Συνιδρυτής της Liberation ο Σερζ Ζυλί δημοσιεύει ένα «Λεξικό έρωτα για τη δημοσιογραφία» στο οποίο υπερασπίζεται τη γραπτή παράδοση και το «χαρτί» απέναντι σε μια επανάσταση του ίντερνετ. Αλλά όπως πάντα λέει επαναστατικά πράγματα για το ίντερνετ.
Πρόκειται για ένα πραγματικό Λεξικό δημοσιογραφίας το οποίο αναμένεται να αφήσει εποχή από έναν δημοσιογράφο που υπήρξε διευθυντής της πιο μοντέρνας και ριζοσπαστικής εφημερίδας της Γαλλίας, επί 30 χρόνια.
Σε συνέντεξή του στην εφημερίδα Liberation λέει:
Δημοσιογράφος: Μέχρι πού φτάνει η ελευθερία του Τύπου; Επρεπε, για παράδειγμα, να αποκαλύψουμε την ιστορία της νόθας κόρης του Μιτεράν, Μαζερίν;
Ζυλί: Αυτή η ιστορία είναι συγκλονιστική. Πολλοί δημοσιογράφοι γνώριζαν την ύπαρξη της Μαζαρέν, όπως κι εγώ. Το θέμα είναι γιατί αυτό το μυστικό κράτησε τόσα χρόνια. Ισως επειδή ο Μιτεράν, αλλά και οι δημοσιογράφοι, ζούσαν με την αρχή της προστασίας της ιδιωτικής ζωής και του διαχωρισμού της με την πολιτική. Ο Μιτεράν επωφελήθηκε από αυτή την αρχή και ίσως το παράκανε κιόλας.
Ο πρώτος που έκανε ένα κουτσομπολίστικο περιοδικό στη Γαλλία, με μεγάλη επιτυχία, ήταν ο Γερμανός Axel Ganz που έφτιαξε το γαλλικό Voici το 1987. Από τότε τα κουτσομπολίστικα περιοδικά πολλαπλασιάστηκαν. Ο Φρανσουά Ολάντ δεν διδάχτηκε τίποτα από την προϊστορία και έμπλεξε τα πόδια του στα χαλιά του Προεδρικού μεγάρου. Είναι απαράδεκτο ότι δέχτηκε για τη σύντροφό του να είναι Πρώτη Κυρία και ταυτόχρονα να εργάζεται ως δημοσιογράφος. Ολα τα χαρακτηριστικά είχαν συγκεντρωθεί για να γίνει έκρηξη με την Τριερβελέρ.
Το χαρακτηριστικό των μίντια σήμερα είναι ότι δεν κρύβουν τίποτα. Αν μια εφημερίδα θέλει να κρύψει την κρυφή ζωή ενός πολιτικού, το ίντερνετ και τα περιοδικά people θα το κάνουν. Εγώ βέβαια είμαι υπέρ της προστασίας της ιδιωτικής ζωής.
Γιατί στο Λεξικό σας έχετε λήμμα «ιστός» και όχι «ίντερνετ»;
Γιατί ίντερνετ σημαίνει πρωτόκολα μεταφοράς δεδομένων, αναρίθμητα προγράμματα. Σημαίνει επίσης «Ιστός», αναρίθμητοι ιστοί. Αυτό που έχει σημασία σε επικοινωνιακό επίπεδο είναι ο Ιστός. Αυτό το πλανητικό εργαλείο, εγκυκλοπαιδικό το οποίο λειτουργεί με οριζόντιο τρόπο χωρίς να υπάρχει κάποιο κέντρο. Πρόκειται για μια τεχνική και πολιτισμική επανάσταση. Ως σήμερα ο Τύπος λειτουργούσε κάθετα: οι δημοσιογράφοι επέλεγαν και διαμόρφωναν την είδηση, οι αναγνώστες τη λάμβαναν μέσα από τον Τύπο, το ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Από πάνω προς τα κάτω. Ο Ιστός αμφισβητεί αυτή την ιεραρχία. Εχουμε μπει σε έναν κόσμο διαδραστικό, όπου δεν υπάρχει κορυφή της πυραμίδας, δεν υπάρχει κέντρο και η Είδηση είναι το αποτέλεσμα συμμετοχής πολλών προσώπων.
Είναι οι αμερικανοί αμφισβητίες φοιτητές της Ανατολικής Ακτής, χίπις, καπνιστές χασίς και σέρφερς, οι οποίοι αμφισβήτησαν την πληροφορική όπως την είχε συλλάβει η IBM και το Πεντάγωνο: είναι δηλαδή ο Στηβ Τζομπς και όλοι οι άλλοι. Πάντα επικρίνουν τον Μάη του '68 γιατί δήθεν κατέστρεψαν τα πανεπιστήμια. Ναι, μα το Μπέρκλεϊ και το Στάνφορντ, όπου εφευρέθηκε στα χρόνια του '69 κάθε είδους φοιτητικής αμφισβήτισης, παραμένουν τα πιο ανταγωνιστικά Πανεπιστήμια του κόσμου!
Από αυτή την άποψη η Γαλλία είναι άρρωστη με την εξουσία. Εμεινε κολλημένη σε μια κάθετη, διπολιτική, αρχαϊκή άποψη της εξουσίας. Εχει εμμονή με την κορυφή της πυραμίδας που επιβάλλει, καθυποτάσσει. Κάνοντας ένα λογοπαίγνιο θα έλεγα ότι η Γαλλία περπατάει στο κεφάλι από αυτή την άποψη! Το ίντερνετ παράγει και εισάγει μια μοιρασμένη εξουσία. Πρέπει να συνηθίσουμε στο οριζόντιο αν θέλουμε να μάθουμε τον Ιστό.
Ποιό θα είναι το αυριανό μοντέλο για τον Τύπο;
Κανένας δεν το ξέρει. Η επανάσταση του Ιστού μόλις ξεκίνησε. Πρέπει να γίνουν δεκάδες εκατομμύρια πειράματα για να βρούμε τα βιώσιμα οικονομικά μοντέλα και να ανακαλύψουμε τα μίντια των μίντια, που εκ των πραγμάτων θα είναι multimedia. Και πρέπει να πάρουμε ρίσκα. Η παράδοση του γραπτού θα διαρκέσει, αποτελεί μέρος αυτού του σύγχρονου υπερ-μίντια και θα υπάρξουν νέες μορφές δημοσιογραφίας.
Ενα από τα κίνητρα που είχα γράφοντας αυτό το υποκειμενικό Λεξικό ήταν να ξαναθυμηθώ τους κλασικούς της δημοσιογραφαίας. Τους Hersey, García Márquez, Defoe, Gide, Londres, Malaparte, Kessel, Grossman, Lanzmann… Το 2000 οι Αμερικανοί είχαν την ιδέα να ταξινομήσουν τα 100 καλύτερα αμερικανικά άρθρα, γραπτά, φωτογραφικά, τηλεοπτικά, ραδιοφωνικά του 20ού αιώνα. Ορισμένα από αυτά θα τα βρείτε μέσα στο Λεξικό μου. Πρώτος από όλους είναι ο δημοσιογράφος John Hersey για την έρευνα που έκανε στην Ιαπωνία, ένα χρόνο μετά την ατομική βόμβα στη Χιροσίμα και δημοσιεύτηκε στο New Yorker. Ποιός γνωρίζει στη Γαλλία αυτό το άρθρο; Η Γαλλία θα έπρεπε να κάνει κάτι παρόμοιο για τη δική της δημοσιογραφία. Η πληροφορία, ο Τύπος δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς παρελθόν, δηλαδή χωρίς αναφορές.
Γιατί βάλατε στο Λεξικό σας και ένα λήμμα «Σερζ Ζυλί»;
Μετά το περιοδικό l’Express, το περιοδικό Nouvel Obs και το περιοδικό Point η μεγαλύτερη ανακάλυψη στον γαλλικό Τύπο ήταν η Liberation. Αυτή η καθημερινή εφημερίδα ανανέωσε εντελώς τον τρόπο γραφής και έφερε τα δικά της πρότυπα τα οποία στη συνέχεια τα ακολούθησαν και άλλοι. Είμαι φυσικά ευτυχής που πήρα μέρος σε αυτή την συλλογική ιστορία της Liberation. Εκανα ένα λήμμα Liberation για να το διηγηθώ και ένα λήμμα «July» για να εξηγήσω από πού προερχόμουν πριν δημιουργηθεί η εφημερίδα.
Δεν είμαι απαισιόδοξος, θα υπάρχουν πάντα δημοσιογράφοι απλά τα μέσα και οι λειτουργίες θα αλλάξουν. Οσο περισσότερο ίντερνετ υπάρχει, όσο περισσότερες άμεσες ειδήσεις κυκλοφορούν, τόσο περισσότερο θα χρειάζονται αυτοί που επαληθεύουν τα γεγονότα και τόσο περισσότερο θα χρειάζονται οι δημοσιογράφοι.
O Σερζ Ζυλί όπως είναι σήμερα:
