλάδα να μειώσει το χρέος της και σε αντάλλαγμα να πάρουν χαμηλή φορολογία.
Οτι η Apple θα έπρεπε να αγοράσει την Ελλάδα, με όλα αυτά τα άχρηστα μετρητά που έχει στη διάθεσή της, είναι ένα αστείο που δεν παλιώνει. Παρόλα αυτά, είναι αλήθεια ότι αν μεγάλες αμερικανικές επιχειρήσεις και οι Ευρωπαίοι πολιτικοί είχαν ελάχιστη φαντασία, θα μπορούσαν πιθανότατα να καταλήξουν σε ένα σχέδιο διάσωσης για τη σχεδόν χρεοκοπημένη χώρα, με όρους που θα ωφελούσαν τους πάντες, γράφει ο Μπερσίντσκι.
Το 2012, στη γενική συνέλευση της Apple, ένας επενδυτής ρώτησε τον Τιμ Κουκ αν θα σκεφτόταν να χρησιμοποιήσει τα αυξανόμενα μετρητά της εταιρείας- έφταναν στα 97,6 δισεκατομμύρια τότε- για να αποκτήσει την Ελλάδα. «Εχουμε εξετάσει πολλά πράγματα, αλλά όχι αυτό», είχε απαντήσει ο Κουκ.
Βέβαια, δεν μπορούν να αγοραστούν ολόκληρες χώρες, οπότε όλοι γέλασαν και συνέχισαν. Τα πράγματα σύντομα άλλαξαν προς το καλύτερο για την Ελλάδα, όταν έλαβε το μεγαλύτερο πακέτο διάσωσης στην ιστορία και ιδιώτες δανειστές συμφώνησαν σε «κούρεμα». Ομως, η οικονομία της απέτυχε να αναπτυχθεί και το χρέος της- στο 175% του ΑΕΠ- παρέμεινε μη βιώσιμο. Στο μεταξύ, η Apple υπερδιπλασίασε το «θησαυρό» της, που σήμερα φτάνει στα 194 δισεκατομμύρια σε μετρητά.
Η εταιρεία καταβάλει γενναία μερίσματα και επαναγοράζει μετοχές, αλλά τα μετρητά συνεχίζουν να αυξάνονται. Δεν υπάρχει τρόπος να επενδυθούν όλα. Για χρόνια, ο Κουκ συζητά για προϊόντα που... παίρνουν το μυαλό, τα οποία έχει στα σκαριά η εταιρεία του, αλλά το μόνο που κατάφερε ήταν σταδιακή βελτίωση των υφιστάμενων προϊόντων, μία μέτρια υπηρεσία μουσικής και ένα υπερτιμημένο smartwatch. Και αυτά δεν απαίτησαν μεγάλο κεφάλαιο. Αν η Apple δεν αρχίζει να φτιάχνει αυτοκίνητα- ή ίσως διαστημόπλοια- θα συνεχίσει να συσσωρεύει ρευστό.
Το ίδιο ισχύει και με άλλες μεγάλες αμερικανικές εταιρείες. Οι μη χρηματοπιστωτικές αμερικανικές επιχειρήσεις διαθέτουν 1,73 τρισεκατομμύριο σε ρευστό, 4% πάνω από αυτό που διέθεταν πριν από ένα χρόνο, ενώ 1,1 τρισ. από αυτό ανήκει στις 50 μεγαλύτερες εταιρείες, σύμφωνα με μία πρόσφατη έκθεση του Moody's. Οι Apple, Microsoft, Google, Pfizer και Cisco έχουν συγκεντρώσει 439 δισεκατομμύρια δολάρια.
Τα περισσότερα από αυτά τα χρήματα βρίσκονται εκτός των συνόρων, γιατί αν επαναπατριστούν θα υπόκεινται σε φόρο 35%. Το να ξοδευτούν ή να επιστραφούν στους κατόχους μετοχών είναι πρόβλημα. Κανείς δεν περιμένει να μεταρρυθμίσουν σύντομα οι ΗΠΑ το φορολογικό τους σύστημα και να λύσουν αυτό το θέμα.
Οπότε η ιδέα των πέντε μεγαλύτερων κατόχων μετρητών που θα μπορούσαν τώρα να σώσουν την Ελλάδα και να ωφεληθούν από τη διαδικασία είναι ενδιαφέρουσα.
Η Ελλάδα χρειάζεται περίπου 190 δισεκατομμύρια ευρώ για να ρίξει το χρέος της στο διαχειρίσιμο επίπεδο του 70% του ΑΕΠ. Αυτό είναι περίπου το 48% του συνολικού ρευστού που έχουν οι πέντε εταιρείες. Για την αποπληρωμή του χρέους, η Ελλάδα θα μπορούσε να επιβραβεύσει αυτές τις εταιρείες με μία ειδική συμφωνία για εταιρικούς φόρους, περίπου σαν αυτούς που απολαμβάνει η Apple στην Ιρλανδία τώρα. Αυτή η συμφωνία είναι υπό διερεύνηση από την ΕΕ και πιθανότατα είναι καταδικασμένη. Ομως, η περίπτωση της Ελλάδας είναι διαφορετική. Η ΕΕ, ως ένας από τους μεγαλύτερους πιστωτές της χώρας, θα μπορούσε να είναι διατεθειμένη να κάνει μία ειδική απαλλαγή για τις ελληνικές εταιρείες για τη βοήθεια που θα παρείχαν στην επίλυση του ελληνικού προβλήματος. Οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να είχαν κάποιες ενστάσεις, αλλά- ως ο μεγαλύτερος μέτοχος στο ΔΝΤ- θα έχαναν χρήματα αν η Ελλάδα χρεοκοπούσε και η αποσταθεροποίηση που θα έφερνε ένα Grexit σίγουρα δεν είναι προς το συμφέρον των ΗΠΑ.
Σε αντάλλαγμα για λιγότερα από τα μισά μετρητά τους- και μόλις 13% πάνω από ότι θα τους κόστιζε να πληρώσουν τους αμερικανικούς φόρους- οι εταιρείες θα μπορούσαν να λάβουν μία επ' αόριστον εγγύηση για χαμηλή φορολογία. Δεν είναι κακή συμφωνία.
Η Ελλάδα από την πλευρά της, θα είχε ανακούφιση χρέους αλλά και την ευρωπαϊκή έδρα των εταιρειών. Πολλά στελέχη ίσως να καλωσόριζαν τη μετακίνηση σε ένα ζεστό παραλιακό μέρος και η Ελλάδα θα μπορούσε να δει την αρχή μίας δυναμικής τεχνολογικής συγκέντρωσης, που θα μπορούσε να έλξει και άλλες εταιρείες και να δημιουργήσει θέσεις εργασίας.
Με τέτοια βοήθεια, η ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε πιθανότατα να έχει λιγότερη λιτότητα από ό,τι απαιτούν οι δανειστές της. Αλλά θα χρειαζόταν ακόμη να μεταρρυθμίσει τις ανεπαρκείς δημόσιες υπηρεσίες και να γίνει πιο φιλική προς τις επιχειρήσεις, ή θα κινδύνευε να αποκλειστεί από τα προφανή οφέλη τις συνεργασίας με τους τιτάνες της τεχνολογίας.
«Είμαι σίγουρος ότι μία τέτοιου είδους διάσωση θα είχε την έγκριση των Ελλήνων, σε ένα δημοψήφισμα», σημειώνει ο αρθρογράφος του Bloomberg. Το μόνο που θα χρειαζόταν για να γίνει θα ήταν ευελιξία. Δυστυχώς, τονίζει, αυτή είναι μία αξία δεν φαίνεται να διαθέτουν οι εμπλεκόμενοι στην ελληνική κρίση σήμερα. «Οπότε, αντί για αυτό η Ελλάδα θα συνεχίσει να σκοντάφτει προς την πτώχευση και οι αμερικανικές εταιρείες θα συνεχίσουν να συσσωρεύουν ρευστό που δεν ξέρουν πώς να το ξοδέψουν», καταλήγει.