«Επί του πολιτικού μας ορίζοντος δεν υπάρχει ουδείς από τον οποίο ημπορεί κανείς να ελπίσει κάτι το καλό (…) Δια να εξέλθωμεν από αυτό το χάος χρειάζεται ένας άνθρωπος! Έναν άνθρωπον με θέλησιν σιδηράν, με συνείδησιν και με νουν. Αλλά δυστυχώς δεν βλέπω κανέναν». Τα λόγια ανήκουν στον Πρίγκιπα Νικόλαο και περιλαμβάνονται στο ημερολόγιο των ετών (1909-1912) που κυκλοφόρησε πριν από λίγο στα βιβλιοπωλεία. Ποιος είναι ο Πρίγκιπας Νικόλαος; Γιος του Γεωργίου Α’ και της Όλγας, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1872, υπηρέτησε στον ελληνικό στρατό όπως όλοι οι άρρενες αδελφοί του, αλλά θεωρείται ο καλλιτέχνης της οικογένειας αφού είχε έφεση στις τέχνες και τα γράμματα. Υπήρξε σπουδαίος ζωγράφος, πρόεδρος του Βασιλικού -νυν Εθνικού- Θεάτρου και από ό,τι φαίνεται από τον πρώτο τόμο του ημερολογίου του ενδιαφέρων συγγραφέας. Όπως σημειώνει στο λίαν κατατοπιστικό εισαγωγικό του σημείωμα ο επιμελητής της εκδόσεως κ. Κώστας Σταματόπουλος: «Είναι αληθινή ευλογία για τους ιστορικούς η επιμονή του βικτωριανού ανθρώπου να αυτοαναλύεται, να ενδοσκοπείται, να ελέγχει επιμελώς ξανά και ξανά τις σκέψεις, τις επιθυμίες και τις πράξεις του και βέβαια να τις καταγράφει όσο το δυνατό πιο συχνά και πιο πιστά».
Για όσους πιστεύουν ότι η μελέτη του παρελθόντος είναι απαραίτητη για τον σχεδιασμό του μέλλοντος, ο πρώτος τόμος του ημερολογίου του Νικολάου έχει πέραν της ομοιότητος των ιστορικών περιοδικών -και τότε η Ελλάδα ήταν υπό διεθνή οικονομικό έλεγχο- μια ακόμη ενδιαφέρουσα διάσταση. Αποτελεί, όπως επισημαίνει ο Πρόεδρος της Εταιρείας των Φίλων του Λαού, καθηγητής Νικόλαος Μπρατσιώτης, μία «μέχρι τούδε αναξιοποίητη αυθεντική ιστορική πηγή». Τα χειρόγραφα του πρίγκιπα Νικολάου εμπιστεύτηκε μετά τον θάνατό του η χήρα του πριγκίπισσα Ελένη στον ιστορικό Σπύρο Μαρκεζίνη, ο οποίος το επώλησε στον Παναγιώτη Αγγελόπουλο που την ίδια ημέρα που τα αγόρασε τα εδώρισε στην παλαίφατο Εταιρεία. Έναν αιώνα μετά βλέπουν το φως της δημοσιότητος και απαντούν σε κρίσιμα ερωτήματα όπως ποιες ήταν οι σχέσεις της ελληνικής Δυναστείας με τους Έλληνες πολιτικούς γενικώς και ειδικώς τον Βενιζέλο καθώς και πώς αντιλαμβάνετο το παλάτι τις διεθνείς σχέσεις και την άσκηση της εξωτερικής πολιτικής.
Χρήστος Ζαμπούνης