Πέντε χρόνια συμπληρώνονται την Πέμπτη από την είσοδο της Ελλάδας στο μνημόνιο. Η εφημερίδα Süddeutsche Zeitung παραθέτει τέσσερα σενάρια για το μέλλον της χώρας.
Επιγραμματικά πρόκειται για τις εξής πιθανότητες: Πρώτον, συμφωνία με τους δανειστές με αποδοχή μεταρρυθμίσεων. Δεύτερον, «βλέποντας και κάνοντας». Τρίτον, στάση πληρωμών, κατ΄αρχήν εντός ευρώ, αλλά με περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων και άλλα μέτρα. Τέταρτον, έξοδος από το ευρώ. Είναι προφανές ότι οι δανειστές προτιμούν το πρώτο σενάριο. Αλλά με τί αντάλλαγμα; Σύμφωνα με τις πληροφορίες της Süddeutsche Zeitung οι δανειστές είναι διατεθειμένοι να αποδεχτούν, σε μεγάλο βαθμό, τη λίστα των μεταρρυθμίσεων που είχε αποστείλει η Ελλάδα στις Βρυξέλλες, αλλά θέλουν να τη συμπληρώσουν με μεταρρυθμίσεις στα εργασιακά και στο συνταξιοδοτικό σύστημα, τις οποίες είχε υποσχεθεί η προηγούμενη κυβέρνηση.
Ο Γερμανός οικονομολόγος Γιενς Μπάστιαν, ο οποίος εργαζόταν στην ευρωπαϊκή Task Force στην Αθήνα, θεωρεί ότι το πιο πιθανό σενάριο είναι να γίνει τελικά δεκτό ένα «μετριοπαθές» πακέτο μεταρρυθμίσεων. «Αυτό θα ήταν και το καλύτερο σενάριο για την ίδια την Ελλάδα» υποστηρίζει ο καθηγητής Οικονομικών στο πανεπιστήμιο της Φραγκφούρτης Φόλκερ Βίλαντ, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι μία τέτοια εξέλιξη «προϋποθέτει ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις».
Οικονομική βοήθεια χωρίς αντάλλαγμα;
Το δεύτερο σενάριο, εκτιμά η Süddeutsche Zeitung, είναι το «βλέποντας και κάνοντας», δηλαδή να συνεχιστεί μεν το σημερινό πλαίσιο και να εκταμιευθεί περαιτέρω βοήθεια, αλλά χωρίς να συμφωνηθούν νέες μεταρρυθμίσεις ή να υλοποιηθούν εκείνες που είχαν συμφωνηθεί παλαιότερα. Ο οικονομολόγος της γερμανικής τράπεζας Commerzbank Κρίστοφ Βάιλ εκτιμά ότι αυτό ακριβώς το σενάριο επιθυμεί η σημερινή ελληνική κυβέρνηση και σε αυτήν την κατεύθυνση εντάσσονται τακτικοί ελιγμοί όπως οι τακτικές απειλές περί δημοψηφίσματος ή στάσης πληρωμών, καθώς και η προσέγγιση με τη Ρωσία και την Κίνα.
Ωστόσο αυτό το «σενάριο» θα είχε σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις για τους δανειστές, ιδιαίτερα αν επαληθευθούν οι εκτιμήσεις αναλυτών ότι στα επόμενα τρία χρόνια η Ελλάδα χρειάζεται επιπλέον 30 δις ευρώ. Το καλοκαίρι του 2014 η ελληνική οικονομία παρουσίαζε θετικές ενδείξεις, υπενθυμίζει η Süddeutsche Zeitung, αλλά στη συνέχεια, πριν ακόμη από την αλλαγή κυβέρνησης, η κατάσταση επιδεινώθηκε, τα φορολογικά έσοδα μειώθηκαν και έκτοτε οι επενδύσεις παραμένουν στάσιμες. Μάλιστα η Commerzbank προβλέπει πλέον αρνητικούς δείκτες ανάπτυξης για την ελληνική οικονομία το 2015. Σε τελική ανάλυση η υλοποίηση του «βλέποντας και κάνοντας» εξαρτάται από το αν οι δανειστές είναι διατεθειμένοι να υποχωρήσουν.
Τα δυσάρεστα «σενάρια»
Εάν δεν υποχωρήσουν, εκτιμά η Süddeutsche Zeitung, η Ελλάδα οδεύει με ταχύτητα προς το τρίτο σενάριο: στάση πληρωμών και χρεοκοπία του κράτους με επακόλουθη χρεοκοπία των τραπεζών, που έχουν εκτεθεί σε ελληνικά ομόλογα. Σύμφωνα με την Goldmann Sachs, αυτή η εξέλιξη δεν σημαίνει την αυτόματη αποχώρηση από το ευρώ. Σημαίνει ωστόσο ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι στην Ελλάδα θα πληρώνονται κατ΄αρχήν με ομόλογα, τα οποία θα μπορούν να ανταλλάσσουν με ευρώ, ενώ δεν αποκλείεται και ένα παράλληλο νόμισμα. Επιπλέον, για να αποφευχθεί το bank run, θα πρέπει να επιβληθούν περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων για τις ελληνικές τράπεζες, όπως είχε γίνει πριν από δύο χρόνια στην Κύπρο.
Τέλος, υπάρχει το σενάριο της εξόδου από το ευρώ. Κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται στη συνθήκη της ΕΕ, υπενθυμίζει η εφημερίδα. Ο οικονομολόγος Χανς Βέρνερ Ζιν θεωρεί παρ΄όλα αυτά ότι η επιστροφή στη δραχμή και η επακόλουθη δραστική υποτίμησή της είναι ο μόνος δρόμος για να ανακτήσει η Ελλάδα την ανταγωνιστικότητά της. Από την πλευρά του ο Γιενς Μπάστιαν υποστηρίζει ότι μία έξοδος θα οδηγούσε σε «κοινωνική καταστροφή» και επιπλέον θα ήταν αναποτελεσματική, καθώς, η θετική επίδραση μίας υποτίμησης δεν διαρκεί πολύ και δεν λύνει τα δομικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας που αφορούν τη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης, την έλλειψη επενδύσεων και την απουσία εξαγωγικού προσανατολισμού. Σε κάθε περίπτωση η Süddeutsche Zeitung σημειώνει: «Μεταξύ των κρατών-μελών της ευρωζώνης η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θεωρείται ακόμη απίθανη, αλλά πάντως πιο πιθανή απ΄ότι πριν μερικά χρόνια. Και αυτό γιατί οι εταίροι δεν πιστεύουν πλέον ότι μία αποχώρηση της Ελλάδας θα είχε δυσάρεστες επιπτώσεις για χώρες όπως η Ισπανία ή η Πορτογαλία».
Πηγή: Deutshe Welle