Ζήτημα αλλαγής του συστήματος εκλογής των δημοτικών και περιφερειακών αρχών πρόκειται να θέσει στο αμέσως προσεχές διάστημα η κυβέρνηση, κρίνοντας ότι το σημερινό σύστημα που διέπει την εκλογή τους είναι ακραία πλειοψηφικό και δεν επιτρέπει την πραγματική συμμετοχή και δημοκρατία. Οι αλλαγές που προτάσσονται, θα αποτελέσουν αντικείμενο ευρύτατου διαλόγου και θα γίνουν με τρόπο ώστε, αφενός να δοθεί ο απαιτούμενος προσαρμογής σε αυτές και αφετέρου να μην υπάρξουν αιφνιδιασμοί πριν από τις επόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές.
Τις προθέσεις του υπουργείου Εσωτερικών για το ζήτημα αλλαγής του συστήματος εκλογής των δημοτικών και περιφερειακών αρχών, αποκαλύπτει έγγραφο που υπογράφει ο υπουργός Εσωτερικών και Δημόσιας Διοίκησης Νίκος Βούτσης και διαβίβασε στη Βουλή μετά από ερώτηση που είχε καταθέσει η βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Φώφη Γεννηματά για τις αλλαγές σχεδιάζει η κυβέρνηση στον «Καλλικράτη». Η βουλευτής ζητούσε να ενημερωθεί για ποιο λόγο εγκαταλείπεται το εγχείρημα του Καλλικράτη και ποια θα είναι η φιλοσοφία των νέων αλλαγών.
«Ο Καλλικράτης αποδείχθηκε μια κολοβή μεταρρύθμιση, η οποία συγκεντρώνει πλέον την κριτική του συνόλου σχεδόν των αυτοδιοικητικών, ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης, οι οποίοι ζητούν εκτεταμένη αναθεώρησή του, αν όχι την εκ βάθρων αλλαγή του» απαντά, μεταξύ άλλων, ο υπουργός Εσωτερικών Νίκος Βούτσης και ενημερώνει την κ. Γεννηματά ότι το νέο θεσμικό πλαίσιο που θα προτείνει το υπουργείο προς τους θεσμικούς φορείς της Αυτοδιοίκησης, τις πολιτικές δυνάμεις και την ελληνική κοινωνία, «κινείται στην αντίθετη ακριβώς κατεύθυνση από τη νεοφιλελεύθερη φιλοσοφία που διέπει το ισχύον καθεστώς».
Αναφέρει ειδικότερα ο κ. Βούτσης ότι «το υπουργείο προσανατολίζεται στην αλλαγή του ισχύοντος ακραία πλειοψηφικού συστήματος που διέπει την εκλογή των δημοτικών και περιφερειακών αρχών και τη συγκρότηση όλων των οργάνων, στην εσωτερική ανακατανομή των αρμοδιοτήτων υπέρ των συλλογικών και των δημοκρατικών εκλεγμένων οργάνων έναντι της σημερινής δημαρχοκεντρικής και περιφερειαρχοκεντρικής λειτουργίας, στην εκτεταμένη και σε βάθος ενδοδημοτική και ενδοπεριφερειακή αποκέντρωση, ώστε η Αυτοδιοίκηση να έρθει πιο κοντά στους πολίτες και τέλος στη θέσπιση πραγματικών συμμετοχικών θεσμών και διαδικασιών».
Ως προς τις γενικότερες αλλαγές, ο υπουργός Εσωτερικών αναφέρει ότι θα υπάρξει ενίσχυση της συνταγματικά κατοχυρωμένης αυτοτέλειας των ΟΤΑ με ταυτόχρονη προαγωγή της δημόσιας λογοδοσία και του κοινωνικού ελέγχου επί των πεπραγμένων των δημοτικών και περιφερειακών αρχών. Στο πλαίσιο αυτό το υπουργείο εξετάζει τρόπους ώστε η ασκούμενη εποπτεία επί των ΟΤΑ να περιοριστεί πράγματι στα εκ του Συντάγματος τιθέμενα όρια και ώστε ο έλεγχος της νομιμότητας των πράξεων των ΟΤΑ να ενοποιηθεί και να γίνει ουσιαστικός και σε βάθος, «αντίθετα προς τη σημερινή εικόνα των πολλαπλών και επάλληλων ελέγχων που, αφενός αποβαίνουν έλεγχοι σκοπιμότητας, αφετέρου, λειτουργούν προσχηματικά και αποτυγχάνουν να εντοπίσουν τις πραγματικές εικόνες κακοδιαχείρισης».
Αντικείμενο του σχεδίου που επεξεργάζεται η κυβέρνηση είναι και η αναμόρφωση του συστήματος χρηματοδότησης και παρακολούθησης της πορείας των οικονομικών μεγεθών της Αυτοδιοίκησης, «με γνώμονα την ενίσχυση της επιχειρησιακής ικανότητας και του αναπτυξιακού ρόλου των ΟΤΑ, μέσα από χρηματοδοτικά προγράμματα τα οποία θα λειτουργούν παράλληλα προς την κρατική επιχορήγηση». Στο πλαίσιο αυτό, εξηγεί ο υπουργός, η κυβέρνηση ήδη προσπαθεί να αντιμετωπίσει με αντικειμενικότητα και ρεαλισμό το πρόβλημα της υπερχρέωσης ορισμένων δήμων σε συνεργασία με την ΚΕΔΕ και τους ενδιαφερόμενους ΟΤΑ.
Πάντως ο υπουργός Εσωτερικών καθησυχάζει ότι «η μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου θα πραγματοποιηθεί σταδιακά, κατά θεσμική ενότητα, με στόχο να ολοκληρωθεί στο σύνολό της έως το τέλος του 2016, προκειμένου να υπάρχει ο απαιτούμενος χρόνος προσαρμογής και να μην υπάρξουν αιφνιδιασμοί πριν τις επόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές, ο δε διάλογος με τα θεσμικά όργανα της Αυτοδιοίκησης έχει ήδη ξεκινήσει στο πλαίσιο των συναντήσεων της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου με την ΚΕΔΕ, την ΕΝΠΕ και ορισμένες εκ των ΠΕΔ και στο αμέσως προσεχές διάστημα πρόκειται ο διάλογος αυτός να οργανωθεί επίσημα και να διευρυνθεί με τη συμμετοχή ειδικών επιστημόνων, εκπροσώπων άλλων φορέων της κοινωνίας και των πολιτών και εκπροσώπων των πολιτικών δυνάμεων της χώρας».
Στο έγγραφο του κ. Βούτση διατυπώνεται έντονη κριτική στον «Καλλικράτη» για τον οποίο αναφέρεται ότι «συνδέθηκε εξ αρχής και ευθέως με τις μνημονιακές υποχρεώσεις που ανέλαβαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις και θεωρήθηκε το κατάλληλο θεσμικό όχημα για την υπηρέτηση των πολιτικών ακραίας λιτότητας στο χώρο της Αυτοδιοίκησης».