Πώς η «Οδύσσεια» καθήλωσε πεντάχρονους Γάλλους

Όταν παίρνεις έναν άνθρωπο και του λες: 'Έλα να σου αφηγηθώ ποιος ήταν ο Δελμούζος, ο Διγενής Ακρίτας, ο Διογένης, του δίνεις έμπνευση, κουράγιο, πρότυπα ζωής. Η λογοτεχνία σε μεγαλώνει.

Γι' αυτό η αφηγηματική τέχνη μπορεί να εμπνεύσει τους Έλληνες μέσα στην κρίση, να τους θυμίσει τι σημαίνει ελληνισμός. Η αξία της αφήγησης της λογοτεχνίας συμπυκνώνεται στη φράση 'Homme Livre - Homme Libre' του βιβλίου 'Fahrenheit 451'. O άνθρωπος που διαβάζει είναι ελεύθερος".

Με τις λίγες αυτές φράσεις, η αφηγήτρια Μάγδα Κοσσίδα, που έχει δουλέψει με τον μεγάλο Γάλλο αφηγητή Bruno de la Salle (Μπρουνό ντε λα Σαλ) και εργάζεται στη Γαλλία από τα 18 της, εξηγεί στο Αθηναϊκό Πρακτορείο τους λόγους για τους οποίους πιστεύει ότι η εξάπλωση της αφηγηματικής τέχνης στην Ελλάδα, ως εργαλείου για να γνωρίσουν την πολιτιστική τους παρακαταθήκη ιδίως οι άνθρωποι που δεν διαβάζουν, είναι εξαιρετικά σημαντική.

Γιατί ο μύθος του Ηρακλή μας αφορά

Επιστρέφοντας στο αριστουργηματικό βιβλίο "Fahrenheit 451" του Ρέι Μπράντμπερι, που ο Τρυφό έφερε και στη μεγάλη οθόνη, επισημαίνει:

"Στο βιβλίο αυτό υπάρχει ένα καθεστώς ολοκληρωτικό, που χτυπάει τον πολιτισμό. Τα βιβλία απαγορεύονται. Έτσι, οι άνθρωποι κάνουν αντίσταση μαθαίνοντας να τα αφηγούνται. Η αφήγηση είναι εξαιρετικά σημαντική γιατί θέτει στον άνθρωπο σημαντικά ερωτήματα, μέσα από τα οποία εξελίσσεται".

Χαρακτηριστικά αναφέρει το παράδειγμα αυτού που θεωρεί ως το μεγαλύτερο έργο της, τής αφήγησης του "Ηρακλή".

Ο Ηρακλής εγκληματεί σκοτώνοντας τη γυναίκα και τα παιδιά του, πάνω στην κρίση μανίας, που τού προκαλεί η Ήρα. Όταν το συνειδητοποιεί, αποφασίζει να βάλει τέλος στη ζωή του, αλλά τον σταματάει ο Θησέας, που τον πείθει να εξιλεωθεί δουλεύοντας για την πατρίδα του.

"Ο μύθος του Ηρακλή θέτει για μένα αυτό το κεντρικό ερώτημα: 'Μπορεί κάποιος να γιατρευτεί από τα ίδια του τα λάθη;'. Στην αφήγησή μου ο Θησέας λέει στον Ηρακλή, 'το να ζήσεις, το να αγωνιστείς, αυτό είναι το δύσκολο, όχι το να αυτοκτονήσεις'. Αυτές οι ιστορίες, σε μια Ελλάδα όπου άνθρωποι αυτοκτονούν λόγω της κρίσης, μας αφορούν", σημειώνει.

Πώς η Οδύσσεια καθήλωσε πεντάχρονους Γάλλους

Η Μάγδα Κοσσίρα, που δηλώνει "τρομερά υπερήφανη" που είναι Ελληνίδα, είναι μητέρα πέντε παιδιών. Ξεκίνησε να αφηγείται με αφορμή μια πρόσκληση για παρουσίαση επαγγελματικού προσανατολισμού στο σχολείο τής -τότε 5χρονης- κόρης της.

Δεν ήξερε, όπως λέει τι να πει και, ως Ελληνίδα, αποφάσισε να αφηγηθεί την ιστορία του Οδυσσέα με τον Κύκλωπα. Παρατήρησε ότι μια τάξη από πεντάχρονα κρεμόταν απ' τα χείλη της!

"Κατέληξα να αφηγούμαι την Οδύσσεια ολόκληρη τη χρονιά! Όταν την ξαναδιάβασα ως ενήλικας πια, για να μπορέσω να την αφηγηθώ με ακρίβεια στα παιδιά, σκέφτηκα: δεν είναι δυνατόν αυτό το κείμενο να μη διδάσκεται στα σχολεία!

Έτσι, χωρίς καν να ξέρω τότε τι είναι η αφηγηματική τέχνη, πήγα στο δημαρχείο του Στρασβούργου και τους είπα πάνω κάτω το εξής: Πιστεύω ότι η ελληνική μυθολογία προσωποποιεί σημαντικές αφηρημένες έννοιες που τα παιδιά είναι δύσκολο να αντιληφθούν και τα βοηθάει να τις καταλάβουν. Άρα πρέπει να διδάσκεται στα σχολεία. Η απάντηση ήταν ... προσλαμβάνεστε!".

Αρχής γενομένης από εκείνη τη μέρα δούλεψε επί 13 χρόνια σε σχολεία. Έκτοτε έχει παρουσιάσει πολλές παραστάσεις αφηγηματικής τέχνης, κυρίως στη Γαλλία, αφηγούμενη και ελληνικές ιστορίες, ακόμη και από λαογραφικά βιβλία, για τις οποίες όπως λέει, οι Γάλλοι τρελαίνονται!

Στόχος η δημιουργία κέντρου Προφορικής Λογοτεχνίας στη Θεσσαλονίκη

Τώρα προσπαθεί να φέρει την εκπαίδευση και παραγωγή αφηγηματικής τέχνης στην Ελλάδα, στοχεύοντας στη δημιουργία Κέντρου Προφορικής Λογοτεχνίας στη Θεσσαλονίκη, όπου οι υποψήφιοι αφηγητές θα έχουν στη διάθεσή τους όλα τα εκπαιδευτικά εργαλεία για να μάθουν να την ασκούν- γιατί, όπως λέει, μπορεί η αφήγηση να συγγενεύει με τέχνες, όπως το θέατρο ή η μουσική, αλλά είναι τέχνη καθεαυτήν. Παράλληλα, στόχος είναι να υπάρξει μια αφηγηματική πειραματική σκηνή!

Ήδη, ήρθε σε επαφή με εκπροσώπους του Βαφοπούλειου Πνευματικού Κέντρου, οι οποίοι είδαν πολύ θετικά το όλο εγχείρημα και δεν απέκλεισαν -όπως λέει- το ενδεχόμενο φιλοξενίας του Κέντρου, στο πρώτο του στάδιο. Τις επόμενες ημέρες θα συναντηθεί με εκπροσώπους τού δήμου, του εκδοτικού οίκου "Αρχέτυπο" και του Κρατικού θεάτρου Βορείου Ελλάδος.

Γιατί στη Θεσσαλονίκη;

"Είχα βρεθεί εδώ πριν από δύο χρόνια και ερωτεύτηκα την πόλη. Μου είναι αδύνατο να εξηγήσω γιατί! Είναι σαν να ρωτάς κάποιον γιατί του αρέσει η σοκολάτα. Έτσι αποφάσισα να δημιουργήσω το κέντρο εδώ" λέει.

Λίγο πριν ολοκληρώσουμε τη συνομιλία μας, τη ρωτάω: τελικά γιατί πρέπει να λέμε ιστορίες; Η απάντηση έρχεται με ερωτήματα: "[...]Για να γλιτώσουμε από τον χρόνο που μας κυνηγάει; Για να ανακουφίζονται οι αδύναμοι και να ενοχλούνται οι τύραννοι; [...]Για να ταξιδέψουμε και να γνωριστούμε; Για να μη ζήσουμε σαν σκλάβοι ούτε σαν ηλίθιοι ελεύθεροι; Πιστεύω για όλους αυτούς και πολλούς ακόμη λόγους...".