Eπί 26 χρόνια κρατάει εκατομμύρια Ελληνες ομήρους μπροστά στην τηλεόραση. Kαθηλωμένους να παρακολουθούν τις εξελίξεις στα σίριαλ που γράφει. Από το «Μικροί και μεγάλοι» το 1988, που καθόρισε την εφηβεία και τα πρώτα χρόνια ενηλικίωσης μιας ολόκληρης γενιάς, μέχρι το συγκλονιστικό «Νησί», η Μιρέλλα Παπαοικονόμου είναι η αδιαμφισβήτητη ηγετική γραφή της ελληνικής τηλεόρασης. Και μια φωνή που μπορεί να σχολιάζει, πέρα από το προφανές, όσα συμβαίνουν σήμερα στην Ελλάδα.
Από τα Κύθηρα όπου βρίσκεται -το δεύτερο σπίτι της- μίλησε στο iefimerida.gr για τη νέα τηλεοπτική σεζόν που μοιάζει να ανοίγει έναν νέο κύκλο, για τον Γιώργο Καπουτζίδη, τον Λάκη Λαζόπουλο, τον Αλέξη Τσίπρα, αλλά και για το ποιος καθορίζει τελικά αυτό που βλέπουμε σήμερα στην ελληνική τηλεόραση -όχι, δεν είναι τελικά ο τηλεθεατής αυτός που αποφασίζει. Εχοντας γράψει 15 σίριαλ (για παράδειγμα «Αναστασία», «Μη φοβάσαι τη φωτιά», «Λόγω τιμής», «Λένη»), εξηγεί πώς μια ιδιαίτερη τάση που είχε από την εφηβεία την οδήγησε στο να δοκιμάζει τα όριά της και να μπορεί έτσι να βουτάει στον πυρήνα των ιστοριών της.
Λέει χαρακτηριστικά: «Γεννήθηκα στην Αθήνα, στην οδό Ευελπίδων, απέναντι από το Πεδίον του Άρεως. Αργότερα μετακομίσαμε οικογενειακώς στο Κολωνάκι κι έμεινα εκεί μέχρι να φύγω στο Λονδίνο για σπουδές. Πέρασα ξέγνοιαστα κι ευτυχισμένα παιδικά χρόνια. Οι γονείς μου δεν μου στέρησαν ποτέ τίποτα. Μεγάλωσα με πολλή αγάπη και φροντίδα. Δεν ήμουνα όμως ένα "ήσυχο" παιδί. Η ανάγκη μου να δραπετεύσω από το προστατευμένο οικογενειακό περιβάλλον και να δοκιμάσω τις δυνάμεις μου, τις αντιστάσεις μου, με οδήγησε συχνά σε δύσβατα μονοπάτια. Φαίνεται πως τελικά είχα ανεπτυγμένο το αίσθημα της αυτοσυντήρησης και έβγαινα στο "φως" πριν με φάει το "σκοτάδι"».
Πότε ξεκίνησε αυτή η τάση;
Γύρω στα δεκαπέντε-δεκαέξι. Με έλκυαν πολύ οι άνθρωποι με αδυναμίες, με πάθη. Ήθελα να γνωρίσω και να κουβεντιάσω με αυτούς που βρέθηκαν κάποια στιγμή στις φυλακές, στα αναμορφωτήρια, ή στην «Ιθάκη». Να καταλάβω τι είναι αυτό που τους οδήγησε στον αλκοολισμό, στα ναρκωτικά, στην αυτοκαταστροφή.
Πόσο διήρκεσε η συγκεκριμένη φάση;
Από την προεφηβεία έως τη στιγμή που άρχισα να γράφω επαγγελματικά -από παιδί έγραφα γράμματα προς άγνωστους ή γνωστούς αποδέκτες, μονολόγους, μονόπρακτα, ποιήματα, μόνο που τα έκρυβα στα συρτάρια.
Τι εννοείτε; Πώς με το που ξεκινήσατε να γράφετε σενάρια σταμάτησε αυτή η ανάγκη;
Κάποια στιγμή, εντελώς τυχαία, με «έχρισαν» σεναριογράφο και όταν μου ανέθεσαν την πρώτη μου δουλειά όλος αυτός ο ορμητικός χείμαρρος συναισθημάτων και ενέργειας που είχα διοχετεύτηκε στα σενάρια. Οι ήρωες των σεναρίων μου πολύ συχνά ξεπερνούν τα όριά τους και ενίοτε αφήνονται να παρασυρθούν από τα αισθήματά τους, αγνοώντας τις συνέπειες. Τολμούν όσα δεν τόλμησα, παλεύουν με τις αδυναμίες τους, πονούν, αγαπούν με πάθος. Γράφοντας προσπάθησα να μιλήσω για την ουσία των ανθρωπίνων σχέσεων, αποφεύγοντας τις υπερβολές και τις καρικατούρες.
Τα όρια δοκιμάζονται πλέον μόνο στο χαρτί;
Σχεδόν, θα έλεγα... για να 'μαι ειλικρινής. Το χούι, λένε, φεύγει πάντα τελευταίο.
Δεκαπέντε σίριαλ... μετά, τι νιώθετε πως έχετε κερδίσει;
Πρώτα απ' όλα αυτογνωσία. Βάζοντας ένα δίλημμα ή δημιουργώντας μια αντιπαράθεση ανάμεσα σε δύο ήρωές μου, για να μπορέσω να είμαι αντικειμενική έπρεπε να κατανοώ και τις δύο πλευρές. Ετσι έμαθα να ακούω πιο πολύ και να μιλώ λιγότερο, απέκτησα περισσότερη κατανόηση και υπομονή κι έγινα καλύτερη ακροάτρια. Εκείνο όμως που δεν κατάφερα νααποκτήσω είναι την πολυπόθητη αυτοπεποίθηση! Παρ' όλη αυτή την πείρα των 26 ετών που εργάζομαι νυχθημερόν, η αναγνώριση από το κοινό, που με τιμά τόσα χρόνια, δεν μου έχει μετριάσει ούτε λίγο το άγχος και την ανασφάλεια. Κάθε φορά νιώθω σαν να αρχίζω από την αρχή.
Ποιο σενάριο είναι πιο ξεχωριστό για εσάς;
Κανένα από τα έργα που έγραψα δεν είναι για μένα πιο αγαπητό. Είναι όλα παιδιά μου και δεν τα ξεχωρίζω. Το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι κάποια είναι πιο άρτια ή πιο καλοδουλεμένα από κάποια άλλα.
Βλέπετε συστηματικά τηλεόραση;
Αρκετά. Βλέπω ό,τι καινούργιο ξεκινά να παίζεται: Σειρές, εκπομπές λόγου, πρωινά, μεσημεριανά, βραδινά σόου, παιχνίδια. Τα πάντα, αλλά από μια-δυο φορές. Ύστερα παρακολουθώ και τις τηλεθεάσεις, για να ενημερωθώ σχετικά με το τι προτιμά ο κόσμος και γιατί. Για παράδειγμα, γιατί αρέσουν τα τούρκικα σίριαλ στους Έλληνες τηλεθεατές.
Αλήθεια, γιατί;
Κατ' αρχάς, την περσινή χρονιά η τηλεόραση, εκτός από ελάχιστες ελληνικές σειρές, έπαιζε μόνο τούρκικα και επαναλήψεις. Ο τηλεθεατής δεν είχε επιλογή. Παρ' όλα αυτά, δεν τις υποτιμώ τις τούρκικες σειρές. Έχουν τη σωστή συνταγή για να κρατήσουν τον τηλεθεατή. Οι παραγωγές είναι, ως επί το πλείστον, ακριβές, με πλούσια σκηνικά, με καλούς ηθοποιούς και τα θέματα που πραγματεύονται έχουν απ' όλα: Ηθη και έθιμα, οικογενειακούς θεσμούς, θρησκεία, ίντριγκες, απάτες, εγκλήματα, έρωτες... Λίγο απ' όλα.
Σας έχει γίνει πρόταση να γράψετε καθημερινό σίριαλ;
Και να 'θελα, δεν θα μπορούσα να το κάνω. Μου είχε γίνει πρόταση παλιά και ήμουν τόσο αποστομωτική που δεν με ξαναρώτησαν. Τα καθημερινά δεν γράφονται ποτέ από ένα άτομο. Εγώ, δυστυχώς, δεν έχω μάθει να συνεργάζομαι με άλλους σεναριογράφους. Έχω κάνει κάποιες αποτυχημένες προσπάθειες. Δυστυχώς, δεν μπορώ να μπω στα «παπούτσια» του άλλου, ούτε να βάλω τον άλλον στα δικά μου. Έχω έναν δικό μου τρόπο να αφηγούμαι, καλό ή κακό. Δεν σου κρύβω πως είναι στιγμές που πολύ θα ήθελα να μοιράζομαι τις σκέψεις μου, αλλά δεν τα έχω καταφέρει ως σήμερα. Η δουλειά του συγγραφέα, ή του σεναριογράφου, είναι πολύ μοναχική!
Πώς εξηγείτε το γεγονός ότι φέτος πλημμύρισε η ελληνική τηλεόραση από νέα σίριαλ; Θυμίζει την προ κρίσης εποχή, σχεδόν...
Δεν περίμενα να δω τέτοιον καταιγισμό νέων ελληνικών σειρών. Πραγματικά δεν τον περίμενα. Είμαι της γνώμης πως αν υπάρχουν κάποια διαθέσιμα χρήματα για σίριαλ, σαν τηλεθεατής θα προτιμούσα να υπάρχουν μόνο πέντε πολύ καλές σειρές, προσεγμένες, αντί για δεκαπλάσιες σε αριθμό με εμφανή την προχειρότητα και την έλλειψη μπάτζετ.
Υπάρχει, παρ' όλα αυτά, κάποια που ξεχωρίσατε μέσα σε αυτόν τον καταιγισμό;
Μου αρέσει πολύ, από πέρυσι, το «Mην αρχίζεις τη μουρμούρα». Βρίσκω εξαιρετικούς τους ηθοποιούς, και αληθινούς και έξυπνους τους διαλόγους. Από τα καθημερινά, ξεκίνησε η «Δικαίωση» με έναν ωραίο ρυθμό και καλούς ηθοποιούς, αλλά αυτή η θεματολογία με έχει κουράσει. Όλα ίδια μου φαίνονται. Η ίδια συνταγή παντού. Από τις άλλες εκπομπές βλέπω συστηματικά το «Στην υγειά σας» με τον Σπύρο Παπαδόπουλο, τις «360 μοίρες» της Σοφίας Παπαϊωάννου και το «Πρώτο πλάνο» της Κατερίνας Αντωνοπούλου. Από shows, βλέπω πολύ ευχαρίστως το «Τhe voice» και το «Your face sounds familiar».
Μεγάλες προσδοκίες έχει δημιουργήσει, πάντως, η επιστροφή του Γιώργου Καπουτζίδη, αρκετά χρόνια μετά το «Παρά πέντε»...
Ανυπομονώ για την επιστροφή του Καπουτζίδη. Μου είναι πολύ αγαπητός σαν προσωπικότητα, έχει θετική αύρα και σαν σεναριογράφος είναι ταλαντούχος και με φαντασία.
Πιστεύετε ότι κάποιοι θα τον περιμένουν στη «γωνία»;
Έτσι δεν συμβαίνει πάντα;
Πάντως, η κωμωδία εξακολουθεί να συναρπάζει περισσότερο από το δράμα, στην τηλεόραση. Γιατί;
Είναι λογικό να κάνουν μεγαλύτερη επιτυχία οι κωμωδίες στην τηλεόραση. Κατ' αρχάς, το θεωρώ εξαιρετικά δύσκολο είδος. Μια πολύ καλή κωμωδία είναι δύσκολο να γίνει, αλλά όταν πετύχει έχει περισσότερους αποδέκτες. Ο κόσμος έχει ανάγκη να γελάσει. Παλιά μου άρεσαν πολύ τα «Εγκλήματα» και το «Οι παντρεμένοι έχουν ψυχή». Φυσικά και οι «Απαράδεκτοι».
Βέβαια, μιλάμε για σειρές παλιές.
Ναι. Γενικά μιλάμε πιο πολύ για σειρές που είδαμε παλιά.
Γιατί;
Νιώθω ότι τότε δεν υπήρχε τόσο έντονα αυτό που τώρα λέμε «συνταγή». Έβγαιναν αυτά τα σίριαλ αυθόρμητα, φύτρωναν οι σειρές σαν αγριολούλουδα. Ένιωθες πως ήταν πηγαία, δεν προέκυπταν από κάποιο marketing. Ήταν σαν να μαζεύτηκαν κάποιοι φίλοι, τα λέγανε και διασκέδαζαν. Αυτό μου άρεσε πολύ. Τώρα κυριαρχεί η συνταγή, η φόρμα. Ε, πρέπει λίγο να ξεφύγουμε από τη φόρμα. Να, ο Καπουτζίδης ξεφεύγει. Κάνει κάτι διαφορετικό. Τον χαίρομαι. Δεν ξέρω τι ετοιμάζει τώρα, αλλά δεν μπορεί, καλό θα είναι.
Τι γράφετε αυτή την εποχή;
Γράφω μια ταινία για τον κινηματογράφο. Το θέμα της το αγαπώ πολύ, αλλά δεν θα το αποκαλύψω. Είναι πολύ διαφορετικό απ' όσα έχω γράψει μέχρι σήμερα. Είναι σύγχρονο και αρκετά σκληρό. Ο κινηματογράφος σού δίνει μεγαλύτερη ελευθερία να πας πιο κοντά στο θέμα που επεξεργάζεσαι, να πεις τη γυμνή αλήθεια χωρίς τη λογοκρισία και τους περιορισμούς της τηλεόρασης. Ελπίζω όταν τελειώσω το γράψιμο να μου αρέσει, ώστε να το δώσω να το διαβάσουν κι άλλοι.
Αν όμως δουλεύατε σήμερα για την ελληνική τηλεόραση, τι θα γράφατε;
Δεν ξέρω... Κάτι διαφορετικό… Η διαδικασία της συγγραφής είναι ένα ταξίδι. Πόσες φορές θα πας στη Ρώμη; Δεν είναι πιο ενδιαφέρον να αναζητάς κάθε φορά κι έναν άλλον προορισμό;
Τις ταινίες του Λάνθιμου τις έχετε δει;
Βέβαια. Και του Λάνθιμου και του Aβρανά το «Miss Violence». Εκτιμώ την διαφορετικότητά τους και την άρτια εκτέλεση τους. Το στομάχι μου όμως δεν αντέχει τόσο ακραίο ρεαλισμό.
Μάρκος Σεφερλής στο πρωινό του Mega. Tον είδατε;
Φυσικά. Δεν σου κρύβω πως ήμουν αρνητική για την επιλογή αυτή του Μέγκα. Ίσως γιατί δεν ήταν του γούστου μου οι εκπομπές που παρουσίαζε ο Σεφερλής στον ΑΝΤ1. Τελικά αυτό που είδα ήταν πολύ καλύτερο από αυτό που περίμενα. Γενικά, δεν είμαι πολύ fun των πρωινών και των μεσημεριανών εκπομπών.
Ούτε της Ελένης Μενεγάκη;
Εκτιμώ πολύ την Ελένη. Είναι επαγγελματίας, ξέρει πολύ καλά τη δουλειά της. Κανείς δεν κρατιέται τόσα χρόνια αν δεν είναι καλός σ΄ αυτό που κάνει.
Τελικά το κοινό καθορίζει τί θα κυριαρχήσει στην τηλεόραση;
Ότι είναι πολύ καλό στην τηλεόραση, ο τηλεθεατής συνήθως το τιμά. Από εκεί και πέρα είναι και τι θα του σερβίρεις. Αν του σερβίρεις πέντε μέτρια πράγματα, από τα πέντε θα διαλέξει αυτό που του αρέσει περισσότερο. Δεν επιλέγει όμως ο τηλεθεατής Περνάμε σαν χώρα μια πολύ δύσκολη περίοδο. Ο λαός βλέπει τηλεόραση επειδή είναι η πιο φτηνή διασκέδαση και άρα είναι πολύ εύκολο να του περάσουν κάποιοι τα μηνύματα που θέλουν. Το θέμα είναι τι μηνύματα του περνούν. Εκεί που πάει να διαμαρτυρηθεί για τα δεινά που βιώνει, τον αποπροσανατολίζουν ξεγελώντας τον μια με… το πρωτογενές πλεόνασμα, μια με τα ευρήματα στην Αμφίπολη και μια με τα γκολ του Ολυμπιακού.
Ζείτε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου στα Κύθηρα. Πως το αποφασίσατε;
Στα Κύθηρα ήρθα με τον σκηνοθέτη Ανδρέα Θωμόπουλο για το σίριαλ «Μη φοβάσαι τη φωτιά» Το ερωτεύτηκα αμέσως. Αγόρασα ένα οικόπεδο κι έχτισα το σπίτι. Ένα σπίτι που μπορείς να ζήσεις και χειμώνα, με κήπο, μποστάνια, ελιές, και τα τρία μου σκυλιά. Αργότερα, με σκηνοθέτη τον ανιψιό μου Γιώργο Σιούγα, γυρίσαμε την σειρά Έτσι ξαφνικά» με τους Αιμίλιο Χειλάκη, Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη και Βικτώρια Χαραλαμπίδου. Τ αγαπώ πολύ αυτό το σπίτι. Το Πάσχα και τα καλοκαίρια μαζεύονται εδώ όλοι οι φίλοι. Το χειμώνα είναι το ερημητήριό μου κι έρχομαι πάντα μόνη.
Για το τέλος ας παίξουμε το παιχνίδι των λέξεων. Θα σας λέω ονόματα και θα ήθελα την αυθόρμητη απάντησή σας:
Kική Δημουλά: Υπέροχη ποιήτρια
Αμφίπολη: Το άλλοθί μας
Λάκης Λαζόπουλος: Ευφυής
Αμάλ Κλουνεϊ: Δυναμική και σικ γυναίκα
Αλέξης Τσίπρας: Τολμηρός ή επικίνδυνος;
Γλυπτά του Παρθενώνα: Ουτοπία…
Αθήνα: Μια κακοποιημένη όμορφη πόλη.
Νίκος Μουτσινάς: Ταλαντούχος
Γιάννης Πρετεντέρης: Με πολύ χιούμορ
Ελενα Ακρίτα: Γερή πέννα