Περπατώντας σε έναν παράδρομο της Ιστικλάλ, πέντε Ελληνες τον περασμένο Φεβρουάριο, ψάχναμε το στενό όπου βρίσκεται το μουσείο του Παμούκ. Το Μουσείο της Αθωότητας του νομπελίστα συγγραφέα που έχει στην Ελλάδα ορκισμένους, αφοσιωμένους αναγνώστες –σχεδόν θαυμαστές. Ρωτώντας στα σοκάκια της Κωνσταντινούπολης, ζητώντας οδηγίες, είδαμε φρύδια να ανασηκώνονται και ειρωνικά σχόλια – ναι στην Τουρκία δεν θεωρούν τον Παμούκ και τόσο σπουδαίο, τους είναι σχεδόν ακατανόητο κιόλας γιατί πήρε Νόμπελ.
Με την Κωνσταντινούπολη να είναι η αλφαβήτα του και την πολιτική και κοινωνική ζωή να διατρέχει, κατατρύχει, ορίζει τις ζωές των ηρώων του, ο Ορχάν Παμούκ δεν είναι απλά ένας σπουδαίος συγγραφέας. Είναι ένας ιστορικός της ζωής στο δρόμο και της ψυχής του τουρκικού λαού, μέσα κυρίως από τις συνεχείς συνθλίψεις των ορίων, των κανόνων, των περιορισμών, του φόβου. Του κυρίαρχου φόβου.
Είπε ο ίδιος ο Παμούκ στην Χουριέτ που κυκλοφόρησε την Κυριακή 7 Δεκεμβρίου. «Υπάρχει φόβος. Νομίζω ότι όλοι φοβούνται. Δεν είναι φυσιολογικό… Η ελευθερία της έκφρασης ποτέ δεν ήταν πιο δύσκολη». Αυτός ο φόβος και η αδυναμία να ορίσεις την ταυτότητά σου, να νιώσεις ότι ανήκεις, διακατέχει τον Μεβλούτ τον ήρωα του νέου του βιβλίου που κυκλοφορεί αύριο στην Τουρκία και ήδη μεταφράζεται στα αγγλικά και σε άλλες γλώσσες για να κυκλοφορήσει στις αρχές του 2015.
Το “Kafamdi Bir Tuhaflık” (Ιδιομορφία στο μυαλό μου) ακολουθεί τη ζωή του Μεβλούτ, πωλητή boza (ενός τούρκικο λευκό ποτό από καλαμπόκι) κατά τη διάρκεια τεσσάρων δεκαετιών στην Κωνσταντινούπολη, μέχρι και το 2012. «Μιλώντας για αυτό το βιβλίο, δεν μπορείς να μη θυμηθείς τα λόγια των κοινωνικών ρεαλιστών» λέει ο ίδιος ο Παμούκ.
Το νέο του βιβλίο, αναμένεται να προκαλέσει ξανά την οργή των Τούρκων αξιωματούχων, αφού μιλάει και πάλι για την καταπίεση. Ειδικότερα για την καταπίεση των γυναικών στην Τουρκία. «Αν ασκούσαμε κριτική στην Τουρκία παρατηρώντας την απ’ έξω, τότε αυτή η κριτική θα αφορούσε τη θέση των γυναικών στην κοινωνία» προσθέτει.
Με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Μπουλέντ Αρίντς να δηλώνει «Μία γυναίκα πρέπει να διατηρεί μία ηθική ορθότητα, δεν μπορεί να γελάει δυνατά δημοσίως» τον περασμένο Ιούλιο και τον Ερντογάν μόλις προχθές να λέει πως οι άντρες και οι γυναίκες δεν είναι ίσοι, ο Παμούκ έρχεται να γρονθοκοπήσει ξανά το καθεστώς, άφοβος, ατρόμητος, ο μεγαλύτερος πρεσβευτής των δικαιωμάτων στη χώρα του.
Δεν διστάζει να πει «οι πολιτικοί μας κάνουν δηλώσεις χωρίς να το σκεφτούν σα να είναι έτοιμη να αρχίσουν έναν καυγά» παραπέμποντας προφανώς στον Ερντογάν, έναν πρόεδρο καβγατζή…Το νέο του βιβλίου έχει 480 σελίδες (στην τουρκική έκδοση) και καλύπτει τα χρόνια από το 1969 ως το 2012. Ο Μεβλούτ γίνεται μάρτυρας αλλαγών, μεταμορφώσεων στην πόλη, τους ανθρώπους την ίδια την Τουρκία, νιώθοντας πάντα ξένος, διαφορετικός, ιδιόρρυθμός. Νιώθει διαφορετικός από τους άλλους.