Σύγχρονη δημιουργία εδώ και τώρα, διεθνούς απήχησης. Ιστορία και δύναμη από τα βάθη της αρχαιότητας που συγκινεί παγκοσμίως. Τα σημαντικότερα γεγονότα που περιμένουμε στο χώρο του πολιτισμού το 2015 έχουν τα παραπάνω χαρακτηριστικά.
Ο λόγος για την περίφημη όπερα του Βαγκνερ «Τριστάνος και Ιζόλδη» που θα ανεβάσει η Εθνική Λυρική Σκηνή για πρώτη φορά στην ιστορία της (!), μια όπερα σταθμό, ορόσημο. Αλλά ο λόγος και για τον νεκρό της Αμφίπολης που στα μέσα Ιανουαρόυ (όπως έχει υποσχεθεί το υπουργείο Πολιτισμού) θα αποκαλύψει στην παγκόσμια κοινότητα τα μυστικά του: φύλλο, χαρακτηριστικά, ηλικία κ.ο.κ.
Ο «νεκρός» της Αμφίπολης θα μιλήσει
Εντός του Ιανουαρίου περιμένουμε τα αποτελέσματα της μελέτης του οστεολογικού υλικού που βρέθηκε στον τέταρτο χώρο του ταφικού μνημείου, στο λόφο Καστά. Την έρευνα κάνει διεπιστημονική ομάδα, που συγκροτείται από ειδικούς επιστήμονες των Πανεπιστημίων Αριστοτελείου και Δημοκριτείου.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού, τα αποτελέσματα-όπως φύλο, ηλικία, ανάστημα-της μακροσκοπικής μελέτης του οστεολογικού υλικού, από τον τέταρτο χώρο του ταφικού συγκροτήματος, θα ανακοινωθούν εντός του Ιανουαρίου.
Το ερευνητικό πρόγραμμα αποσκοπεί στη σύγχρονη προσέγγιση της αρχαιολογίας του θανάτου. Με αφετηρία το άτομο, που εκπροσωπείται από τα σκελετικά κατάλοιπα του τύμβου Καστά, θα διερευνηθεί -με συστηματικό και επιστημονικά δεοντολογικό τρόπο- το ανθρωπολογικό, κοινωνικό και ιστορικό πλαίσιο του πληθυσμού της Αμφίπολης.
Η ανάλυση του συγκεκριμένου υλικού εντάσσεται σε ένα ευρύτερο ερευνητικό πρόγραμμα, που περιλαμβάνει την ολιστική προσέγγιση ενός δείγματος τριακοσίων περίπου σκελετών, που προέρχονται από την ευρύτερη περιοχή της Αμφίπολης και καλύπτουν χρονολογικά την περίοδο από το 1000 π.Χ έως 200 π.Χ.
Στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος, το οποίο είναι διετές, θα εφαρμοστούν οι αναγκαίες σύγχρονες αναλυτικές μέθοδοι. Τα αποτελέσματα των ερευνών του συνολικού υλικού θα ολοκληρωθούν σε διάστημα είκοσι μηνών.
Η συγκλονιστική ιστορία του Τριστάνου και της Ιζόλδης
Εχει χαρακτηριστεί το απόλυτο έργο τέχνης. Τόσο απόλυτο, τόσο μεγαλειώδες που ως σήμερα η Εθνική Λυρική Σκηνή δεν είχε τολμήσει ποτέ να το ανεβάσει στην ιστορία των 75 χρόνων της. Τώρα ο Μύρων Μιχαηλίδης πήρε τον απόφαση να το εντάξει στο ρεπερτόριο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και με τον ίδιο να διευθύνει την ορχήστρα και τον σπουδαίο διεθνή Ελληνα σκηνοθέτη και σκηνογράφο και ενδυματολόγο Γιάννη Κόκκο να επιμελείται την εικόνα και την ενέργεια της παράστασης.
Η πρεμιέρα θα γίνει στο Μέγαρο Μουσικής, στην αίθουσα Τριάντη, στις 21 Ιανουαρίου (υπόλοιπες παραστάσεις στις 28, 31 Ιανουαρίου και 4 Φεβρουαρίου). Ο Τριστάνος και Ιζόλδη, είναι ένα έργο πυρετώδους συναισθηματικής φόρτισης, το οποίο με τις καινοτομίες της αρμονίας και τον πλούτο της γραφής του, άλλαξε δια παντός την ιστορία της μουσικής. Η σύνθεση του έργου ολοκληρώθηκε ανάμεσα στο 1857 και το 1859, ενώ η πρεμιέρα του δόθηκε στο Μόναχο το 1865. Ο Βάγκνερ το έγραψε επηρεαζόμενος από το έργο του σπουδαίου φιλοσόφου Άρθουρ Σοπενχάουερ, αλλά και από την έντονα συναισθηματική του σχέση με την Ματθίλδη Βέζεντονκ. Ενδεικτικό της σημασίας του έργου είναι ότι επηρέασε -άμεσα ή έμμεσα-, όχι μόνο σπουδαίους συνθέτες της δυτικής μουσικής, όπως τους Μάλερ, Ρίχαρντ Στράους, Μπρίττεν, Ντεμπυσσύ, Ραβέλ, Στραβίνσκι κ.ά., αλλά και φιλοσόφους όπως ο Νίτσε, λογοτέχνες όπως ο Τόμας Μαν, συμβολιστές ποιητές του τέλους του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ου, αλλά ακόμα και σύγχρονους κινηματογραφιστές όπως ο Λαρς Φον Τρίερ.
Όπως σε όλα τα έργα του Ρίχαρντ Βάγκνερ, το κείμενο του είναι του ίδιου και βασίζεται σε μύθο πιθανώς κελτικής προέλευσης. Η πλοκή αφορά τον έρωτα του ιππότη Τριστάνου για την ιρλανδή πριγκίπισσα Ιζόλδη, την οποία φέρνει ως νύφη στο θείο του βασιλιά Μάρκο της Κορνουάλης. Κατά το ταξίδι της επιστροφής στο πλοίο, με αφορμή ένα μαγικό ποτό, Τριστάνος και Ιζόλδη εξομολογούνται τον έρωτά τους. Στην Κορνουάλη, κατά την απουσία του βασιλιά σε κυνήγι, συναντιούνται ερωτικά. Ο Μάρκος τους βρίσκει μαζί και σε συμπλοκή που ακολουθεί ο Τριστάνος τραυματίζεται θανάσιμα. Μεταφέρεται στον πύργο του στη Βρετάνη, όπου παραληρεί. Όταν η Ιζόλδη φτάνει κοντά του είναι πια αργά: ο Τριστάνος ξεψυχά στα χέρια της και εκείνη τον ακολουθεί καθώς οραματίζεται την παντοτινή ένωση μαζί του.
Για πρώτη φορά ελληνικά μουσικά σύνολα -η Ορχήστρα και η Χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής-, υπό τον αρχιμουσικό Μύρωνα Μιχαηλίδη θα ερμηνεύσουν ένα τέτοιο έργο ύψιστων απαιτήσεων, του οποίου η πλαστική ρευστότητα της μορφής το καθιστά ένα από τα πιο δύσκολα του ρεπερτορίου. Τη σκηνοθεσία, τα σκηνικά και τα κοστούμια υπογράφει ο Γιάννης Κόκκος. Τους πρωταγωνιστικούς ρόλους, οι οποίοι θεωρούνται από τους πιο απαιτητικούς και δύσκολους του ρεπερτορίου, ερμηνεύουν διεθνώς αναγνωρισμένοι Μονωδοί.
Ο γερμανός τενόρος Τόρστεν Κερλ, ο οποίος θα ερμηνεύσει τον ρόλο του Τριστάνου, έχει σημειώσει μια λαμπρή πορεία στα σημαντικότερα λυρικά θέατρα του κόσμου σε Βιέννη, Νέα Υόρκη, Τόκιο, Μιλάνο, Βερολίνο, Λονδίνο, Δρέσδη, Αμβούργο, Γένοβα, Φλωρεντία, Όσλο, Ζυρίχη, Κολωνία, Αμβέρσα κ.ά. και θεωρείται ως ο πιο περιζήτητος «ηρωικός τενόρος» διεθνώς. Το ρεπερτόριό του επικεντρώνεται κυρίως στους πρωταγωνιστικούς ήρωες των βαγκνερικών αριστουργημάτων (Έρικ, Λόενγκριν, Πάρσιφαλ, Τάνχωυζερ, Τριστάνος, Ζήγκφρηντ κ.ά.). Έχοντας συνεργαστεί με κορυφαίους μαέστρους και με πλούσια δισκογραφία στο ενεργητικό του, το 2000 κέρδισε βραβείο Grammy.
Στον ρόλο της Ιζόλδης η κορυφαία Δανέζα σοπράνο Αν Πέτερσεν, η οποία έχει εισπράξει τις αποθεωτικές κριτικές του διεθνή τύπου ως «ιδανική Ιζόλδη». Η θεαματική της πορεία περιλαμβάνει επιτυχημένες εμφανίσεις σε σπουδαία λυρικά θέατρα όπως η Σκάλα του Μιλάνου, η Βασιλική Όπερα του Λονδίνου, η Όπερα του Παρισιού κ.ά. Στον συγκεκριμένο ρόλο πραγματοποίησε το θεαματικό ντεμπούτο της τον Απρίλιο του 2011 στην Όπερα της Λυών σε μια «θρυλική» παραγωγή όπου τη σκηνοθεσία κρατούσε η ανατρεπτική ομάδα των -γνώριμων στο ελληνικό κοινό- καταλανών Λα Φούρα ντελ Μπάους. Τον Απρίλιο του 2015 θα ερμηνεύσει την Ελίζαμπεθ στον Τάνχωυζερ στην Κρατική Όπερα του Βερολίνου, μια παραγωγή ήδη sold out, σε σκηνοθεσία της ιέρειας του μοντέρνου χορού Σάσα Βαλτς και σε μουσική διεύθυνση του διάσημου αρχιμουσικού Ντάνιελ Μπάρενμποϊμ, με τον οποίο έχει μακροχρόνια συνεργασία.
H σουηδέζα Καταρίνα Νταλάυμαν, η οποία θα ερμηνεύσει τον ρόλο της Μπρανγκαίνε, θεωρείται αυτή τη στιγμή ως μία από τις πιο απαιτητικές δραματικές σοπράνο στο παγκόσμιο οπερατικό στερέωμα, με ειδίκευση στον Βάγκνερ και στον Στράους. Έχει ερμηνεύσει επανειλημμένως και με αξιοσημείωτη επιτυχία την Κούντρι στον Πάρσιφαλ, την Ελίζαμπεθ στον Τάνχωυζερ, την Εύα στους Αρχιτραγουδιστές της Νυρεμβέργης, την Αριάδνη στην Αριάδνη στη Νάξο, την Ιζόλδη όπως και τους ομώνυμους ρόλους στην Ηλέκτρα και τη Σαλώμη, στα σημαντικότερα λυρικά θέατρα του κόσμου.