O Mαγκρίτ ήταν κάτι σαν κωμικός stand up: Μια νέα ανάγνωση των έργων του [εικόνες]

«Θέλω να δημιουργώ μυστήριο, όχι να το λύνω» έλεγε ο σπουδαίος σουρεαλιστής ζωγράφος Ρενέ Μαγκρίτ που φέτος συμπληρώνονται 117 χρόνια από τη γέννησή του και συμπίπτουν με τα απανωτά ρεκόρ για τα έργα του στις δημοπρασίες.

Τα έργα του είναι πασίγνωστα, αναγνωρίσιμα, μοναδικά. Και όμως, τώρα ο Charlie Skeleton μέσω της Guardian δημιουργεί μια νέα ανάγνωση για τα έργα του: Το χιουμορ. Θα μπορούσε να είναι κωμικός σε stand up εκτιμά ο συγγραφέας. Σύμφωνα με τον ίδιο, μελετώντας την «κατασκευή» των έργων του Μαγκρίτ διαπιστώνει κανείς ότι πολλές από τις τεχνικές του για τη δημιουργία των μυστηριωδών εικόνων του μπορούν να εντοπιστούν και στη συγγραφή κωμικών κειμένων. Είναι σαν οι εικόνες του να δομούνται από ανέκδοτα.

Ο Olivier Camu του οίκου Christies που σε πρόσφατη δημοπρασία σουρεαλιστών πούλησε εννέα πίνακες του Μαγκρίτ, λέει στην Guardian: «Εκπλήσσει, μπορεί να ε4ίναι κωμικός. Εχει μια απαθή αίσθηση του χιούμορ». Συχνά το κάνει στηριζόμενος σε ένα στοιχείο αντιστροφής ή άνρησης. Ο Μαγκρίτ μπορεί να ζωγραφίσει έναν καθρέπτη που αντανακλά την αντίθετη πλευρά κάποιου που κοιτάζει, ή ένα κερί που σκορπάει σκοτάδι αντί για φως. Μερικές φορές χρησιμοποιεί κωμικές τεχνικές με υπερβολή: Μπορεί να βάλει ένα τεράστιο τριαντάφυλλο να γεμίσει το δωμάτιο, ή ένα χνουδωτό σύννεφο να κάτσι στην κορυφή ενός ποτηριού με παγωτό.

Ο καθηγητής Elza Adamowicz του Queen Mary University στο Λονδίνο, λέει: «Ο Μαγκρίτ δημιουργούσε παράλογες αντιπαραθέσεις, που μας ξεβόλευαν από τις εύκολες προσδοκίες μας». Ηθελε να δημιουργεί σουρεαλιστικές προθέσεις χωρίς να αποσπά τον θεατή με το στυλ του ή την ίδια τη ζωγραφική του. Χαρακτηριστικά είναι τα έργα του The Treachery of Images, στα οποία φράσεις όπως «Ceci n’est pas une pipe» (αυτό δεν είναι μια πίπα) είναι γραμμένη κάτω από την εικόνα μίας πίπας -κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι είναι μια πίπα. Η κατασκευή της πίπας και η αρνητική δήλωση είναι απολύτως ανάλογη με τη κλασική δομή ενός αστείου, λέει ο Skeleton.

H διαφορά είναι ότι ενώ ο κωμικός με την τελική του ατάκα λύνει τη δομή του αστείου και υπάρχει ένα ξέσπασμα, ο Μαγκρίν διατηρεί την ένταση στην εικόνα συνεχώς και την μεταφέρει στον θεατή που συνδέει αυτή την ένταση και το μυστήριο με την εικόνα για πάντα. «Ο Μαγκρίτ πάντα έλεγε πως ήταν υπεράνω ερμηνείας. Οι εικόνες του πρότειναν αφηγήσεις ή νοήμτα, αλλά αυτά τα νοήματα ήταν σε αναστολή, όπως τα όνειρα μας» λέει ο Adamowicz.

Για τον Μαγκρίτ όλος ο κόσμος είναι μια σκηνή και η ύπαρξη είναι εντελώς παράλογη. . Στόχος του είναι να μας κάνει να δούμε αυτό τον παραλογισμό «να μας βάλει να σκεφτούμε εντός και εκτός ορίων» λέει ο Adamowicz. Να σταματήσουμε να βλέπουμε τον κόσμο σαν ένα καθόλου περίπλοκο πράγμα. Με τον Μαγκρίτ τα πάντα είναι κάτι άλλο. Οι κουκουβάγιες είναι φυτά. Τα κιγκλιδώματα άνθρωποι. Τα παπούτσια πόδια. Και οι οι πίνακες μπορούν να είναι αστεία, επισημαίνει ο Skeleton καταλήγοντας «Νοκ νοκ. Ποιός είναι; Ενα σύννεφο».
Πηγή: Guardian