Ο Πολ Μέισον αναλύει στον Guardian την παρούσα κατάσταση στην Ευρωζώνη, αλλά συνάμα θυμάται μια όχι και πολύ παλιά ιστορία που έχει να κάνει με τον Γιάνη Βαρουφάκη και το περιώνυμο Bitcoin.
Ο Βρετανός δημοσιογράφος λέει χαρακτηριστικά πως η κρίση μάς έκανε ένα καλό: αρχίσαμε να μιλάμε για χρήματα! «Σύντομα -αν η ελληνική κρίση δεν έχει επιλυθεί- ενδέχεται να σκεφτούμε λίγο εναλλακτικά, όπως επί παραδείγματι τη χρήση ενός ηλεκτρονικού νομίσματος, στα πρότυπα του Bitcoin, που θα μπορούσε να εκδίδει η ελληνική κυβέρνηση, μόνο που εδώ έχουμε μια κρίσιμη διαφορά».
Αυτή είναι η εξής: στα «ορθόδοξα» οικονομικά τα χρήμα δεν είναι υπολογίσιμο. Είναι απλώς εκεί, ως λιπαντικό ανάμεσα στην προσφορά και τη ζήτηση. Οι αγορές δημιουργούν χρήμα και ο ρόλος του κράτους είναι να βεβαιώνει ότι δεν είναι πλαστό.
Έξω από τον έλεγχο του κράτους
Κατά τον Μέισον το Bitcoin ήταν μια τολμηρή απόπειρα να δημιουργηθεί χρήμα μακριά από τον έλεγχο του κάθε κράτους. Είναι ένα ψηφιακό νόμισμα, με τη μορφή ενός περιορισμένου αριθμού μαρκών. Με αυτή την έννοια ο στόχος του Bitcoin είναι να λειτουργεί ως «ψηφιακός χρυσός».
Και κάπου εδώ μπαίνει στην υπόθεση ο Γιάνης Βαρουφάκης, καθώς είχε πει πως η Ελλάδα θα μπορούσε να σκεφτεί τη χρησιμοποίηση ενός παράλληλου ηλεκτρονικού νομίσματος, χρησιμοποιώντας την ασφάλεια και τη διαφάνεια των Bitcoins. Προς ανακεφαλαίωση του ελληνικού προβλήματος, ο Μέισον σημειώνει: το ελληνικό χρέος είναι ανεξόφλητο, η λιτότητα είναι κοινωνικά αφόρητη και είτε μια εβδομάδα, είτε σε έξι μήνες, θα έρθει η στιγμή που η Αθήνα δεν θα μπορεί να ανταποκριθεί στις συνθήκες της ΕΚΤ. Μετά θα έρθει μια σκληρή κανονικότητα: οι τράπεζες θα κλείσουν, θα υπάρξει έλεγχος κεφαλαίων, θα υπάρξει ένα ορισμένο αδιέξοδο και τελικά η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει».
Εάν, μέσα σε αυτή την αλληλουχία, εισαχθεί ένα παράλληλο νόμισμα, τότε μπορεί να καθυστερήσει η στιγμή της αθέτησης και να υπάρξει μια μεγαλύτερη ευελιξία. Πριν από 12 μήνες ο Γιάνης Βαρουφάκης είχε περιγράψει λεπτομερώς πως ένα εικονικό νόμισμα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε περίπτωση άρνησης της ΕΚΤ να ενισχύσει τη ζήτηση μέσω της ποσοτικής χαλάρωσης. Αυτό το νόμισμα, όπως το Bitcoin, ήταν ανταλλάξιμο «ένα προς ένα» με το ευρώ. Αλλά θα πρέπει να έχει εκδοθεί από το κράτος – και αν το κρατούσε κανείς για δύο χρεόνια, θα μπορούσε να αποκομίσει κάποιο κέρδος από τους φόρους. Εξ ου και ο Βαρουφάκης το έχει αποκαλέψει ένα μελλοντικό νόμισμα φόρων.
Εξηγεί εν συνεχεία ο Μέισον με τη βοήθεια της σκέψης του Γιάνη Βαρουφάκη: «Αν η ελληνική κυβέρνηση εξέδιδε ένα παράλληλο ψηφιακό νόμισμα και ανάγκασε τις τράπεζες και τις επιχειρήσεις να το χρησιμοποιούν, αυτό θα ενίσχυε την προσφορά χρήματος σε πείσμα της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας», είχε αναφέρει ο Έλληνας ΥΠΟΙΚ. Επιπλέον, είχε προβλέψει ότι το νόμισμα θα προσέφερε «μια πηγή ρευστότητας για τις κυβερνήσεις που βρίσκονται έξω από τις αγορές ομολόγων, ποιυ δεν περιλαμβάνει τις τράπεζες και που βρίσκεται έξω από τους περιορισμούς που επιβάλλονται από τις Βρυξέλλες ή τις διάφορες τρόικες».
Η άποψη του Prisco
Ο Giulio Prisco, αρθρογράφος του περιοδικού Bitcoin Magazine, ανατρέχει στις απόψεις του υπουργού Οικονομικών, όταν αυτός εργαζόταν ως οικονομολόγος για την εταιρία λογισμικού Valve Corporation.
Σύμφωνα με τον Prisco, οι ιδέες που εξέφραζε τότε ο Γ. Βαορυφάκης, προκαλούν έκπληξη καθώς εκστομίστηκαν από έναν αριστερό πολιτικό.
Ο Γιάνης Βαρουφάκης, ο νέος Έλληνας ΥΠΟΙΚ, δεν είναι άγνωστος στην ριζοσπαστική και αντισυμβατική διανόηση, αναφέρει ο αρθρογράφος. Το 2012 εργάστηκε ως οικονομικός σύμβουλος στην Valve Corporation, την εταιρία που δημιούργησε τα πολύ δημοφιλή video παιχνίδια Half-Life, Portal και Counter-Strike.
Στην Valve ο Βαρουφάκης έκανε έρευνα να για την ψηφιακή οικονομία εντός των παιχνιδιών και διατηρούσε ένα blog με τίτλο Valve Economics.
Εκεί επαινούσε την ιδιαίτερα «ανεπίσημη» μορφή διαχείρισης της Valve, χρησιμοποιώντας λέξεις που κάποιος δεν θα περίμενε να τις ακούσει από έναν αριστερό πολιτικό.
«Διαβάστε το την πολιτικοοικονομική μου ανάλυση για το διαχειριστικό μοντέλο της Valve», έγραφε τότε. «Αυτή όπου δεν υπάρχουν αφεντικά, καμία αντιπροσώπευση, καθόλου διαταγές, καμία προσπάθεια από κάποιον να πει σε κάποιον άλλον τι να κάνει.
Θα μπορούσαμε να αντλήσουμε χρήσιμα συμπεράσματα, όχι μόνο από τον εσωτερικό τρόπο λειτουργίας της Valve, αλλά κυριότερα, για το μέλλον του κόσμου των επιχειρήσεων;
Συνειδητοποίησα ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν απλά παράξενοι, είναι και υπέροχοι και επιπλέον αυτό που περιγράφουν, η ψηφιακή κοινότητα που έχουν δημιουργήσει, ήταν το όνειρο ενός οικονομολόγου που έλαβε σάρκα και οστά», έγραφε ο Γιάνης Βαρουφάκης μετά τη πρώτη επαφή του με τη Valve.
«Σκεφτείτε το: Μια οικονομία που η κάθε δράση αφήνει ένα ψηφιακό αποτύπωμα και η κάθε συναλλαγή καταγράφεται».
Το όνειρο του οικονομολόγου
Στην περίπτωση του Bitcoin, η κάθε πράξη αφήνει ένα ψηφιακό ίχνος και η κάθε συναλλαγή καταγράφεται, έτσι σε αυτή τη περίπτωση ο Βαρουφάκης περιγράφει κάτι πολύ όμοιο με το Bitcoin, το οποίο το περιγράφει ως το όνειρο του οικονομολόγου, λέει ο Giulio Prisco.
Ως εκ τούτου, αυτό που θα είχε ενδιαφέρον θα ήταν να μαθαίναμε τι πιστεύει για το Bitcoin, συνεχίζει ο Prisco, και αν βλέπει τη δημιουργία κάποιου νομίσματος σαν το Bitcoin- ενός «Fedcoin», υπό κρατική έκδοση και έλεγχο- το οποίο θα μπορούσε να παίξει ρόλο στην διάσωση της Ελληνικής οικονομίας.
«Είναι πολύ φυσικό, πολλοί να ονειρεύονται ένα νόμισμα που δεν θα μπορούν να το χειραγωγήσουν πολιτικοί, τραπεζίτες και κεντρικοί τραπεζίτες. Ένα νόμισμα του λαού, από τον λαό, για τον λαό», έγραφε ο Βαρουφάκης το 2013.
«Αλλά δεν μπορεί να υπάρξει ένα αποπολιτικοποιημένο νόμισμα, ικανό να «τροφοδοτήσει» μια ανεπτυγμένη, βιομηχανική κοινωνία».
Σύμφωνα με τον Βαρουφάκη, το Bitcoin είναι εγγενώς αποπληθωριστικό και ουσιαστικά ένα ψηφιακό ισοδύναμο του χρυσού, το οποίο μπορεί να αποτελέσει τα ισχυρά θεμέλια για μια σύγχρονη οικονομία.
«Θα ήταν δυνατόν να ρυθμίσουμε την μακρόχρονη προμήθεια σε Bitcoin με έναν τέτοιο τρόπο ώστε να βελτιώσει τις επιδράσεις του αποπληθωρισμού που περιγράψαμε, και παράλληλα να γείρουμε την πλάστιγγα από κερδοσκοπική σε πραγματική ζήτηση για συναλλαγές σε Bitcoin; Για να συμβεί αυτό θα χρειαζόμασταν μια Bitcoin Κεντρική Τράπεζα».
Bitcoin ή Eurocoin
Βρισκόμαστε πραγματικά στην περιοχή του Bitcoin, σχολιάζει ο Prisco. Σε ένα ακόλουθο άρθρο του, με τίτλο «Bitcoin: Ένα λανθασμένα σχεδιασμένο νόμισμα με μια ενδεχόμενη χρήσιμη εφαρμογή στην Ευρωζώνη», ο Βαρουφάκης συνεχίζει να υποστηρίζει το Bitcoin ή πιθανώς ένα «Eurocoin».
«Η τεχνολογία του Bitcoin, αν υιοθετηθεί καταλλήλως, θα μπορούσε να εφαρμοστεί επικερδώς στην Ευρωζώνη, κατά του αποπληθωρισμού και να γίνει ένα μέσο παροχής αναγκαίων περιθωρίων στις χώρες της Ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν δημοσιονομικά προβλήματα», λέει ο Γιάνης Βαρουφάκης.
Προχωρά ακόμα παρακάτω, συνεχίζει ο Prisco, εξηγώντας με λεπτομέρεια το πώς οι χώρες στην περιφέρεια της ΕΕ θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ένα δικό τους σύστημα πληρωμών με ένα αλά αλγόριθμο, ώστε να έχουν ξεκάθαρες, αποτελεσματικές και χωρίς κόστος συναλλαγές.
Είναι αποπληθωριστικό νόμισμα
Συμπεράνει δε ότι, «παρότι το Bitcoin είναι εκ φύσεως ιδιαίτερα αποπληθωριστικό, ως μια εναλλακτική του δολαρίου ή του ευρώ, ο σχεδιασμός του θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί επικερδώς για να βοηθήσει τα κράτη της Ευρωζώνης να δημιουργήσουν ηλεκτρονικά συστήματα πληρωμών σε ευρώ, τα οποία τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα θα τις βοηθήσουν να ξεπεράσουν τις ασφυκτικές αποπληθωριστικές πιέσεις, που τους επιβάλουν τα σχέδια λιτότητας της Ευρωζώνης- τα οποία ομοιάζουν με τον Χρυσό Κανόνα».
"Όταν ο Βαρουφάκης έγραφε αυτά τα λόγια το 2013 και το 2014, ήταν απλά άλλος ένας οικονομολόγος, με κάποια φήμη η οποία πιθανώς στιγματίστηκε από την σχέση του με μια εταιρία video παιχνιδιών" λέει ο Prisco.
"Όμως τώρα είναι ο ΥΠΟΙΚ ενός έθνους, το οποίο πρέπει να ανακαλύψει νέες λύσεις για τα προβλήματα της καταρρέουσας οικονομίας, ενώ παράλληλα κατέχει σημαντική διαπραγματευτική ισχύ έναντι της ΕΕ- η οποία επιθυμεί να αποφύγει ένα πιθανό Grexit. Θα είχε ενδιαφέρον να συνεχίσουμε να τον παρακολουθούμε", λέει ο Prisco ολοκληρώνοντας το άρθρο του.