Για πρώτη φορά, από το 1956, οι πρόεδροι των ΗΠΑ και της Κούβας συναντήθηκαν. Ο Μπαράκ Ομπάμα και ο Ραούλ Κάστρο συνομίλησαν για περίπου μία ώρα, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής της Αμερικής, στον Παναμά, σηματοδοτώντας την αναθέρμανση των σχέσεων των δύο χωρών, που έχει δρομολογηθεί τους τελευταίους μήνες.
Αυτή ήταν η πρώτη συνάντηση των ηγετών ΗΠΑ και Κούβας, μετά από τη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων των δύο χωρών. Η επαναπροσέγγιση ξεκίνησε το Δεκέμβριο, με ανακοίνωση των δύο πλευρών. Πριν από την κατ΄ιδίαν συνάντησή τους, στις σύντομες δηλώσεις που έκαναν οι δύο πρόεδροι, ο Μπαράκ Ομπάμα ευχαρίστησε τον Ραούλ Κάστρο για τη διάθεση για συζήτηση επί όλων των θεμάτων. «Με τον καιρό θα καταστεί εφικτό για εμάς να γυρίσουμε σελίδα και να αναπτύξουμε μια νέα σχέση (...) παρότι έχουμε βαθιές και σημαντικές διαφορές», πρόσθεσε ο Αμερικανός πρόεδρος. «Ο Ψυχρός Πόλεμος τελείωσε», είπε ο Ομπάμα στους δημοσιογράφους, τονίζοντας πως «η Κούβα δεν αποτελεί απειλή για τις ΗΠΑ».
Ο Ραούλ Κάστρο από την πλευρά του, τόνισε ότι πρέπει να δείξουν υπομονή και οι δύο πλευρές. «Η ιστορία των (σχέσεων των) χωρών μας είναι περίπλοκη, αλλά είμαστε διατεθειμένοι να προχωρήσουμε, όπως είπε ο Ομπάμα», πρόσθεσε ο Κουβανός πρόεδρος.
Μετά το τέλος της συνάντησης, ο Ομπάμα δήλωσε πως είπε στον Κάστρο πως οι κυβερνήσεις των δύο κρατών θα συνεχίσουν να έχουν διαφορές, αλλά μπορούν να προωθήσουν τα κοινά τους συμφέροντα, ενώ επανέλαβε ότι η συνάντησή τους θα μπορούσε να αποτελέσει ένα «σημείο καμπής».
Οι δύο ηγέτες κάθισαν ο ένας στο πλευρό του άλλου σε μια μικρή αίθουσα συσκέψεων, σε εγκάρδιο, αλλά τυπικό κλίμα. Ο καθένας τους ένευε και χαμογελούσε συγκρατημένα ακούγοντας ορισμένα από τα σύντομα σχόλια που έκανε ο άλλος στους δημοσιογράφους.
Ο Κάστρο σημείωσε ότι η κυβέρνησή του θα συνεχίσει να κάνει βήματα για την εξομάλυνση των σχέσεων με την Ουάσινγκτον, ενώ επισήμανε ότι προτίθεται να συζητήσει για τα ανθρώπινα δικαιώματα και για άλλα ζητήματα.
Οι δύο ηγέτες είχαν συμφωνήσει τον Δεκέμβριο να προσπαθήσουν να αποκαταστήσουν τις διπλωματικές σχέσεις τις οποίες είχε διακόψει η Ουάσινγκτον το 1961. Έκτοτε, ο Ομπάμα έχει χαλαρώσει ορισμένους από τους ταξιδιωτικούς και εμπορικούς περιορισμούς οι οποίοι επιβάλλονται στην Κούβα από τις αρχές των ΗΠΑ.
Κατά τη διάρκεια της «ιστορικής», όπως τη χαρακτήρισε ο Ομπάμα, συνάντησης αυτής ο Αμερικανός πρόεδρος είπε στον Κουβανό ομόλογό του ότι οι δύο χώρες τους μπορούν να τερματίσουν τον ανταγωνισμό της εποχής του Ψυχρού Πολέμου.
Την προηγούμενη φορά που είχαν συναντηθεί οι ηγέτες των δύο κρατών, το 1956, ο Ντουάιτ Αϊζενχάουερ ήταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ και ο Φουλχένσιο Μπατίστα ήταν ο υποστηριζόμενος από την Ουάσινγκτον δικτάτορας στην Αβάνα. Η τοποθεσία ήταν η ίδια, ο Παναμάς.
Ο Φιντέλ και ο Ραούλ Κάστρο ήταν ηγετικά στελέχη των ανταρτών που ανέτρεψαν τον Μπατίστα την 1η Ιανουαρίου 1959. Εκτοτε οι σχέσεις των δύο χωρών επιδεινώθηκαν ραγδαία, με αποκορύφωμα την κρίση των πυραύλων του Οκτωβρίου του 1962.
Η συγνώμη του Κάστρο
Νωρίτερα, κατά τη Σύνοδο Κορυφής, Κάστρο έκανε έκκληση για την άρση του οικονομικού αποκλεισμού που μετρά δεκαετίες. Ο ίδιος περιέγραψε τον Ομπάμα ως «έντιμο άνδρα» έπειτα από μία μακροσκελή ομιλία που επικεντρώθηκε κυρίως στην ιστορία των σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες.
«Όταν μιλάω για την επανάσταση, με πλημμυρίζει το πάθος. Θα πρέπει να ζητήσω συγγνώμη από τον πρόεδρο Ομπάμα. Δεν ευθύνεται για ό,τι συνέβη πριν από την προεδρία του», είπε ο Κουβανός.
Νωρίτερα ο Ομπάμα είχε δηλώσει ότι «αυτή η στροφή στην αμερικανική πολιτική αντιπροσωπεύει ένα σημείο καμπής για ολόκληρη την περιοχή μας. Το γεγονός ότι ο πρόεδρος Κάστρο κι εγώ καθόμαστε σήμερα μαζί εδώ σηματοδοτεί ένα ιστορικό γεγονός».