Είναι η δεύτερη φορά που το ΔΝΤ παραδέχεται πως οι εκτιμήσεις του για την ευρωπαϊκή κρίση ήταν εκτός πραγματικότητας. Η πρώτη είχε να κάνει άμεσα με την Ελλάδα, εξ ου και η δημόσια «συγγνώμη» από πλευράς του Ταμείου, ενώ η δεύτερη έχει να κάνει με τις πιέσεις που άσκησε στα ισχυρά κράτη το 2010.
Αυτό που συνέβη τότε ήταν ότι το ΔΝΤ πίεσε χώρες όπως η Γερμανία, οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία να ακολουθήσουν μια λογική περικοπών των προϋπολογισμών τους, αμέσως μετά την παγκόσμια κρίση, μόνο που το έκανε νωρίτερα απ' ό,τι θα έπρεπε.
Μάλιστα, καίτοι υπήρχε έρευνα του Ταμείου εκείνη την περίοδο που πρόκρινε τις αντίθετες πολιτικές, οι ιθύνοντές του την αγνόησαν, με αποτέλεσμα τα μέτρα που ζήτησαν για την ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας να μεταφραστούν σε μέτρα δημοσιονομικής λιτότητας.
Το ΔΝΤ, ανησυχώντας για το υψηλό επίπεδο του χρέους και τα μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα, πίεσε χώρες όπως η Γερμανία, οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία να ακολουθήσουν αυστηρή λιτότητα από το 2010-11, προτού ακόμη η οικονομία τους ανακάμψει από την κρίση. Ταυτοχρόνως, το ΔΝΤ συνηγόρησε υπέρ της χαλαρής νομισματικής πολιτικής για να στηριχθεί η ανάπτυξη και να αυξηθεί η ζήτηση στην ανεπτυγμένες οικονομίες, αγνοώντας αρχικά τις επιπτώσεις που θα είχε η εφαρμογή αυτής της πολιτικής στις αναδυόμενες χώρες, τονίζει το Ανεξάρτητο Γραφείο Αξιολόγησης (ΙΕΟ) στην έκθεσή του, όπου αναλύεται ο τρόπος αντίδρασης του οργανισμού στην κρίση.
Κάτι πήγε στραβά
Και μπορεί η αντίδραση του ΔΝΤ το 2008-09 να ήταν ορθή, σύμφωνα με την έκθεση, οι εισηγήσεις του όμως για το 2010-11 ήταν ολότελα πρόωρες.
Η έκθεση σημειώνει επίσης ότι το Ταμείο κάλεσε τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες να υιοθετήσουν πολιτικές ποσοτικής χαλάρωσης, αναμειγνύοντας την πολιτική χαμηλών επιτοκίων με τις αγορές ομολόγων ώστε να στηρίξουν την οικονομική δραστηριότητα.
Η μίξη αυτή δεν ήταν η αρμόζουσα, αφού η ανάκαμψη με τη χρήση νομισματικών μέσων αποδείχτηκε «σχετικά ακατάλληλο» μέτρο για την τόνωση της ζήτησης μετά την οικονομική κρίση. Επιπροσθέτως, το Ταμείο δεν πρόσεξε αρκετά νωρίς τις αρνητικές επιπτώσεις που είχαν αυτές οι πολιτικές στις αναδυόμενες χώρες.
Σε ό,τι έχει να κάνει με το μέλλον, η εν λόγω έκθεση παραδέχεται πως ο μηχανισμός του Ταμείου έτσι ώστε να εντοπίζονται νέοι οικονομικοί κίνδυνοι έχει γίνει πλέον «υπερβολικά περίπλοκος». Είναι τόσο πολλές οι αναλύσεις που ούτε το ΔΝΤ, ούτε και οι πολιτικοί ηγέτες θα είναι σε θέση να τις αφομοιώσουν, σημειώνει χαρακτηριστικά.
Λαγκάρντ: Καλά τα κάναμε
Πάντως, η Κριστίν Λαγκάρντ υπεραμύνθηκε των προτροπών του ΔΝΤ κατά το 2010, αναφέροντας σε ανακοίνωση πως «πιστεύω ακράδαντα ότι η συμβουλή προς τις οικονομίες με τα ταχέως αυξανόμενα χρέη να λάβουν μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης ήταν η σωστή απόφαση».
Το ΙΕΟ εξέτασε την αντίδραση του ΔΝΤ στην κρίση μέχρι τα τέλη του 2013, αποκλείοντας όμως τις χώρες της Ευρωζώνης που έχουν ενταχθεί σε προγράμματα στήριξης ώστε να αποφύγει μια ενδεχόμενη παρέμβαση στα προγράμματα δανεισμού που δεν έχουν ολοκληρωθεί ακόμη, όπως αυτό της Κύπρου που λήγει το 2016. Το Ανεξάρτητο Γραφείο, πάντως, παραδέχτηκε ότι η στενή συνεργασία του ΔΝΤ με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσον αφορά τα προγράμματα δανεισμού στην Ευρωζώνη προκάλεσε κάποια ανησυχία όσον αφορά την ανεξαρτησία του Ταμείου και την ίση αντιμετώπιση όλων των μελών του.