Ο Mανόλης Aνδρόνικος ήταν ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες αρχαιολόγους και έφερε στο φως ένα από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά μνημεία σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η κορυφαία στιγμή της καριέρας του θεωρείται η 8η Νοεμβρίου 1977, όταν στη Βεργίνα έφερε στο φως ένα από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά μνημεία, τον ασύλητο μακεδονικό τάφο ΙΙ της Μεγάλης Τούμπας, όπου τάφηκε ο Φίλιππος Β', βασιλιάς της Μακεδονίας (382-336 π.Χ.).
Στο εσωτερικό του τάφου εντυπωσίασαν τα ευρήματα, μεταξύ των οποίων και αξιόλογα έργα τέχνης, τα οποία εκτίθενται στη Μεγάλη Τούμπα της Βεργίνας.
Η ταυτότητα του νεκρού παραμένει αμφισβητούμενη για κάποιους. Το 1992 του απονεμήθηκε ο Μεγαλόσταυρος του Φοίνικος. Πέθανε στις 30 Μαρτίου 1992. Πηγή: ellines.com
Αποσπάσματα από το βιβλίο του «Το χρονικό της Βεργίνας»
«Αν σήμερα αποφασίζω να σχεδιάσω από μνήμης αυτή την ιστορία, είναι γιατί καταλαβαίνω πως αξίζει τον κόπο να αναλογιστώ κι εγώ ο ίδιος το δρόμο που έκανα και να δώσω στους άλλους τις πληροφορίες που θεωρούν χρήσιμες».
«Πήρα το τσαπάκι της ανασκαφής, που έχω μαζί μου από το 1952, έσκυψα στο λάκκο και άρχισα να σκάβω με πείσμα και αγωνία το χώμα κάτω από το κλειδί της καμάρας. Ολόγυρα ήταν μαζεμένοι οι συνεργάτες μου. Συνέχισα το σκάψιμο και σε λίγο ήμουν βέβαιος. Η πέτρα του δυτικού τοίχου ήταν στη θέση της, απείραχτη, στέρια. Είναι ασύλητος! Είναι κλειστός! Ήμουν ευτυχισμένος βαθιά.»
«Μπορώ να φέρω στη συνείδησή μου ολοκάθαρα την αντίδραση που δοκίμασα καθώς έλεγα μέσα μου: “Αν η υποψία που έχεις, πως ο τάφος ανήκει στον Φίλιππο, είναι αληθινή -και η χρυσή λάρνακα ερχόταν να ενισχύσει την ορθότητα αυτής της υποψίας- κράτησες στα χέρια σου τη λάρνακα με τα οστά του. Είναι απίστευτη και φοβερή μια τέτοια σκέψη, που μοιάζει εντελώς εξωπραγματική”. Νομίζω πως δεν έχω δοκιμάσει ποτέ στη ζωή μου τέτοια αναστάτωση, ούτε και θα δοκιμάσω ποτέ άλλοτε».
«Την επομένη μέρα, όλες οι εφημερίδες με μεγάλους πρωτοσέλιδους τίτλους παρουσίασαν τις ανακοινώσεις για τα ευρήματα. Φυσικά οι χρυσές λάρνακες και το βάρος τους αποτελούσαν το κέντρο βάρους στις περιγραφές, μαζί με την άποψη που διατύπωσα πως ο τάφος ανήκει στον Φίλιππο. Μια εφημερίδα της Θεσσαλονίκης θεώρησε σκόπιμο να ζητήσει τις γνώμες συναδέλφων ιστορικών και αρχαιολόγων. Μου έκανε εντύπωση πως κανένας δεν άφησε τον εαυτό του να παρασυρθεί σε ενθουσιαστικές κρίσεις. Νηφάλιοι, συγκρατημένοι, επιφυλακτικοί, διακριτικοί και σώφρονες, στάθμισαν προσεκτικά τα λόγια τους, έτσι που να μη ριψοκινδυνεύουν την επιστημονική τους στάση…»
Γεννήθηκε σαν σήμερα στην Προύσα στις 23 Οκτωβρίου 1919 και έζησε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το 1952 έγινε καθηγητής Kλασικής Aρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Από το 1954 έως το 1955 θα μετεκπαιδευτεί στην Οξφόρδη, δίπλα στον καθηγητή σερ Τζον Μπίζλεϊ. Πραγματοποίησε πολλές ανασκαφικές έρευνες στη Βέροια, τη Νάουσα, το Κιλκίς, τη Χαλκιδική, τη Θεσσαλονίκη, αλλά το κύριο ανασκαφικό του έργο ήταν στη Βεργίνα.