Ένα γεγονός μείζονος πολιτιστικής σημασίας και διεθνούς ακτινοβολίας υποδέχεται το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών το μεσημέρι της Πρωτομαγιάς: Το ετήσιο «Κοντσέρτο της Ευρώπης» της Φιλαρμονικής του Βερολίνου, που διοργανώνεται κάθε φορά σε διαφορετικές πόλεις της Ευρώπης και ειδικότερα σε χώρους μεγάλης ιστορικής σπουδαιότητας ή σε συναυλιακά κέντρα που έχουν συνδεθεί με εξαιρετικά πολιτιστικά επιτεύγματα.
Η συναυλία θα προβληθεί σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση σε αρκετές χώρες, ενώ θα μεταδοθεί μέσω Διαδικτύου απευθείας σε όλο τον κόσμο. Για τον λόγο αυτό, θα τηρηθεί αυστηρό χρονικό όριο προσέλευσης του κοινού, στο οποίο δεν θα επιτραπεί η είσοδος στην Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης μετά τις 11:45 π.μ. Το διάσημο μουσικό σύνολο θα διευθύνει ο βρετανός αρχιμουσικός Σερ Σάιμον Ρατλ. Σολίστ θα είναι ο Λεωνίδας Καβάκος. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει την Εισαγωγή από την όπερα Σεμίραμις του Τζοακκίνο Ροσσίνι, το δεξιοτεχνικό Κοντσέρτο για βιολί σε ρε ελάσσονα, έργο 47 του φινλανδού συνθέτη Γιαν Σιμπέλιους, από τη γέννηση του οποίου συμπληρώνονται φέτος 150 χρόνια. Σολίστ, ο Λεωνίδας Καβάκος. Η Φιλαρμονική του Βερολίνου θα ερμηνεύσει επίσης τη Συμφωνία αρ. 3 σε μι ύφεση μείζονα («του Ρήνου»), έργο 97 του Ρόμπερτ Σούμαν.
Η εμφάνιση της Ορχήστρας πραγματοποιείται χάρη στη γενναιόδωρη χορηγία έλληνα του εξωτερικού, ο οποίος επιθυμεί η δωρεά του να παραμείνει ανώνυμη.
Από το 1991, κάθε πρωτομαγιά, η Φιλαρμονική του Βερολίνο διοργανώνει το ετήσιο «Κοντσέρτο της Ευρώπης» [Εuropakonzert of the Berliner Philharmoniker], σε ανάμνηση της ίδρυσής της ως ανεξάρτητου μουσικού φορέα την 1η Μαΐου 1882. Το κοντσέρτο αυτό, πέρα από τον επετειακό του χαρακτήρα, έχει επίσης συμβολική αξία για την προώθηση της ευρωπαϊκής ιδέας σε όλο τον κόσμο. Μέσω των συναυλιών αυτών, επιχειρείται να δοθεί έμφαση στους πολιτιστικούς συσχετισμούς και στα κοινά σημεία των μελών της ευρωπαϊκής οικογένειας.
Οι συναυλίες αυτές μεταδίδονται από τα διεθνή ραδιοτηλεοπτικά μέσα –είτε ζωντανά είτε σε μαγνητοσκόπηση– σε πολλές χώρες και τις απολαμβάνουν περισσότερα από 500 εκατομμύρια τηλεθεατές και ακροατές σε όλο τον κόσμο. Μάλιστα, κάθε χρόνο, στο διάλειμμα της ζωντανής ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης, το κοινό έχει την ευκαιρία να απολαύσει ένα ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στην ξεχωριστή ομορφιά της πόλης που επιλέγεται να φιλοξενήσει κάθε φορά το επετειακό κοντσέρτο του περίφημου βερολινέζικου συνόλου.
Φέτος, αυτό το 20λεπτο ντοκιμαντέρ θα είναι αφιερωμένο στην Αθήνα. Θα το σκηνοθετήσει η Γκρέτε Λίφερς για λογαριασμό του καναλιού Euroarts, το οποίο έχει αναλάβει την παραγωγή και διεθνή διανομή του «Κοντσέρτου της Ευρώπης». Η 34χρονη γερμανίδα σκηνοθέτις έχει ήδη επισκεφθεί την πόλη μας και έχει κάνει γυρίσματα σε αρκετά σημεία της Αθήνας. Όπως δήλωσε σε συνέντευξή της στο Βήμα (29/3): «Αυτό που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση, από την πρώτη μου κιόλας επίσκεψη […], ήταν η αίσθηση ότι βρίσκομαι σε ένα τεράστιο υπαίθριο μουσείο. Τα αρχαία μνημεία, τα νεοκλασικά, μια πόλη όπου το παλιό και το καινούργιο συνυπάρχουν και δημιουργούν έναν γοητευτικό συνδυασμό. […] Επιλέξαμε να δείξουμε το όμορφο πρόσωπο της Αθήνας: μια πόλη που η αρχαία κληρονομιά της επηρεάζει ακόμη τη ζωή όλων μας. Κατά τη γνώμη μου όμως, το γεγονός και μόνο ότι η Φιλαρμονική του Βερολίνου επιλέγει να δώσει το εφετινό “Κοντσέρτο της Ευρώπης”, μια εκδήλωση με συμβολική αξία για την προώθηση της ευρωπαϊκής ιδέας στην ελληνική πρωτεύουσα, είναι μια έντονα πολιτική πράξη. Ανήκουμε όλοι στην ίδια Ένωση και από κοινού οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε τα θέματα που μας απασχολούν».
Η σκηνοθέτις Γκρέτε Λίφερς αναφέρθηκε επίσης στις εντυπώσεις της από το Νέο Μουσείο Ακροπόλεως: «Η στιγμή που ο Λεωνίδας Καβάκος έπαιξε βιολί περιστοιχισμένος από τα υπέροχα εκθέματα ήταν μαγική. Πολύ ενδιαφέρουσα όμως ήταν και η συνέντευξη […] μαζί του. Μίλησε για τη σχέση του με το Μέγαρο Μουσικής αλλά και για τον λόγο που τον έκανε να επιστρέψει στην Αθήνα, όταν ολοκλήρωσε τις σπουδές του».
Τα επετειακά κοντσέρτα της Φιλαρμονικής Ορχήστρας του Βερολίνου έχουν παρουσιαστεί κατά καιρούς σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις (Πράγα, Μαδρίτη, Λονδίνο, Μάινινγκεν, Φλωρεντία, Αγία Πετρούπολη, Βερσαλλίες, Στοκχόλμη, Κρακοβία, Βερολίνο, Κωνσταντινούπολη, Παλέρμο, Λισσαβόνα, Βουδαπέστη, Βερολίνο, Μόσχα, Νάπολη, Οξφόρδη, Βιέννη), σε «κλασικούς» (λυρικά θέατρα Μάσσιμο του Παλέρμο, Σαν Κάρλο της Νάπολης και Ρεάλ της Μαδρίτης, το Ωδείο «Τσαϊκόφσκι» της Μόσχας) αλλά και αντισυμβατικούς χώρους που αποτελούν ιστορικά μνημεία της κοινής ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως, μεταξύ άλλων, το Παλάτσο Βέκκιο στη Φλωρεντία, το Μουσείο Βάζα στη Στοκχόλμη, οι ναοί της Παναγίας στην Κρακοβία και της Αγίας Ειρήνης στην Κωνσταντινούπολη, κ.ά.
Κατά παράδοση, σε αυτό το διεθνούς ακτινοβολίας καλλιτεχνικό γεγονός, τη Φιλαρμονική του Βερολίνου διευθύνει ο εκάστοτε αρχιμουσικός της, ενώ συχνά προσκαλούνται να την καθοδηγήσουν από το πόντιουμ περιζήτητοι μαέστροι που διατηρούν φιλικούς δεσμούς με το κορυφαίο γερμανικό μουσικό σύνολο, όπως ενδεικτικά οι: Κλάουντιο Αμπάντο, Σερ Σάιμον Ρατλ, Ντάνιελ Μπάρενμποϊμ, Μπέρναρντ Χάιτινκ, Ζούμπιν Μέτα, Μάρις Γιάνσονς, Πιερ Μπουλέζ, Ρικκάρντο Μούτι και Γουστάβο Ντουνταμέλ. Το όνομά τους με τις πρωτομαγιάτικες «Ευρωπαϊκές συναυλίες» έχουν συνδέσει λαμπροί αστέρες του διεθνούς καλλιτεχνικού στερεώματος: οι σοπράνο Τσέρυλ Στιούντερ, Κριστίνε Σαίφερ, Καρίτα Μάττιλα, η σοπράνο και μετζοσοπράνο Βιολέττα Ουρμάνα, η μετζοσοπράνο Μαγκνταλένα Κοζενά, ο τενόρος Πλάσιντο Ντομίνγκο, οι πιανίστες Μπρούνο Κανίνο, Ντάνιελ Μπάρενμποϊμ, Εμμάνουελ Αξ, Μιχαήλ Πλετνιέφ και Μαρία-Ζοάου Πίρες, οι βιολονίστες Φρανκ Πέτερ Τσίμμερμαν, Σάρα Τσανγκ, Βαντίμ Ρέπιν και Λεωνίδας Καβάκος, ο φλαουτίστας Εμμανουέλ Παΰντ, ο τσελίστας Γκωτιέ Καπυσόν και πολλοί άλλοι.