Το Μουσείο Ηρακλειδών στη νέα του εποχή [εικόνες]

Δημιουργικές ασάφειες εδώ δεν χωράνε. Ούτε βεβαιότητες βασισμένες στο προφανές. Μέσα στο μοναδικό νεοκλασικό με την υπέροχη αυλή του Μουσείου Ηρακλειδών στο Μουσείο, η τέχνη δεν είναι απλά κάτι όμορφο, αλλά είναι από μόνη της ένας θρίαμβος της επιστήμης. Της επιστήμης που συναντά τη φιλοσοφία, συναντά την τέχνη και τη λογική.

Καθώς ο Άρης Μαυροµµάτης (επιστημονικός σύμβουλος στο Μουσείο Ηρακλειδών, διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας) μας ξεναγεί στον δεύτερο όροφο που είναι δομημένος πάνω στις αρχές «Τέχνη, φιλοσοφία, μαθηματικά, επιστήμη», βλέπουμε απλά σχήματα να μεταμορφώνονται σε νόμους της φύσης, σε δυνατότητες. Και κυρίως μέσα από μία σειρά επιστημονικών ανακαλύψεων ή δεδομένων καταλήγει σε τεράστια φιλοσοφικά θέματα, σε ερωτήματα που προαιώνια απασχολούν τον άνθρωπο.

Αυτή η σαγηνευτική σχέση επιστημών, φιλοσοφίας και τέχνης αποκαλύπτεται με τον πιο ιδανικό τρόπο στο κοινό του Μουσείου Ηρακλειδών. Εκεί που τα παιδιά της Ελλάδας έχουν τη δυνατότητα να δουν και να πράξουν πράγματα που σε ελάχιστα αντίστοιχα μουσεία ανά τον κόσμο συμβαίνουν. Εκεί που εισιτήριο πληρώνουν μόνο τα παιδιά και όχι οι γονείς!

Το 2004 το ζεύγος των εμπνευσμένων Ελληνοαμερικανών Παύλου και Αννας-Μπελίντα Φυρού δημιούργησαν το μουσείο έχοντας γνώσεις και εμπειρία από ολόκληρο τον κόσμο και κυρίως από την Αμερική. Τότε όταν το παρουσίαζαν μιλούσαν για ένα νέο μουσείο, που ξεκίνησε με βάση τα συγκλονιστικά έργα του M.C.Escher και του Victor Vasarely και το πρόγραμμα «Τέχνη και μαθηματικά». «Τότε μιλούσα για τη δημιουργία ενός νέου μουσείου» είπε ο Παύλος Φυρός στη στη συνέντευξη Τύπου που ήταν και αυτή διαδραστική! Οπως διαδραστική είναι η εμπειρία της επίσκεψης στην έκθεση. «Τώρα θα σας μιλήσω για ένα διαφορετικό μουσείο».

Οπως εξήγησε, η κρίση και οι επιπτώσεις της προβλημάτισε τους ιδρυτές του Μουσείου που αποφάσισαν να το στρέψουν προς την κατεύθυνση της Παιδείας. Να καλύψουν την ανάγκη της γνώσης, της πραγματικής γνώσης, σε μια εποχή που δεχόμαστε επίθεση από πληροφορίες. Η διαφορά της πληροφορίας από τη γνώση, η διαπίστωση αυτής της διαφοράς και η κίνηση προς την γνώση αποτελούν το ισχυρότερο αντίδοτο για κάθε κρίση -αξιών, πνεύματος, οικονομική).

Τα τελευταία χρόνια 60.000 παιδιά έχουν περάσει από το Μουσείο και έχουν ζήσει αυτή τη διαδραστική μορφή εκπαίδευσης. Ολες οι κατασκευές και το υλικό του μουσείου είναι πρωτότυπες παραγωγές για τις ανάγκες του (δεν υπάρχουν πουθενά αλλού). Και μέσω αυτών, κάτω από τις εικόνες σημαντικών έργων τέχνης που συνομιλούν με κάθε θεματική ενότητα, περνάμε «από τον δογματικό μύθο, στον φιλοσοφικό λόγο, στη φιλοσοφική αλήθεια, στην επιστημονική υπόθεση, στα μαθηματικά και έτσι γεννιέται η επίστήμη» σημειώνει ο κύριος Μαυρομάττης.

Την εμπειρία αυτής της έκθεσης την έχουν τα σχολεία, όμως από 21 Μαρτίου θα μπορεί και κάθε ιδιώτης να απολαμβάνει αυτή την επίσκεψη στο Μουσείο. Να βιώνει διαδραστικά τη διασύνδεση επιστήμης, τέχνης, μαθηματικών και φιλοσοφίας, παίζοντας κι αλληλεπιδρώντας με ειδικές κατασκευές, και συνειδητοποιεί τη διττή ανάγκη του ανθρώπινου πνεύματος για έκφραση (τέχνη) και κατανόηση (λογική και μαθηματικά).

Στον πρώτο όροφο της Διαδραστικής Έκθεσης «Παίζω και Καταλαβαίνω» γίνεται μια εισαγωγή στις πρωταρχικές μαθηματικές έννοιες με τις οποίες έρχεται σε επαφή ο άνθρωπος. Τραπέζια με διαδραστικές κατασκευές και έργα τέχνης εισάγουν τον επισκέπτη στην έννοια της συμμετρίας στη φύση και την τέχνη, στον κόσμο των αριθμών και των σχημάτων, καθώς και στις στοιχειώδεις αλγοριθμικές διαδικασίες. Στο δεύτερο όροφο της έκθεσης πραγματοποιείται μια ιστορική αναδρομή στους σημαντικότερους σταθμούς της επιστημονικής και μαθηματικής σκέψης αλλά και της τέχνης. Ξεκινώντας από την προσωκρατική εποχή και το πέρασμα από το μύθο στο λόγο, το ταξίδι συνεχίζεται με τους Πυθαγόρειους, τους Ελεάτες φιλοσόφους, τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, την Ελληνιστική εποχή, την Αναγέννηση, τις κατακτήσεις της επιστήμης και της μοντέρνας τέχνης του 20ού αιώνα, φτάνοντας στη σύγχρονη επιστήμη του χάους, των δυναμικών συστημάτων και των fractals.

Ταυτόχρονα βέβαια λειτουργεί στην Αποστόλου Παύλου 37 το εξαιρετικό παράρτημα του Μουσείου με εκθέσεις έργων τέχνης και εκλαϊκευσης των επιστημών. Αυτή την εποχή παρουσιάζεται η έκθεση Μεταμορφώσεις των Αθηνών 1839/1950, όπου υπάρχει και μικρή επιλογή σύγχρονων φωτογραφιών της Αθήνας από τον δημοσιογράφο και μελετητή της Αθήνας Νίκο Βατόπουλο.