Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου μιλήσαμε τη συγγραφέα Εύα Ιεροπούλου για τα παραμύθια του Άντερσεν, τα παιδικά βιβλία, τη φιλαναγνωσία, τα παιδιά γενικότερα.
Η Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 2 Απριλίου, την ημέρα που γεννήθηκε ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν. Δεν υπάρχει παιδί που να μην έχει διαβάσει τα παραμύθια του Άντερσεν. Ποια ιστορία ξεχωρίζατε εσείς όταν ήσασταν μικρή; Γιατί;
Τα περισσότερα παραμύθια του Άντερσεν με έκαναν (και με κάνουν ακόμα) να κλαίω. Ωστόσο θεωρώ πως τα λυπητερά παραμύθια είναι τα καλύτερα που έχει γράψει. Μ' αυτή την έννοια λοιπόν θα ξεχωρίσω ανάμεσα σε πάρα πολλά παραμύθια του που μ' αρέσουν, αυτό που με έχει κάνει να κλάψω τις περισσότερες φορές: «Ο μολυβένιος στρατιώτης».
Και το αγαπημένο σας βιβλίο; Υπάρχει κάποιο βιβλίο που θυμάστε ως το πιο αγαπημένο σας όταν ήσασταν παιδί; Ποιο βιβλίο ήταν αυτό;
Μου άρεσαν λίγο περισσότερο οι ιστορίες που είχαν «εξωτικό» χαρακτήρα. Ό,τι είχε να κάνει με λαούς και χώρες που δεν γνώριζα ήταν πάντα πολύ ενδιαφέρον για μένα. Ένα βιβλίο που έχω λατρέψει -και διαβάσει ατέλειωτες φορές- είναι οι «μύθοι και θρύλοι της Βαβυλώνας και της Περσίας»: ιστορίες βασισμένες στην μυθολογία της Περσίας. Υπέροχο, έχω κάνει απίστευτα ταξίδια παρέα μ' αυτό το βιβλίο...
Κλείνετε τα μάτια σας και βλέπετε τον εαυτό σας παιδί. Τι κάνει αυτό το παιδάκι; Με τι σας άρεσε να ασχολείστε;
Το πιο αγαπημένο μου την εποχή που ήμουν παιδάκι ήταν ν' ακούω παραμύθια. Είχα την τύχη να έχω έναν λατρεμένο παππού που τρελαινόταν να διαβάζει παραμύθια και ιστορίες σε μια εγγονή που τρελαινόταν να τις ακούει. Έτσι, έχω ακούσει από πολύ μικρή ηλικία εκατοντάδες ιστορίες. Θυμάμαι δε, πως έφτασε μια εποχή που σχεδόν δεν βρίσκαμε πια παραμύθια που να μην τα έχουμε διαβάσει.
Πώς ξεκινήσατε να γράφετε ιστορίες για παιδιά; Ποιο ήταν το πρώτο βιβλίο που γράψατε; Τι ήταν αυτό που θέλατε να πείτε στα παιδιά;
Ξεκίνησα γράφοντας τραγούδια για παιδιά, συνέχισα με μικρές ιστορίες που παρουσιάζαμε με τη θεατρική ομάδα που είχαμε οργανώσει στο Ωδείο Φίλιππος και τελικά έφτασα να γράφω παραμύθια. Δεν ξεκινάω ποτέ να γράψω ένα παραμύθι θέλοντας να μεταδώσω ένα συγκεκριμένο μήνυμα. Συνήθως ξεκινάω με την πρόθεση να γράψω μια αστεία -ή, έστω, μια ευχάριστη- ιστορία, κάτι που θα κάνει τα παιδιά να χαμογελάσουν. Φυσικά στο τέλος της επεξεργασίας του κάθε βιβλίο έχει το μήνυμά του, αλλά αυτό δεν είναι ο στόχος μου από την αρχή. Απλά στα έργα ενός ανθρώπου δεν μπορεί παρά να προβάλλονται αυτά που πιστεύει.
Ποιον ήρωα από όσους έχετε δημιουργήσει αγαπάτε περισσότερο; Γιατί;
Αχ, δεν μπορώ να το κάνω αυτό, οι ήρωές μου είναι τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους που δεν μπορώ να τους βάλω σε ζυγαριά. Άλλωστε τι σχέση μπορεί να έχουν μεταξύ τους ένα αγανακτισμένο παγκάκι, ένα σύννεφο-κοριτσάκι, ένα παιδί που νομίζει πως είναι δύο, ένας θεότρελος κουρέας, δυο ελέφαντες παγκόσμιοι πρωταθλητές χορού, ένα χαιρέκακο τηλέφωνο και μια φούσκα με άρωμα θαλασσινό;
Έχετε συναντήσει τους μικρούς αναγνώστες σας; Ποιο είναι το πιο παράξενο πράγμα που έχετε ακούσει από τα παιδιά για τα βιβλία σας;
Οι πρώτοι μου αναγνώστες, πριν ακόμα δημοσιευτεί κάτι δικό μου, ήταν οι μαθητές μου της μουσικής προπαιδείας στο ωδείο, στους οποίους διάβαζα -ή τραγουδούσα- ό,τι έγραφα. Ήταν πάντα πολύ σκληροί κριτικοί. Θυμάμαι μια φορά, πριν δέκα χρόνια, που τραγούδησα σ' ένα τμήμα το τραγούδι για ένα σαλιγκάρι που χάθηκε στο βουνό. Στο τέλος του τραγουδιού η μικρή Δήμητρα είπε έξαλλη: «Έτσι άσχημα τελειώνει; Χάλια! Να πας, κυρία, γρήγορα στο σπίτι και να το τελειώσεις με καλό τρόπο!!!”». Την επόμενη εβδομάδα που ξαναήρθαν το είχα ήδη «διορθώσει» κι όλοι ήταν ευχαριστημένοι. Έκτοτε το σκέφτομαι πολύ να γράψω κάτι με κακό τέλος (αντίθετα από το Χανς Κρίστιαν...)
Πώς μπορεί ένας γονιός να κάνει τα παιδιά του να αγαπήσουν τα βιβλία; Υπάρχει στ’ αλήθεια τρόπος; Ή μήπως η φιλαναγνωσία είναι έμφυτο χαρακτηριστικό;
Τα περισσότερα παιδιά σήμερα προτιμούν να «βλέπουν» παρά να διαβάζουν, οι οθόνες φαίνεται να έχουν κερδίσει το παιχνίδι. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως τα παιδιά θα σταματήσουν να διαβάζουν, απλά, για να μάθουν να αγαπούν το διάβασμα, θέλει λίγη παραπάνω προσπάθεια από το στενό τους περιβάλλον. Υπομονή και καλή διάθεση. Και 2-3 απλά πραγματάκια. Εγώ θα έλεγα διαβάστε στο παιδί σας -ή διαβάστε μαζί του- και παίξτε μ' ένα παραμύθι: ζωγραφίστε τις δικές σας εικόνες, δώστε ένα άλλο, δικό σας τέλος, συζητήστε, γελάστε, σχολιάστε το, τραγουδήστε το! Κι όταν το παιδί καταλάβει την ομορφιά και την ευκολία του φανταστικού ταξιδιού που σου προσφέρει ο κόσμος που ανοίγει μέσα από τις σελίδες ενός βιβλίου, όλα θα πάνε καλά!
