Δύο μεγαλεπήβολα σχέδια φαίνεται πως μπαίνουν στον σχεδιασμό του υπουργείου Υποδομών και τοπικών φορέων και δημοτικών αρχών, και αυτά είναι η κατασκευή δικτύου τραμ σε Πάτρα και Ιωάννινα. Δύο περιπτώσεις έργων οι οποίες έχουν απασχολήσει και στο παρελθόν, αλλά έμειναν στάσιμες για αρκετά χρόνια.
Πριν από μερικές εβδομάδες, πάντως, ο υπουργός Υποδομών, μιλώντας για τα νέα έργα που πρόκειται να προωθηθούν, αναφέρθηκε σε αυτές τις δύο επενδύσεις, ενώ είχε και σχετική συνάντηση με τον δήμαρχο Πατρών, Κώστα Πελετίδη. Αλλωστε ο δήμος Πατρέων έχει ήδη κάνει σχετική μελέτη κόστους οφέλους για την περιοχή.
Μπορεί η Αθήνα να είναι η μόνη πόλη της Ελλάδας που έχει δίκτυο τραμ, ωστόσο, την προηγούμενη δεκαετία ήταν αρκετές πόλεις που είχαν αρχίσει ενέργειες για την ανάπτυξη του μέσου μεταφοράς. Εκτός από την Πάτρα και τα Ιωάννινα προς αυτή την κατεύθυνση είχαν κινηθεί ο Βόλος, η Καβάλα, το Ηράκλειο, η Λάρισα κ.α
Η Πάτρα και τα Ιωάννινα ήταν οι πόλεις εκείνες που έκαναν μελέτες κόστους-οφέλους. Είναι εκείνες οι πρώτες ενδεικτικές μελέτες που σου δείχνουν το κατά πόσο μία επένδυση που απαιτεί περί τα 150-200εκ.ευρώ θα μπορούσε να λειτουργήσει εμπορικά και να «αποσβέσει» την αρχική επένδυση και να αντέξει στο χρόνο. Το κόστος για το τραμ στην Πάτρα είχε μελετηθεί περίπου στα 300 εκατ.ευρώ σε έκθεση πριν μία δεκαετία, αλλά η κρίση δεν άφησε το έργο να γίνει εν τέλει πραγματικότητα. Η μελέτη προέβλεπε την ανάπτυξη γραμμής με εκκίνηση το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο και κατάληξη στο ΑΤΕΙ.
Τώρα, κι ενώ το ζήτημα επιστρέφει στην επικαιρότητα, η ιστοσελίδα ypodomes.gr, παρουσιάζει ένα σύντομο ιστορικό των δύο πόλεων στην προσπάθειά τους να αποκτήσουν το δικό τους μέσο σταθερής τροχιάς.
Τραμ Πάτρας
Η περίπτωση της ανάπτυξης συστήματος Τραμ στην Πάτρα ξεκίνησε από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας όταν μετά από διαβουλεύσεις ο Δήμος Πατρέων ανέλαβε την μελέτη σκοπιμότητας για λογαριασμό της (τότε) Τραμ ΑΕ προκειμένου να εξεταστούν οι πιθανότητες κατασκευής. Η μελέτη κόστους-οφέλους έδειξε πως το έργο οριακά θα μπορούσε να είναι βιώσιμο.
Η μελέτη προέβλεπε την ανάπτυξη γραμμής με εκκίνηση το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο και κατάληξη στο ΑΤΕΙ. Υπήρξε και πρόβλεψη για μελλοντικές επεκτάσεις, όπως για παράδειγμα στην περιοχή της Ακτής Δυμαίων, μέχρι το ύψος του νέου λιμανιού.
Εγιναν σκέψεις για υλοποίηση του έργου μέσω σύμπραξης με ιδιωτικά κεφάλαια αλλά η παραπαίουσα οικονομία της χώρας δεν άφησε τελικά σοβαρές ελπίδες να προχωρήσει κάτι τέτοιο αν και αρχικά είχε εκδηλωθεί ενδιαφέρον από ιδιωτικές εταιρείες.
Σημειωτέον πως το κόστος είχε πρόχειρα υπολογιστεί πως ξεπερνούσε τα 300.000.000 ευρώ που συμπεριλάμβανε εκτός από την κατασκευή του δικτύου, την προμήθεια δεκάδων συρμών Τραμ και ένα αμαξοστάσιο.
Από το 2009 και μετά το έργο χάθηκε στα συρτάρια και δεν αναφέρθηκε ξανά.
Για την ιστορία να σημειωθεί ότι η Πάτρα ήταν η πρώτη πόλη της Ελλάδας που είχε ηλεκτροκίνητο δίκτυο τραμ στο μακρινό 1902.
Η περίπτωση των Ιωαννίνων
Οι μελέτες ξεκίνησαν στα μέσα της περασμένης δεκαετίας από το Δήμο ενώ στη συνέχεια δράση ανέλαβε η Περιφέρεια. Όπως αναφέρει πηγή της Περιφέρειας Ηπείρου στο Ypodomes.com το 2010 είχε παρουσιαστεί η Β' φάση της μελέτης σκοπιμότητας και βιωσιμότητας του τραμ με 2 γραμμές.
Οι Πόλοι Μετακινήσεων που λήφθηκαν υπόψη είναι, το κέντρο της πόλης, το ΚΤΕΛ το Δημοτικό Διαμέρισμα Ανατολής, το Αεροδρόμιο, η Πανεπιστημιούπολη, το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο, τα ΤΕΙ και το Νοσοκομείο «Γ. Χατζηκώστα».
Από τότε το «όνειρο» της πρωτεύουσας της Ηπείρου για αστικό μέσο σταθερής τροχιάς χάθηκε μαζί με την κρίση. Το μεγάλο κόστος και ο σχετικά χαμηλός πληθυσμός αποτελούν μεγάλες προκλήσεις για την επίτευξη ενός απαιτητικού έργου που θα πρέπει να ενταχθεί στο αστικό περιβάλλον της πόλης των Ιωαννίνων.
Ποιος θα είναι ο φορέας υλοποίησης;
Ενα από τα βασικά ερωτήματα είναι ποιος θα είναι ο φορέας Υλοποίησης αυτών των έργων. Η Περιφέρεια; Ο Δήμος; Κάποια ειδική επιχείρηση ειδικού σκοπού; Η απάντηση είναι όχι. Όπως και στην περίπτωση του Μετρό Θεσσαλονίκης, φορέας υλοποίησης του έργου θα είναι η Αττικό Μετρό.
Η Αττικό Μετρό αποτελεί την «κληρονόμο» εταιρεία της Τραμ ΑΕ (ως προς το κατασκευαστικό κομμάτι) και είναι υπεύθυνη για την ανάπτυξη δικτύων Τραμ όχι μόνο στην Αθήνα αλλά και στις άλλες πόλεις της χώρας.
Ετσι, το ενδιαφέρον στρέφεται στο Υπουργείο Υποδομών και την Αττικό Μετρό για τα περαιτέρω, αναφορικά με τις ανακοινώσεις που εξαγγέλθηκαν ότι θα γίνουν για την ανάπτυξη δικτύων σε Πάτρα και Ιωάννινα. Άγνωστο παραμένει το πότε θα γίνουν, με ποια χρηματοδότηση, με ποιο χρονικό πλαίσιο και βασιζόμενες σε ποιες μελέτες.