Mια λοξή τάξη αναδύεται στο αίθριο του Μπενάκη [εικόνες]

Δεκαοκτώ θρανία, τριάντα έξι καρέκλες, μια καθηγητική έδρα και η αντίστοιχη θέση της, όλα είναι κομμένα υπό γωνία περίπου 7 μοιρών ώστε η τάξη να γέρνει ομοιόμορφα και να μπορεί να σταθεί ίσια σε κατηφορικό ή κεκλιμένο επίπεδο: Αυτή είναι η τάξη, η Λοξή Τάξη που δημιούργησε ο Ζάφος Ξαγοράρης για το αίθριο και τη ράμπα του Μουσείου Μπενάκη στην οδό Πειραιώς.

(προσχέδιο του Ζάφου Ξαγοράρη)

Η εγκατάσταση του Ζάφου Ξαγοράρη -που έχει ασχοληθεί συστηματικά με τις παρεμβάσεις στον δημόσιο χώρο- θα παρουσιαστεί στο κοινό από τις 25 Φεβρουαρίου. Την ίδια μέρα, στο αμφιθέατρο του μουσείου το κοινό θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει έναν διάλογο του καλλιτέχνη με τον ιστορικό και υπεύθυνο των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη Τάσο Σακελλαρόπουλο. Η συζήτηση, που έχει τίτλο «Υπαίθρια εκπαίδευση σε περιόδους εκτάκτων συνθηκών», θα αναφέρεται στο ιστορικό και θεωρητικό πλαίσιο του έργου.

Αλλωστε η εγκατάσταση του Ζάφου Ξαγοράρη δεν αναδύεται ως αυτόνομο εικαστικό έργο στο Μουσείο Μπενάκη, αλλά συνομιλεί ενεργά με σημαντικό υλικό από το Φωτογραφικό και Ιστορικό Αρχείο του Μουσείου Μπενάκη. Συγκεκριμένα, συνδέεται με τα τεκμήρια που έχουν σχέση με περιπτώσεις διδασκαλίας σε συνθήκες εκτάκτου ανάγκης κατά τις οποίες δημιουργήθηκαν τέτοιου είδους υπαίθριες τάξεις. Οι δύο φωτογραφίες της Βούλας Παπαϊωάννου που συνοδεύουν αυτό το κείμενο είναι ενδεικτικές.

(Βούλα Παπαϊωάννου Μαθήματα στην ύπαιθρο Στρούνι Ιωαννίνων, 16 Φεβρουαρίου 1946 © Φωτογραφικό Αρχείο Μουσείου Μπενάκη [Β.5546])

O Zάφος Ξαγοράρης -σπούδασε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών και στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασσαχουσέττης και το θέμα του διδακτορικού του ήταν η κατασκευή των θαυμάτων από τον Ήρωνα τον Αλεξανδρέα- δεν δημιουργεί μνημειακά έργα, αλλά έργα που εντάσσονται στον δημόσιο χώρο, γίνονται κατανοητά και αντιληπτά από το κοινό και βέβαια συνδέονται με την κοινωνική συνθήκη. Η Λοξή Τάξη προφανώς φέρει ήδη από τον τίτλο της την έννοια του λοξού βλέμματος στην πραγματικότητα. Σχολιάζει τη συνθήκη της κοινωνικής αλλαγής με όχημα την εικόνα και τη διαδικασία της σταθερής, διαρκούς, συνεπούς συνθήκης της διδασκαλίας, της εκπαίδευσης.

(προσχέδιο του Ζάφου Ξαγοράρη)

Διδασκαλία, λοιπόν, σε έκτακτη συνθήκη - όπως έκτακτη συνθήκη είναι αυτή που ζει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Ο Ζάφος Ξαγοράρης, ποιυ παρουσιάζει τη Λοξή Τάξη στο πλαίσιο του προγράμματος «Καλλιτέχνες σε διάλογο» με το Μουσείο Μπενάκη, μία συνεργασία με το Βρετανικό Συμβούλιο, εκμεταλλεύεται και όλη τη διάσταση της ιστορικής μνήμης, του ντοκουμέντου, της τεκμηριωμένης αφήγησης που του προσφέρει ο πλούτος των αρχείων του Μουσείου Μπενάκη.

(Βούλα Παπαϊωάννου Αίθουσα σχολείου, 1945-46 © Φωτογραφικό Αρχείο Μουσείου Μπενάκη [Β.719.2])

Στόχος του δημιουργού είναι να αξιοποιήσει τις ιστορικές πληροφορίες και εμπειρίες του Μουσείου για να προτείνει μια διαφορετική θεώρηση του δημόσιου χώρου, με έμφαση στη δημιουργία ιδεών γύρω από την τέχνη αλλά και σχετικά με εναλλακτικές μορφές οργάνωσης και δομές εκπαίδευσης μέσα στη σύγχρονη ιστορία. Θέτοντας στον πυρήνα του έργου την έννοια της εκπαίδευσης, δεν επιδιώκει τη δημιουργία αυθεντίας ούτε την αυταρχική διατύπωση κάποιας οικουμενικής «αλήθειας» αλλά αντίθετα τη συνδιαμόρφωση, με τη συμμετοχή διαφορετικών ομάδων, μιας συζήτησης γύρω από ζητήματα που σχετίζονται με την παραγωγή γνώσης και τον δυνητικό ρόλο του Μουσείου στη μετατόπιση προς μια πιο δημοκρατική, ανοιχτή μορφή εκπαίδευσης.

(Προσχέδιο του Ζάφου Ξαγοράρη)
ΖΑΦΟΣ ΞΑΓΟΡΑΡΗΣ

Λοξή Τάξη

Μουσείο Μπενάκη – ΚΤΗΡΙΟ ΟΔΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Εγκατάσταση στο αίθριο και τη ράμπα στο πλαίσιο του προγράμματος «Καλλιτέχνες σε Διάλογο με το Μουσείο Μπενάκη»

Εγκαίνια: 25 Φεβρουαρίου 2015, 20.30
Ομιλία: 25 Φεβρουαρίου 2015, 19.00

Διάρκεια: 26/02 – 17/05/2015