Περισσότερο θεωρητικός απ' ό,τι περιμέναμε -με βάση την πλήρη γνώση που έχει για τα προβλήματα και τις προοπτικές του πολιτισμού σήμερα- εμφανίστηκε στην ομιλία του στη Βουλή ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού Νίκος Ξυδάκης. Υποσχέθηκε όμως μια άνοιξη του πολιτισμού στην Ελλάδα. Πιάνοντας το νήμα από τη χαμένη άνοιξη του '60 και του Στρατή Τσίρκα.
Ο Νίκος Ξυδάκης μίλησε από το βήμα της Βουλής για τη συγκίνηση που νιώθει, την τιμή και το βάρος της ιστορικής ευθύνης, για να μπει στη συνέχεια κατευθείαν στον γενικό τίτλο που φαίνεται πως επιθυμεί να έχει η θητεία του στο υπουργείο Πολιτισμού: Τη δημιουργία προϋποθέσεων για μια άνοιξη πολιτισμού στην Ελλάδα, με ελευθερία, ανεξιθρησκεία, δημιουργικότητα, αυτοπεποίθηση, φαντασία. Και ήταν η λέξη «αυτοπεποίθηση» αυτή που ακούστηκε τις περισσότερες φορές στην ομιλία του, μαζί με τις λέξεις «πλούτος» και διπλωματία-εξωστρέφεια. Ετσι έδωσε περιεχόμενο στην αποστροφή του Αλέξη Τσίπρα για «πολιτιστική αναγέννηση» της Ελλάδας.
Ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού, Αθλητισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων έδωσε ένα μεγάλο αδρό περίγραμμα, που θέλει τον πολιτισμό να απλώνεται πέρα από την πολιτιστική κληρονομιά και τον σύγχρονο πολιτισμό και να «υπηρετεί τον παλαιότερο, τον σύγχρονο, τον λόγιο, τον λαϊκό, τον υψηλό πολιτισμό». Πολιτισμός, σύμφωνα με τον υπουργό, είναι «η αρχαία κληρονομιά, η βυζαντινή κληρονομιά, η δημώδης ποίηση, το λαϊκό τραγούδι, η υψηλή αρχιτεκτονική του Πικιώνη και του Κωνσταντινίδη, αλλά και η τέχνη του άγνωστου μάστορα σε ένα παρεκκλήσι, η ζωγραφική του Θεόφιλου και του Παπαλουκά. Πολιτισμός είναι η καλαισθησία, η ευγένεια στον καθημερινό βίο. Πεποίθησή μας είναι πως ο πολιτισμός δεν κατοικεί μόνο σε μουσεία και βιβλιοθήκες, αλλά και σε λεωφόρους πόλεων, πλατείες, σε συναθροίσεις». Και ήταν αυτό το σημείο το πιο προσωπικό, το πιο νέο, καθαρό, διαυγές σημείο όσων εξήγγειλε ο Νίκος Ξυδάκης, που δεν είχαν πρωτότυπα νέα ζητούμενα και κυρίως δεν είχαν εξειδίκευση για το πώς θα επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι της τελευταίας δεκαετίας τουλάχιστον.
Κατά τα λοιπά, τόνισε πως οι τομείς δράσεις του υπουργείου είναι τέσσερις: Αρχαία κληρονομιά, σύγχρονος πολιτισμός, εκπαίδευση και απασχόληση. Δήλωσε με νόημα ότι δεν πρέπει να γίνεται ιδεολογική χρήση ιστορίας, πολιτισμού και επιστήμης, φωτογραφίζοντας και πάλι -αλλά σαφώς ηπιότερα απ' ό,τι στην τελετή παράδοσης-παραλαβής ή στη συνέντευξή του στο «Βήμα της Κυριακής»- τη δυσφορία του για τον επικοινωνιακό χειρισμό της Αμφίπολης
Αναφέρθηκε στην ανάγκη πολιτιστικής διπλωματίας και εξωστρέφειας, αλλά και στο πώς «πρέπει να αλλάξουν στερεοτυπικές αναπαραστάσεις της Ελλάδας στο εξωτερικό».
Οι προτεραιότητες του υπουργείου
- Λύση προβλημάτων από την εφαρμογή νέου οργανισμού που έχει κενά και δυσχέρειες στην εφαρμογή
- Αποκέντρωση στις περιφερειακές δομές του υπουργείου και βελτίωση επικοινωνίας υπουργείου πολίτη
- Θέσπιση αντικειμενικών κριτηρίων για διορισμό μελών ΚΑΣ και ΚΣΝΜ
- Αμεση αξιοποίηση κάθε δυνατότητας που παρέχει το ΕΣΠΑ για στήριξη υφιστάμενων δομών, περάτωση εργασιών που τρέχουν ήδη και στρατηγικές επιλογές για τη νέα εποχή
- Εκπόνηση νέας εξωστρεφούς πολιτικής με έμφαση στην πολιτιστική διπλωματία. Συγκρατημένη εθνική πολιτική για επιστροφή Γλυπτών του Παρθενώνα και συστηματικές παρεμβάσεις για τη συνολική επιστροφή αρχαιοτήτων
- Ενεργό διασύνδεση και συνέργειες με παιδεία, τουρισμό, ανάπτυξη εργασίας και συνύπαρξη με την τοπική αυτοδιοίκηση. Επέμεινε ξανά πως η πολιτιστική κληρονομιά είναι «εφαλτήριο για νέα ανάγνωση της παρούσας ταυτότητας και ενίσχυση ζωντανού διαλόγου με διεθνή περίγυρο».
Εξειδίκευσε μόνο στην περίπτωση της αρχαιολογικής κληρονομιάς ανακοινώνοντας πως θα συνεχιστεί η προστασία και ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων με συνέχεια δρομολογημένων έργων και «με δημιουργία διαδρομών πολιτιστικού ενδιαφέροντος που θα συνδέουν χώρους και θα αναδεικνύουν γεωγραφικές ενότητες για την τόνωση της επισκεψιμότητας και του πολιτιστικού τουρισμού». Ενα έργο που προσπαθεί επί χρόνια να κάνει και έχει πετύχει θαύματα ο Σταύρος Μπένος με το Διάζωμα και το οποίο μπορεί σίγουρα να αποτελέσει τον ιδανικό σύμμαχο σε αυτή τη προσπάθεια.
Επίσης ο Νίκος Ξυδάκης υποσχέθηκε πως θα ολοκληρωθεί το πολύπαθο αρχαιολογικό κτηματολόγιο και πρόσθεσε πως «κεντρικό σημείο στην αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι η αναμόρφωση του ΤΑΠΑ». Δηλαδή του πολύπαθου «αμαρτωλού» ταμείου που βρίσκεται σε δινή θέση τα τελευταία χρόνια και εξαιτίας της οικονομικής κρίσης.
Η βεντάλια του σύγχρονου πολιτισμού
Να ανοίξει τη βεντάλια της σύγχρονης δημιουργίας επιθυμεί αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού. Πώς θα το πετύχει; Μεταξύ άλλων με αποκέντρωση «θα προσπαθήσουμε να παράσχουμε υποδομές, δίκτυα και διευκολύνσεις στους νέους δημιουργούς σε μια εποχή που δεν υπάρχουν χρήματα, αλλά υπάρχουν άλλα πράγματα απαραίτητα για νέους δημιουργούς: χώροι, πληροφορία, υποδομή. » Αναφέρθηκε ξανά στο διεθνές σκηνικό μιλώντας για διάχυση του σύγχρονου πλούτου στο διεθνές περιβάλλον.
Ιδιαίτερη μνεία έγινε στη διασύνδεση πολιτισμού με την απασχόληση κυρίως μέσω των συνεργειών με τον τουρισμό αλλά και με την έρευνα για τη δημιουργία καινοτόμων προϊόντων. Σημαντική θα είναι προς αυτή την κατεύθυνση η διοχέτευση πόρου του νέου ΕΣΠΑ σε έργα δημιουργικής επιχειρηματικότητας και πολιτισμού.