Σε μια ενδιαφέρουσα ανάλυση για το τι μπορεί να ακολουθήσει μιας καθυστέρησης στην αποπληρωμή του ΔΝΤ, τώρα που «το ελληνικό κράτος ξεμένει όπου να 'ναι από ρευστό», προχωρά το Open Europe.
Ο Raoul Ruparel σχολιάζει πως μπορεί μέχρι σήμερα η Ελλάδα να κατάφερε να είναι εντάξει στις πληρωμές της απέναντι στο Ταμείο, αλλά κάτι τέτοιο είναι «αμφίβολο» για το αν μπορεί να συνεχίσει να το κάνει χωρίς την επίτευξη συμφωνίας. «Ακόμη κι αν η Ελλάδα καταφέρει να πληρώσει τη δόση της 9ης Απριλίου, θα πρέπει να μπορέσει να ανταποκριθεί και στους λογαριασμούς ύψους 1,4 δισ. στις 14 Απριλίου και 1 δισ. στις 17 Απριλίου;» γράφει ο οικονομολόγος του Open Europe, σχολιάζοντας πως στην αρνητική κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην Ελλάδα συμβάλλει και η σκληρή πρόσφατη πρόταση της ΕΚΤ να περιορίσει τη ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών.
Ετσι, καθίσταται πιθανό κατά πολλούς η Ελλάδα να μην καταφέρει να αποπληρώσει εγκαίρως τις δόσεις της προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
1ο βήμα: Το ΔΝΤ περιμένει έναν μήνα
Αν συμβεί κάτι τέτοιο, στο καταστατικό του Ταμείου προβλέπεται η αντίδραση να γίνει μέσα από συγκεκριμένα βήματα.
Πρώτον, μέχρι να περάσει ένας μήνας από την καθυστέρηση, το μόνο που κάνει το ΔΝΤ είναι να πιέσει τη χώρα να αποπληρώσει τη δόση.
2ο βήμα: Ενημερώνεται το ΔΣ από τη Λαγκάρντ
Αφού περάσει ένας μήνας και η χώρα εξακολουθεί να μην είναι εντάξει στις πληρωμές της, η εκτελεστική διευθύντρια του Ταμείου συγκαλεί το Διοικητικό Συμβούλιο, προκειμένου να το ενημερώσει για την εκπρόθεσμη χώρα. Αυτό είναι και κατά τον Raoul Ruparel το κρίσιμο σημείο στο οποίο η χώρα θεωρείται επισήμως εκπρόθεσμη στην υποχρέωσή της, γεγονός που θα σημάνει αλυσιδωτές αντιδράσεις από πλευράς πιστωτών.
Η συμμετοχή του ΔΝΤ στους θεσμούς το πραγματικό πρόβλημα για την Ελλάδα
Κατά τον οικονομικό αναλυτή του Open Europe, το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι αυτή καθεαυτή η αντίδραση του ΔΝΤ, καθώς μόνο και μόνο η παρουσία του σε κάποια χώρα σημαίνει πως έστω και εν καιρώ θα αποπληρωθεί, αλλά οι εξής αλυσιδωτές αντιδράσεις:
1. Το ΔΝΤ σταματά να συνεργάζεται με την Ελλάδα
Ενα από τα μεγαλύτερα προβλήματα για την Ελλάδα, όπως αναφέρει ο Raoul Ruparel, είναι πως ό,τι και να γίνει η Ελλάδα θα εξαρτάται από το ΔΝΤ, διότι εκπρόσωπός του συμμετέχει στους «θεσμούς», οι οποίοι λαμβάνουν τις αποφάσεις για τη χώρα και διαπραγματεύονται με τους εκπροσώπους της ελληνικής κυβέρνησης. Ετσι, «πώς θα δώσει τη συγκατάθεσή του για εκταμίευση χρημάτων προς την Ελλάδα αν δεν έχει αποπληρωθεί τα προηγούμενα από αυτήν;» αναρωτιέται στην ανάλυσή του ο Ruparel.
Κατά συνέπεια, το κενό Ελλάδας-πιστωτών θα μεγαλώσει και η φήμη της χώρας θα πληγεί για ακόμη μία φορά - και αυτή τη φορά ίσως και ανεπανόρθωτα.
2. Ταφόπλακα στις ελπίδες για επιστροφή στις αγορές
Αν σήμερα η έξοδος της Ελλάδας στις αγορές μοιάζει δύσκολη, τότε έπειτα από μια καθυστέρηση των υποχρεώσεών της «θα είναι η ταφόπλακα» στις ελπίδες της για επιστροφή στις αγορές, ακόμη κι αν επιτευχθεί επιτέλους η πολυπόθητη συμφωνία με τους εταίρους στην Ευρωζώνη.
3. Πιθανή στάση πληρωμών των δανείων και «χρεοκοπία» έναντι της Ευρωζώνης (EFSF)
Ο δημοσιογράφος του Open Europe επισημαίνει ότι στη συμφωνία που έχει υπογράψει η Ελλάδα με τον EFSF αναφέρεται ότι θα μπορούσε να εξετάσει τον τερματισμό της αποπληρωμής των δανείων από την Ευρωζώνη αν η χώρα έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές και η εκτελεστική διευθύντρια του ΔΝΤ έχει ενημερώσει το ΔΣ του Ταμείου ότι η χώρα έχει καταστεί εκπρόθεσμη.
Κατά συνέπεια, έπειτα από έναν μήνα καθυστέρησης και αφού η Λαγκάρντ έχει συγκαλέσει την αντίστοιχη συνεδρίαση του ΔΣ, τότε αυτό σημαίνει πως η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να μην πληρώσει ούτε τα δάνεια του EFSF.
Εντούτοις, επισημαίνει ο Raul Ruparel, όλα στη συμφωνία είναι «πολύ προσεκτικά διατυπωμένα και αξιολογημένα», καθώς αναφέρεται ότι ο EFSF «δεν υποχρεούται να λάβει τέτοια δράση». Ετσι, κατά τον οικονομολόγο του Open Europe, φαίνεται μάλλον απίθανο να κηρύξει ολόκληρο το δάνειο σε μη εξυπηρετούμενο. Αυτό σημαίνει κατά τον οικονομικό αναλυτή, ότι η πίεση στα κοινοβούλια ορισμένων κρατών-μελών της ευρωζώνης για νέες παραχωρήσεις προς την Ελλάδα θα αυξηθεί.
4. Πιθανή στάση πληρωμών των ομολόγων του ιδιωτικού τομέα
Μετά το «κούρεμα» του 2012, για τα νέα ελληνικά ομόλογα που πήραν οι επενδυτές, ισχύει το αγγλικό δίκαιο στο οποίο περιλαμβάνεται η “ρήτρα της διασταυρούμενης αθέτηση πληρωμής», γεγονός που σημαίνει ότι αν η χώρα δεν αποπληρώσει άλλες υποχρεώσεις, τότε κάνει χρήση της εν λόγω ρήτρας και δεν αποπληρώνει ούτε αυτές που προκύπτουν από τα συγκεκριμένα ομόλογα. Επίσης, υπάρχει και η «ρήτρα της συγχρηματοδότησης» ομολόγων και EFSF. Αλλά, όπως αναφέρει το Open Europe αυτό ισχύει για τον EFSF και όχι τόσο για τα δάνεια από το ΔΝΤ. Ετσι, η αθέτηση των υποχρεώσεων που απορρέουν από τα ομόλογα μπορεί να γίνει αν συμβεί και κάτι ανάλογο με τα δάνεια του EFSF. Αν η Ελλάδα δεν αποπληρώνει μόνο το ΔΝΤ δεν μπορεί χρησιμοποιήσει τις προαναφερθείσες ρήτρες.
Ετσι, από μόνη της μια καθυστέρηση αποπληρωμής του ΔΝΤ δεν θα σήμαινε συνολική χρεοκοπία, αλλά θα δημιουργούσε μια «αρνητική πιστοληπτική εικόνα» για την Ελλάδα και θα την οδηγούσε σε περαιτέρω υποβάθμισή της από τους οίκους αξιολόγησης.
5. Πιθανή στάση πληρωμών της ΕΚΤ
Σύμφωνα με την έρευνα του οικονομικού αναλυτή του Open Europe, τα ομόλογα της ΕΚΤ διέπονται από άλλο καθεστώς, καθώς αυτό έγινε για να μην φαίνεται ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα παραβιάζει το καταστατικό της και αγοράζει δημόσιο χρέος. Ετσι, τα ομόλογα που είναι στην κατοχή της διέπονται από το ελληνικό δίκαιο. Αυτό κάνει ασαφές το αν δίνεται η δυνατότητα της χρήσης της διασταυρούμενης ρήτρας αθέτησης της αποπληρωμής και για τα εν λόγω ομόλογα και αν δύναται η χρήση της τότε εγείρεται το ερώτημα αν αυτό θα γίνει με το αγγλικό ή με το ελληνικό δίκαιο.
6. Η ΕΚΤ περιορίζει κι άλλο ή κλείνει εντελώς τη στρόφιγγα του ELA
Τέλος, κατά το Open Europe, αν και δεν είναι εντελώς σαφές το πότε ακριβώς ενεργοποιούνται οι ρήτρες που καθιστούν την Ελλάδα «μη συνεπή στις υποχρεώσεις της» στο σύνολο των πιστωτών της, ακόμη κι αν αυτή χρωστά σε έναν από αυτούς, ωστόσο, η ΕΚΤ έχει πάντα τη δυνατότητα να επανεξετάσει την παροχή ρευστότητας προς τις ελληνικές τράπεζες μέσω του ELA. Αν λοιπόν, η Ελλάδα καθυστερήσει την αποπληρωμή του ΔΝΤ, τότε είναι σχεδόν βέβαιο ότι ο Μάριο Ντράγκι και το ΔΣ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας δεν θα αυξήσουν το όριο των χρημάτων προς τις ελληνικές τράπεζες, ενώ δεν αποκλείεται και το σενάριο να το περιορίσει τόσο που να προκαλέσει ασφυξία σε συνδυασμό με τη μαζική εκροή καταθέσεων που θα σημειωθεί.
Παίκτης-κλειδί η ΕΚΤ
Συνολικά, ο οικονομολόγος του Open Europe εκτιμά ότι σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο, η μη αποπληρωμή του ΔΝΤ δεν θα σημάνει αμέσως ολέθριες οικονομικές και δημοσιονομικές επιπτώσεις, αλλά θα αποτελούσε μια τεράστια βλάβη, ίσως και ανεπανόρθωτη, στη φήμη της χώρας, και θα μεγάλωνε το χάσμα μεταξύ της Ελλάδας και των πιστωτών της. Και ακόμη κι αν η Ελλάδα δεν καθυστερήσει την αποπληρωμή δόσης περισσότερο από έναν μήνα, αυτό γρήγορα θα μπορούσε να βγει εκτός ελέγχου, καθώς ανά τακτά χρονικά διαστήματα ακολουθούν οι επόμενες δόσεις. Κατά τον Raoul Rupaler, ο παίκτης-κλειδί στο όλο «παιχνίδι» θα είναι για ακόμη μία φορά η ΕΚΤ, την ώρα που η Ελλάδα έχει άμεση ανάγκη από την επίτευξη συμφωνίας με τους εταίρους της.
