Μια σπουδαία και ανεκτίμητη συλλογή από χειρόγραφα, κώδικες, έντυπα και έγγραφα που βρίσκονται στην Αθωνική Πολιτεία εδώ και αιώνες και κινδυνεύουν από τη φθορά του χρόνου, πλέον θα περάσουν στην ψηφιακή εποχή και θα διασωθούν.
Το σχέδιο για τη δημιουργία της λεγόμενης «ψηφιακής κιβωτού» της Αθωνικής Πολιτείας, εντάχθηκε στο επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ψηφιακή Σύγκλιση», σύμφωνα με απόφαση του γενικού γραμματέα Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων κ. Μενέλαου Δασκαλάκη, που δημοσιεύθηκε στη «Δι@ύγεια».
Όπως σημειώνει το Vima.gr, η πράξη ένταξης, συνολικού προϋπολογισμού 8,5 εκατ. ευρώ, έχει στόχο τη διαμόρφωση μιας «ψηφιακής κιβωτού» με το πολιτιστικό απόθεμα των ιερών μονών του Αγίου Όρους «με ιδιαίτερη επιστημονική και πολιτιστική αξία», όπως αναφέρεται στην απόφαση.
Το απόθεμα περιλαμβάνει συλλογές των χειρογράφων κωδίκων, έντυπων και εγγράφων, που βρίσκονται στα Αγιορείτικα Μοναστήρια και έχουν περιορισμένο βαθμό προσβασιμότητας και πρακτικής αξιοποίησης, καθώς η χρήση τους «προϋποθέτει την φυσική παρουσία των ερευνητών, των φοιτητών, και της ακαδημαϊκής κοινότητας εν γένει», όπως σημειώνεται.
«Επιπλέον, οι ανάγκες προστασίας ενός τόσο ευαίσθητου περιεχομένου από τους κινδύνους και τη φθορά που εγκυμονεί η φυσική πρόσβαση και μεταχείριση κάποιων αντικειμένων που παρουσιάζουν αυξημένη ευαισθησία στην πάροδο του χρόνου, όπως τα χειρόγραφα, καθιστούν επιτακτική την ανάγκη ψηφιοποίησης και διάθεσης του υλικού με την αξιοποίηση των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών» αναφέρει η απόφαση του κ. Δασκαλάκη.
Οκτώ υπηρεσίες πρόσβασης
Το σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία οκτώ υπηρεσιών πρόσβασης στο ψηφιακό πολιτιστικό απόθεμα των ιερών μονών του Αγίου Όρους. Για τις ανάγκες πληροφόρησης θα αναπτυχθεί portal, θα δημιουργηθεί η Αγιορείτικη Βιβλιοθήκη και θα παραχθεί ντοκιμαντέρ.
Για τις ανάγκες αλληλεπίδρασης θα αναπτυχθούν εφαρμογές ψηφιακού αποθετηρίου, ψηφιακών δημόσιων καταλόγων (OPAC) χειρογράφων και εντύπων και Αθωνικών Ψηφιακών Μονοπατιών, θα υλοποιηθεί δημιουργική τρισδιάστατη ψηφιακή αναπαράσταση του Ιερού Ναού του Πρωτάτου και θα σχεδιαστούν 12 ψηφιακά προσκυνητάρια.
Το πρώτο υποέργο, με τίτλο «Ψηφιακή Διαχείριση Πολιτιστικού Αποθέματος Αγίου Όρους» περιλαμβάνει:
- Ψηφιοποιημένο αρχείο χειρογράφων κωδίκων, με 900.000 ψηφιακές λήψεις
- Ψηφιοποιημένο αρχείο παλαιτύπων, με 450.000 ψηφιακές λήψεις
- Ψηφιοποιημένο Ιστορικό αρχείο εγγράφων, με 550.000 ψηφιακές λήψεις
- Ψηφιακή αποτύπωση έργων τέχνης και ειδικών συλλογών, με 146.000 ψηφιακές λήψεις όλων των κατηγοριών, 2.500 ώρες ήχου και εικόνας και 25.000 αρχιτεκτονικές αποτυπώσεις
- Εφαρμογή GIS «Αθωνικά ψηφιακά μονοπάτια»
- Εφαρμογή τρισδιάστατου μοντέλου μνημείου
- Εφαρμογή διαδραστικής ψηφιακής πύλης (portal)
- Ψηφιακός κατάλογος χειρογράφων
- Ψηφιακός κατάλογος εντύπων
- Αγιορείτικη Βιβλιοθήκη
- Μεταφράσεις σε τέσσερις γλώσσες (αγγλικά, ρωσικά, βουλγαρικά, γερμανικά) σύγχρονης αγιορείτικης πνευματικής και καλλιτεχνικής παραγωγής
- Εφαρμογές «Ψηφιακά προσκυνητάρια»
- Εξοπλισμός (H/W, S/W).
Το δεύτερο υποέργο, με τίτλο «Δημιουργία Προστιθέμενες Αξίας στην Πράξη», προβλέπει την απασχόληση εξειδικευμένων επιστημόνων για τις ανάγκες επιστημονικής τεκμηρίωσης, προληπτικής συντήρησης, παραγωγής και ελέγχου ψηφιακού περιεχομένου, προσωπικό τεχνικής υποστήριξης πληροφοριακών συστημάτων, καθώς και δυο ημερίδες προβολής των αποτελεσμάτων του έργου και ένα ντοκυμαντέρ, μία Μελέτη προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων κτλ.
Το σύνολο του προϋπολογισμού της πράξης ανέρχεται σε 9,4 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων η κοινοτική συνδρομή ξεπερνά τα 8,5 εκατ. ευρώ και η δημόσια δαπάνη φτάνει τις 900.000 ευρώ. Το έργο χρηματοδοτείται από το επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ψηφιακή Σύγκλιση» κατά 56,% και κατά τα υπόλοιπο ποσοστό από διάφορα περιφερειακά προγράμματα. Ο χρόνος υλοποίησης της πράξης είναι εννέα μήνες, ενώ η ημερομηνία λήξης της επιλεξιμότητας των δαπανών είναι η 31η Δεκεμβρίου 2015.
Όπως αναφέρεται -μεταξύ άλλων- στην πράξη ένταξης, τα βασικά τεχνικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά του προγράμματος αποτελούν ο προσδιορισμός των παραμέτρων επιλογής υλικού προς ψηφιοποίηση και τεκμηρίωση, η ψηφιοποίηση και τεκμηρίωση του πρωτογενούς υλικού, η δημιουργία προτύπων τεκμηρίωσης και η αξιοποίηση καινοτομικών μέσων για την προσπέλαση στο ψηφιοποιημένο περιεχόμενο της αγιορείτικης κληρονομιάς.