Ο διάσημος Γάλλος οικονομολόγος Τομά Πικετί υποστηρίζει την πρόταση για μια γενναία αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους και γράφει στη Liberation.
Ο συγγραφέας του best seller «Το Κεφάλαιο τον 21ο αιώνα» αναφέρει στην εφημερίδα Liberation ότι για ορισμένους μία είναι η απάντηση στο ερώτημα αν πρέπει να αποπληρώνονται πάντα τα χρέη: «Tα χρέη πρέπει πάντα να αποπληρώνονται, δεν υπάρχει εναλλακτική επιλογή, κυρίως όταν αυτά είναι γραμμένα στο “μάρμαρο” των ευρωπαϊκών συνθηκών».
Ωστόσο, ο Γάλλος οικονομολόγος θεωρεί χρέος του να παραθέσει μερικά παραδείγματα από την Iστορία σε σχέση με τα δημόσια χρέη των ευρωπαϊκών κρατών, υποστηρίζοντας ότι «τα πράγματα είναι πολύ πιο πολύπλοκα» από αυτά που γράφουν οι Συνθήκες.
Πριν, όμως ξεκινήσει την ιστορική αναδρομή, ο Πικετί επισημαίνει: «Στο παρελθόν βρίσκουμε δημόσια χρέη ακόμη πιο σημαντικά από αυτά που εξετάζουμε σήμερα και από τη δίνη των οποίων βγήκαν πάντα οι χώρες χρησιμοποιώντας πολλές διαφορετικές μεθόδους».
Δύο μέθοδοι για το χρέος
Οι μέθοδοι αυτές μπορούν χοντρικά να χωριστούν σε δύο: Η μία είναι μακριά και αργή και η άλλη πιο άμεση και γρήγορη.
- Η πρώτη, η αργή, «έχει ως στόχο την υπομονετική συσσώρευση πλεονασμάτων του κρατικού προϋπολογισμού και κατά συνέπεια τη σταδιακή επιστροφή των χαμηλών επιτοκίων (σ.σ. δανεισμού)».
- Από την άλλη πλευρά, η δεύτερη μέθοδος δεν είναι τίποτε άλλο από μια σειρά πολλών υπο-μεθόδων η οποίες «στοχεύουν στην επιτάχυνση της διαδικασίας» επιστροφής στις αγορές. Οι υπομέθοδοι αυτές είναι: ο πληθωρισμός, οι έκτακτοι φόροι, οι οριστικές διαγραφές και ακυρώσεις.
Κατά τον Τομά Πικετί, «μια περίπτωση ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα είναι αυτή της Γερμανίας και της Γαλλίας, οι οποίες το 1945 βρίσκονται με τόσο μεγάλα δημόσια χρέη που [...] αγγίζουν το 200% του ΑΕΠ, επίπεδα πολύ υψηλότερα από αυτά της Ελλάδας και της Ιταλίας του σήμερα».
Τα χρέη της Γερμανίας και της Γαλλίας το 1945 ήταν μεγαλύτερα από της Ελλάδας και της Ιταλίας του σήμερα
«Από τις αρχές της δεκαετίας του '50, αυτό το χρέος έπεσε κάτω από το 30% του ΑΕΠ. Μια μείωση εξαιρετικά γρήγορη η οποία δεν θα ήταν σε καμία περίπτωση δυνατή μόνο με τη συσσώρευση πρωτογενών πλεονασμάτων» τονίζει ο Γάλλος οικονομολόγος, επισημαίνοντας ταυτόχρονα ότι και η Γαλλία και η Γερμανία «χρησιμοποίησαν όλη την πανοπλία των γρήγορων μεθόδων. Ο πληθωρισμός, ο οποίος ήταν πολύ δυνατός και από τις δύο πλευρές του Ρήνου, μεταξύ των ετών 1945 και 1950, έπαιξε κεντρικό ρόλο».
Ο Πικετί τονίζει ταυτόχρονα ότι και οι δύο χώρες, αν και επέλεξαν να δράσουν άμεσα και γρήγορα, ωστόσο, οι επιλογές τους διέφεραν και ακολούθησαν διαφορετικό δρόμο μείωσης των δημόσιων χρεών τους.
Η Γαλλία επέβαλε έκτακτο φόρο στα ιδιωτικά κεφάλαια
Η Γαλλία επέβαλε για παράδειγμα έναν έκτακτο φόρο στα ιδιωτικά κεφάλαια, όπως στον φόρο κληρονομίας το ποσοστό του οποίου έφτανε και το 25% αναλόγως με την αξία της κληρονομιάς.
Οσο για τη Γερμανία, το καθοριστικότερο μέτρο ήταν εκείνο της σημαντικής αναδιάρθρωσης που αποφασίστηκε στο Λονδίνο το 1953 όπου διαγράφηκε το μεγαλύτερο μέρος του γερμανικού χρέους.
Η απομείωση των χρεών της Γερμανίας και της Γαλλίας τους επέτρεψαν να αναπτυχθούν
Κοινός τόπος των δύο χωρών ήταν ο πληθωρισμός, ο οποίος σε συνδυασμό με τις προαναφερθείσες μεθόδους, «επέτρεψαν σε Γαλλία και Γερμανία να συμμετέχουν στην ανοικοδόμηση και την ανάπτυξη στη μετά τον πόλεμο εποχή, χωρίς το βάρος του χρέους».
«Ετσι, και οι δύο αυτές χώρες επένδυσαν κατά τις δεκαετίες του '50 και του '60 στις δημόσιες υποδομές, την εκπαίδευση και την ανάπτυξη. Και είναι αυτές οι ίδιες χώρες που τώρα απαιτούν από τον Ευρωπαϊκό Νότο να αποπληρώσει το χρέος του μέχρι το τελευταίο ευρώ, χωρίς πληθωρισμό και χωρίς άλλα έκτακτα μέτρα».
Η Γερμανία και η Γαλλία απαιτούν από την Ελλάδα να πάρει μέτρα που οι ίδιες δεν εφάρμοσαν ποτέ
«Για την ώρα, η Ελλάδα έχει παρουσιάσει ένα μικρό πρωτογενές πλεόνασμα» αναφέρει ο Πικετί, ο οποίος το αιτιολογεί με το γεγονός ότι οι Ελληνες φορολογούμενοι πληρώνουν περισσότερους φόρους, ενώ χαρακτηρίζει «παράλογη τη στρατηγική» των Ευρωπαίων που απαιτούν από την Ελλάδα, σύμφωνα με τη δανειακή συμφωνία του 2012, «να δημιουργήσει ένα τεράστιο πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 4%», την ώρα «που η Γαλλία και η Γερμανία δεν το εφάρμοσαν ποτέ στους εαυτούς τους».
Η ιστορική αμνησία της Γερμανίας
Ο Πικετί προχωρά την κριτική του ένα βήμα παραπέρα κάνοντας λόγο για «απίστευτη ιστορική αμνησία» της Γερμανίας η οποία «προφανώς φέρει μια βαριά ευθύνη», αλλά δεν τη φέρει μόνη της.
«Τέτοιες αποφάσεις δεν θα λαμβάνονταν ποτέ αν η Γαλλία εναντιωνόταν». «Οι γαλλικές κυβερνήσεις, της δεξιάς και κατόπιν της αριστεράς, αποδείχθηκαν διαδοχικά ανίκανες να λάβουν μέτρα για την κατάσταση και να προτείνουν μια πραγματική δημοκρατική αναμόρφωση της Ευρώπης».
«Εξ αιτίας του κοντόφθαλμου εγωισμού τους, η Γερμανία και η Γαλλία κακομεταχειρίζονται τον Νότο της Ευρώπης και την ίδια στιγμή, κακομεταχειρίζονται και τους ίδιους τους εαυτούς τους» αναφέρει ο Γάλλος οικονομολόγος ο οποίος επισημαίνει ότι «με τα δημόσια χρέη τους να ξεπερνούν το 100% του ΑΕΠ, έναν ανύπαρκτο πληθωρισμό και μια αδύναμη ανάπτυξη, αυτές οι δύο χώρες θέτουν εαυτούς στην αναζήτηση για δεκαετίες για την ικανότητά τους να ενεργούν και να επενδύουν στο μέλλον».
Γαλλία και Γερμανία κακομεταχειρίζονται τον ευρωπαϊκό Νότο με τον κοντόφθαλμο εγωισμό τους
«Το πιο παράλογο» της υπόθεσης «είναι ότι τα ευρωπαϊκά χρέη του 2015 είναι επί της ουσίας εσωτερικά, όπως εκείνα του 1945» υποστηρίζει ο συγγραφέας του «Κεφαλαίου». Κι αυτό επειδή «οι διασταυρούμενες συμμετοχές μεταξύ των χωρών έχουν φτάσει σε πρωτοφανή ποσοστά: οι καταθέτες των γαλλικών τραπεζών κρατούν ένα μέρος των γερμανικών και ιταλικών χρεών, τα γερμανικά και ιταλικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα διακρατούν ένα μεγάλο μέρος του γαλλικού χρέους κοκ».
Κατέχουμε τα χρέη του εαυτού μας
Ετσι, συμπεραίνει ο Πικετί, «αν λάβουμε υπόψη μας την ευρωζώνη ως σύνολο, τότε θα δούμε πως κατέχουμε (τα χρέη του) εαυτού μας». Εν τέλει, «αντί να αποπληρώνουμε για δεκαετίες το χρέος στους εαυτούς μας, ας οργανωθούμε διαφορετικά».
