O Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Δημήτρης Χριστόφιας, αποποιήθηκε, ενώπιον της ερευνητικής επιτροπής, οποιασδήποτε πολιτικής ή προσωπικής ευθύνης για την αποθήκευση των εμπορευματοκιβωτίων, που είχαν κατασχεθεί το 2009 από το πλοίο "Μόντσεργκοκ", και την φονική έκρηξη, στις 11 Ιουλίου, στη ναυτική βάση της Εθνικής Φρουράς, που είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 13 ανθρώπων και την καταστροφή του ηλεκτροπαραγωγού σταθμού Βασιλικού.
Ο κ. Χριστόφιας υποστήριξε ότι για την έκρηξη έχουν "σοβαρή ευθύνη" οι παραιτηθέντες υπουργοί Εξωτερικών, Μάρκος Κυπριανού, Άμυνας, Κώστας Παπακώστας και ο αρχηγός ΓΕΕΦ, αντιστράτηγος Πέτρος Τσαλικίδης.
Στην αρχή της κατάθεσής του ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ορκίστηκε, βάζοντας το χέρι του στο ιερό Ευαγγέλιο.
Ο πρόεδρος της ερευνητικής επιτροπής, νομικός, Πόλυς Πολυβίου, ρώτησε τον Κύπριο πρόεδρο, πώς είναι δυνατό όλοι αυτοί να έχουν ευθύνη κι ο πολιτικός τους προϊστάμενος όχι;
Η απάντηση του κ. Χριστόφια ήταν: "Πώς να έχω πολιτική ευθύνη, αφού δεν γνώριζα. Ουδείς μου μίλησε για την επικινδυνότητα του φορτίου. Δεν μπορεί οι χειρισμοί άλλων να βαρύνουν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας".
Σε άλλο σημείο ο κ. Χριστόφιας δήλωσε κατηγορηματικά: "Δεν έχω ευθύνη. Οι ευθύνες των αρμοδίων είναι ασήκωτες. Υπήρξε ανεπάρκεια των αρμοδίων να διαπιστώσουν τους κινδύνους. Γιατί πρέπει εγώ να αναλάβω την ευθύνη;"
Στην αίθουσα όπου διεξάγονται οι ακροάσεις μαρτύρων στην ερευνητική επιτροπή, ήταν παρόντες συγγενείς των θυμάτων με φωτογραφίες των αγαπημένων τους προσώπων. Σε όλη τη διάρκεια της κατάθεσης του κ. Χριστόφια υπήρξε απόλυτη τάξη.
Ένταση δημιουργήθηκε κατά την αποχώρηση του Κύπριου Προέδρου, όταν συγγενείς των θυμάτων του φώναξαν: "Μας κατέστρεψες", "Ο Θεός να σε συγχωρήσει", "Δολοφόνε", "Περιμέναμε ένα mea culpa". Μία νεαρή γυναίκα ρώτησε τον κ. Χριστόφια, αν μπορεί να του υποβάλει μια ερώτηση, εκείνος απάντησε κοφτά "όχι" και αποχώρησε.
Λίγο μετά εισήλθαν στην αίθουσα δύο άνδρες της προεδρικής φρουράς και επεχείρησαν να συλλάβουν το γιο του αδικοχαμένου πλοίαρχου Ανδρέα Ιωαννίδη, Νικόλα. Επενέβησαν δικηγόροι και η σύλληψη αποφεύχθηκε. Οι άνδρες της προεδρικής φρουράς είπαν ότι για τη σύλληψη έδωσε οδηγίες ο κ. Χριστόφιας, γιατί ο νεαρός εξύβρισε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Ανακοίνωση, πάντως, της Προεδρίας σημειώνει ότι "ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν έδωσε ποτέ τέτοια οδηγία".
Ο πρόεδρος της ερευνητικής επιτροπής δήλωσε ότι δεν δικαιολογείται οποιαδήποτε σύλληψη εντός της αίθουσας, γιατί βρίσκεται υπό την επίβλεψή του. Πρόσθεσε δε, ότι κατά την έξοδο θα συνοδεύσει ο ίδιος το Νικόλα Ιωαννίδη.
Απαντώντας σε άλλες ερωτήσεις του κ. Πολυβίου, ο κ. Χριστόφιας ανέφερε, μεταξύ άλλων: "Σε σύσκεψη ο συνταγματάρχης Γιώργος Γεωργιάδης είχε δηλώσει ότι είναι μικρή η επικινδυνότητα του φορτίου, διότι η πυρίτιδα δεν εκρήγνυται από μόνη της, αφού το υλικό αυτό χρειάζεται επεξεργασία. Αυτό με καθησύχασε".
Μία σχετική ευθύνη την έχω, είπε στη συνέχεια ο Κύπριος Πρόεδρος, επισημαίνοντας ότι θα είχε μεγαλύτερη και ολόκληρη ευθύνη, αν γνώριζε τον τρόπο χειρισμού που έγινε από τούς δυο υπουργούς.
Ο κ. Χριστόφιας υποστήριξε ότι δεν γνώριζε τη γειτνίαση της ναυτικής βάσης με τον σταθμό της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου, αλλά εάν γνώριζε δεν θα δεχόταν να φυλαχθεί το φορτίο του πλοίου στη ναυτική βάση.
Επίσης, ο Κύπριος Πρόεδρος υποστήριξε ότι "ήταν πολιτικός ελιγμός", λόγω του Κυπριακού, η διαβεβαίωσή του προς τον Σύρο ομόλογό του ότι το φορτίο θα κρατηθεί στην Κύπρο μέχρι να επιστραφεί στη Συρία ή το Ιράν. Τελικά, πρόσθεσε, η Συρία και το Ιράν αποδέχθηκαν να πωληθεί το φορτίο ή να καταστραφεί.
Ο πρόεδρος της επιτροπής υπέδειξε στον κ. Χριστόφια ότι "δεν μπορεί ο άρχων της πολιτείας να είναι σαν ένας απατημένος σύζυγος, ούτε να λέει ότι έκανε καταμερισμό εργασίας και τα θαλάσσωσαν άλλοι" και έλαβε την απάντηση ότι υποτιμήθηκαν οι κίνδυνοι απ' όλους.
"Κοντά μου" πρόσθεσε "ερχόταν η υποτίμηση του κινδύνου" και υπενθύμισε τη δήλωση τους τέως υπουργού Άμυνας, Κώστα Παπακώστα, ότι μπορούσε το υλικό να φυλαχθεί σε κατοικημένη περιοχή.