Τι είναι και τι φαίνεται: Μια καταιγιστική και ονειρική χορογραφία [εικόνες & βίντεο]

Σε μια εντατική έρευνα στο ιαπωνικό θέατρο Καμπούκι, μια εμπειρία πλάι στον Μορίς Μπεζάρ και σε μια σωματική διαδικασία ανακάλυψης νέων πτυχών πάτησε ο Αντώνης Φωνιαδάκης για να χορογραφήσει το καταιγιστικό και ονειρικό Wisteria Maiden που παρουσιάζει στο Μέγαρο Μουσικής.

«Ο Αντώνης έχει τη θάλασσα μέσα του», μου λέει για τον σπουδαίο χορογράφο Αντώνη Φωνιαδάκη η σκηνογράφος Εύα Μανιδάκη. Ακόμη και αν δεν το ξέρεις προσωπικά, αλλά γνωρίζεις το έργο του, μπορείς να αντιληφθείς τι εννοεί η Μανιδάκη. Στη δουλειά του, όπως και στο νερό μπορείς να δεις από τη μεγαλύτερη γαλήνη και ομορφιά, ως για την πιο μαινόμενη τρικυμία. Τοπία, χρώματα, συνεχείς κινήσεις, ρυτιδώσεις, ανάσες, ξεσπάσματα.

Δεν υπάρχουν όρια, υπάρχουν νέες γεωγραφικές συντεταγμένες του σώματος και της δημιουργίας που ανακαλύπτει συνεχώς ο Φωνιαδάκης. Ετσι οδηγήθηκε και στο νέο του έργο, το Wisteria Maiden που παρουσιάζει η ομάδα του Apotosoma Dance Co στο Μέγαρο Μουσικής από τις 22 Απριλίου, μετά την παγκόσμια πρεμιέρα του πέρυσι στο Διεθνές Φεστιβάλ Βελιγραδίου. Ο Αντώνης Φωνιαδάκης οδηγήθηκε στην παράσταση που θα δούμε από τις 22 Απριλίου και για 4 παραστάσεις θα δούμε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, όταν πριν από ενάμιση χρόνο έκανε μια προσωπική εργασία. Ενα σόλο. Εκεί ψηλάφισε και ανέδειξε όπως λέει ο ίδιος «μια νέα πλευρά του εαυτού μου, μια νέα κινησιολογική ποιότητα που έχει σχέση με το κυλιστό, το λεπτό, το μαλακό. Πρόκειται για κρυμμένες πτυχές σωματικότητας που σχετίζονται με το θηλυκό.»

Το θηλυκό που ανακαλύπτεται μέσα στο ανδρικό, ή που αναπαράγεται, σχηματίζεται, «παριστάνεται» από αυτό, δηλαδή ένα θεμελιώδες συστατικό του ιαπωνικού θεάτρου Καμπούκι είναι αυτό που κυριαρχεί στο Wisteria Maiden. Μέσα από την προσωπική αναζήτηση του Αντώνη Φωνιαδάκη που προέκυψε από την προηγούμενη προσωπική δουλειά του και μέσα από εντατική έρευνα στο θέατρο Καμπούκι, οδηγήθηκε σε αυτή την παράσταση, που όμως δεν αντιγράφει το Καμπούκι. «Δεν μιμούμαστε το Καμπούκι. Ο Αντώνης πειραματίζεται με την χορογραφική του γλώσσα για να δει τι νέο μπορούν να φέρουν αυτές οι επιρροές» επισημαίνει η δραματουργός Νάσια Φουρτούνη. Ο ίδιος ανακαλεί ως στοιχείο στο οποίο «επέστρεψε» για να συνδεθεί με το Καμπούκι, την εμπειρία που είχε όταν χόρευε για τον Μορίς Μπεζάρ, εκεί που τον είδε να κάνει ένα εκπληκτικό ντουέτο, μέσα στο στούντιο με τον Tamasaburo Bando.

Πάνω στη σκηνή μια αντίθεση θα είναι κυρίαρχη. « Με την σκηνογράφο Ευα Μανιδάκη δεν έχουμε τίποτα πάνω στη σκηνή που να θυμίζει Ιαπωνία», λέει ο σημαντικός Ελληνας χορογράφος με τη διεθνή καριέρα. «Η πρότασή μας σε τοποθετεί σε ένα τοπίο, όμως, που χωρίς να υπάρχουν φανερά στοιχεία, κάνει τον θεατή να ταξιδέψει φαντασιακά, θέλει δεν θέλει στην Ιαπωνία».

Η δύναμη και η πειθαρχία των onnagata, των αντρών ερμηνευτών του θεάτρου Καμπούκι που ενσαρκώνουν γυναικείους ρόλους είναι η συνθήκη με την οποία δούλεψαν χορογράφος και χορευτές. «Ασχολήθηκα με το να σμιλεύω τους χορευτές, να τους αφουγκράζομαι» μέσα σε μια διαδικασία που έχει σχέση με το «τι είναι και τι φαίνεται». Το αποτέλεσμα είναι ένα τεράστιο παιχνίδι εικόνων, ένα τοπίο ήχων -λιγότερο συνθετικής μουσικής- φωνής και σωμάτων με απόλυτη πειθαρχεία, μέτρο, ακρίβεια. Μια διαδικασία σχεδόν επώδυνη για τους ερμηνευτές.

«Πρόκειται για ένα σύνθετο τοπίο, όχι για μια διαρκή γραφή», εξηγεί ο Αντώνης Φωνιαδάκης.«Είναι πολλές σκηνές, σαν ψηφίδες ενός παζλ. Σε αρκετές περιπτώσεις φαίνεται να υπάρχει αυτοσχεδιασμός, αλλά δεν υπάρχει στην πραγματικότητα σε κανένα σημείο. Είναι τα πάντα χορογραφημένα. Ακόμα και τα μαλλιά.» Αν μια λέξη χαρακτηρίζει την όλη διαδικασία είναι αυτή της τελετής: «Ο χορευτής κοντρολάρει την τέχνη και τη δυσκολία της χορογραφίας και ταυτόχρονα ελέγχει όλα τα στοιχεία γύρω του, όλα όσα συμβαίνουν στην παράσταση, ακόμη και το γεγονός ότι δεν μπορεί να δει καθαρά μερικές φορές».

Ομως ακόμα και για αυτό που θα φανεί ως χαοτικό «υπάρχει συγκεκριμένη, ακριβής διαδικασία». Ο Julien Tarride που έγραψε την μουσική, στην ουσία δημιούργησε ένα ηχητικό σώμα με μεταγραφές ήχων και συνθέσεων από υπολογιστή. «Πρόκειται για ένα μείγμα του παραδοσιακού με το μοντέρνο» εξηγεί, σημειώνοντας ότι επηρεάστηκε από τους ήχους και τη βία που έχουν τα ιαπωνικά manga. Μάσκες υπάρχουν χωρίς να κυριαρχούν, ενώ σε κάποιο σημείο οι ίδιοι οι χορευτές γίνονται ζωντανές μάσκες.
O τίτλος Wisteria Maiden είναι δάνειο από το ομώνυμο έργο του Καμπούκι. «Wisteria είναι το όνομα ενός λουλουδιού (ευφρασία). Μου άρεσε ο τίτλος αυτός γιατί έχει μια αφελή αίσθηση, μεταφέρει τη μορφή του ονείρου που έψαχνα», εξηγεί ο Αντώνης Φωνιαδάκης. Ο δημιουργός δεν έκρυψε τη χαρά του για το γεγονός πως το συγκεκριμένο έργο έγινε επειδή τον κάλεσε στην Ελλαδα όχι πια το ελληνικό κράτος, αλλά ένας ιδιώτης, το visionary culture.

Wisteria Maiden
του Αντώνη Φωνιαδάκη
Αpotosoma Dance Company
22, 23,24,25 Απριλίου
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Αίθουσα Νίκος Σκαλκώτας