Υπό το κεντρικό δόγμα του Μάριο Ντράγκι, έτσι όπως είχε εκτεθεί από τον ίδιο, «θα κάνω ό,τι χρειάζεται για να σωθεί το ευρώ», συντάχθηκε «επί της αρχής» και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Με απόφαση που εξέδωσε την Τετάρτη δίνει ουσιαστικά το «πράσινο» φως στην ΕΚΤ να προχωρήσει στο πλάνο εξαγοράς κρατικών ομολόγων στη δευτερογενή αγορά, έτσι ώστε να δοθεί μια ώθηση στις ευρωπαϊκές οικονομίες και να ξεφύγουν από τις δαγκάνες του αποπληθωρισμού.
Η πρόθεση του Ντράγκι είναι συναντήσει τη σφοδρή αντίδραση Γερμανών ιδιωτών, αλλά και βουλευτών της γερμανικής αντιπολίτευσης που θεωρούσαν πως η εξαγορά ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ήταν παράνομη. Η υπόθεση μπήκε σε δικαστικά μονοπάτια, πρώτα σε τοπικό επίπεδο, καθώς οι επικριτές των πολιτικών του Ντράγκι προσέφυγαν στο δικαστήριο της Καρλσρούης. Ωστόσο το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας προώθησε την υπόθεση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο που την Τετάρτη εξέδωσε μια πρώτη απόφαση σημειώνοντας σε αυτή ότι το πρόγραμμα εξαγοράς ομολόγων (ΟΜΤ) είναι σύμφωνο με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Η αλήθεια είναι ότι εν λόγω πρόγραμμα είχε εκπονηθεί από την ΕΚΤ το 2012, αλλά έκτοτε ποτέ δεν τέθηκε σε εφαρμογή. Τώρα, ανοίγει ο δρόμος και μάλιστα η απόφαση έρχεται λίγες μόλις ημέρες πριν από την καθοριστική συνεδρίαση της ΕΚΤ (στις 22 Ιανουαρίου), εκεί όπου θα παρθούν οι τελικές αποφάσεις για την εξαγορά ομολόγων.
Όπως αναφέρουν οι Financial Times, ένας από τους γενικούς εισαγγελείς του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, ο Pedro Crus Villalón, εξέδωσε προσωρινή απόφαση βάσει της οποίας το πρόγραμμα «επί της αρχής» είναι σύμφωνο με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, για να συμπληρώσει η εφημερίδα πως: «Είναι πολύ σπάνιο η θέση του γενικού εισαγγελέα να διαφέρει από την τελική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου»
Οι περιορισμοί
Πάντως, η συγκεκριμένη απόφαση δεν επιτρέπει στην ΕΚΤ να λειτουργήσει κατά το δοκούν, καθώς θέτει προϋποθέσεις μέσα στις οποίες οφείλει να κινηθεί. Στην σχετική ανακοίνωση, ο κ. Villalón αναφέρει ότι η ΕΚΤ θα έπρεπε να έχει «ευρεία ευχέρεια» στη δημιουργία πλαισίου και την εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής της ευρωζώνης» και υποστήριξε πως κατά συνέπεια τα δικαστήρια «πρέπει να λειτουργούν με μεγάλη προσοχή όταν αναθεωρούν τη δραστηριότητα της ΕΚΤ, καθώς δεν έχουν την αρτιότητα γνώσεων και την εμπειρία που έχει η ΕΚΤ σε αυτό τον τομέα».
Παρόλα αυτά, δηλώνει ότι το πρόγραμμα ΟΜΤ αποτελεί «αντισυμβατικό μέτρο νομισματικής πολιτικής» το οποίο πρέπει να συμμορφώνεται με συγκεκριμένους νομικούς περιορισμούς. «Έτσι, σε περίπτωση που εφαρμοστεί το πρόγραμμα ΟΜΤ, η ΕΚΤ πρέπει – εάν το πρόγραμμα θέλει να διατηρήσει το χαρακτήρα ενός μέτρου νομισματικής πολιτικής – να μην εμπλακεί άμεσα σε πρόγραμμα οικονομικής στήριξης που εφαρμόζεται στο εν λόγω κράτος» αναφέρει η ανακοίνωση.
Επίσης, αναφέρει ότι η «ΕΚΤ πρέπει να αναφέρει πλήρως τους λόγους που οδήγησαν στην υιοθέτηση του αντισυμβατικού μέτρου, αποτυπώνοντας με σαφήνεια και ακρίβεια τις έκτακτες συνθήκες που δικαιολογούν το μέτρο. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει τέτοια αναφορά στο δελτίο Τύπου της 6ης Σεπτεμβρίου του 2012, εάν πρέπει να εφαρμοστεί το πρόγραμμα, θα πρέπει να ικανοποιηθούν αυτές οι προϋποθέσεις».
Η Ελλάδα
Λίγες ημέρες πριν από την κρίσιμη συνεδρίαση της ΕΚΤ πληθαίνουν οι φωνές εντός της διοίκησης που λένε πως τα ελληνικά κρατικά ομόλογα δεν πρέπει να συμπεριληφθούν στο εν λόγω πρόγραμμα αφ' ης στιγμής υπάρχει ο κίνδυνος να τεθεί από την καινούργια κυβέρνηση το θέμα της αναδιάρθρωσης του χρέους. Από την μεριά του ο Μάριο Ντράγκι κατέστησε σαφές πως η χρηματοδότηση των ελληνικών Τραπεζών εξαρτάται άμεσα από την ύπαρξη ενός προγράμματος που θα λειτουργεί ως «δικλείδα ασφαλείας». Να σημειωθεί, πάντως, πως η αντίδραση των αγορών σε αυτή την απόφαση ήταν υποτονική. Η σχέση ευρώ-δολαρίου παρέμεινε στα ίδια επίπεδα όπως και οι αποδόσεις των 10ετών γερμανικών ομολόγων μετακινήθηκαν ελάχιστα.