«Σπίτι που δεν το βλέπει ο Ηλιος το βλέπει ο γιατρός» λέγανε οι παλιοί και αυτό μάλλον επιβεβαιώνεται στην περίπτωση του Μότσαρτ, ο οποίος φαίνεται να πέθανε από παρατεταμένη έλλειψη βιταμίνης D της λεγόμενης «βιταμίνης του ήλιου».
Κατά τη διάρκεια της σύντομης ζωής του, ο Αυστριακός συνθέτης Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ υπέφερε από πολλές κοινές ασθένειες της εποχής, συμπεριλαμβανομένης της ευλογιάς, του τυφοειδούς πυρετού, της αμυγδαλίτιδας και λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος.
Τι ακριβώς όμως ήταν αυτό που τον σκότωσε το Δεκέμβρη του 1791 σε ηλικία 35 ετών, ήταν για χρόνια μυστήριο, με θεωρίες να κυμαίνονται από δηλητηρίαση σε νεφρική νόσο.
Τώρα, δύο ερευνητές προσφέρουν μια νέα θεωρία: Ανεπάρκεια βιταμίνης D. Στο υψηλού γεωγραφικού πλάτους σπίτι του στην Αυστρία, ο Μότσαρτ υπέφερε μάλλον από έλλειψη της «βιταμίνης του Ηλιου» για τουλάχιστον το μισό χρόνο. Αυτή η ανεπάρκεια μπορεί να ευθύνεται για πολλές από τις ασθένειες από τις οποίες υπέφερε ο συνθέτης.
«Εάν ο Μότσαρτ γνώριζε για τη βιταμίνη D και είχε πρόσβαση σε συμπληρώματα, θα μπορούσε να είχε σωθεί» υποστηρίζει ο Γουίλιαμ Γκράντ, συνταξιούχος ατμοσφαιρικός φυσικός της NASA που είχε ασχοληθεί με την έρευνα της βιταμίνης D την τελευταία δεκαετία. Μάλιστα υποστήριξε ότι το ίδιο ισχύει και για πολλούς άλλους διάσημους μουσικούς που πέθαναν σε νεαρή ηλικία.
Παρόλο που αρκετοί ερευνητές παραμένουν σκεπτικοί, ο Γκραντ επισημαίνει ότι η περίπτωση του Μότσαρτ αποτελεί προειδοποίηση για τους σύγχρονους μουσικούς.
«Σχεδόν κάθε ασθένεια συνδέεται με κάποιο τρόπο με την έλλειψη βιταμίνης D στις μέρες μας» τονίζει ο Γκραντ: «Νομίζω ότι οι σύγχρονοι μουσικοί αγνοούν το γεγονός ότι από την παραμονή σε κλειστούς χώρους, δεν παίρνουν την επαρκή ποσότητα βιταμίνης D που χρειάζονται»
Ο θάνατος του Μότσαρτ καλυπτόταν για καιρό από ένα πέπλο μυστηρίου. Ο μουσικός θάφτηκε τρεις ημέρες μετά το θάνατό του και στο σώμα του δεν έγινε ποτέ αυτοψία.
Μαρτυρίες και αναφορές για το θάνατο του συνθέτη δεν αξιολογήθηκαν παρά 30 χρόνια αργότερα. Ακόμα και τότε, τα έγγραφα ήταν γεμάτα αντικρουόμενα στοιχεία. Για να περιπλέξει ακόμη περισσότερο την κατάσταση, η ιατρική γνώση της εποχής - περισσότερο από δύο αιώνες πριν - ήταν πολύ πίσω σε σχέση με την σύγχρονη ιατρική και από την εποχή του Μότσαρτ, οι ορισμοί πολλών ιατρικών όρων έχουν αλλάξει.
«Δεν ήξεραν για τις βιταμίνες» επισημαίνει ο Γουίλιαμ Ντόσον συνταξιούχος γιατρός και πρόεδρος του Οργανισμού Ιατρικής «Δεν ήξεραν για τα βακτήρια. Δεν ήξεραν για την αρτηριακή πίεση. Οι γιατροί του Μότσαρτ ήταν οι καλύτεροι της χώρας, αλλά δεν είχαν τη γνώση ή την τεχνολογία για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση του.»
Ο Ντόσον αξιολόγησε 81 αναφορές στη βιβλιογραφία που ασχολήθηκε με το ζήτημα του τι πραγματικά συνέβη στον Μότσαρτ στο τέλος της ζωής του. Σε ένα έγγραφο που δημοσιεύθηκε πέρυσι στο περιοδικό «Ιατρικά Προβλήματα Καλλιτεχνών των Παραστατικών Τεχνών» εξιστορεί και οργανώνει αυτές τις θεωρίες.
Πολλά από τα έγγραφα έκαναν λόγο για χρόνια νεφρική νόσο ως αιτία των προβλημάτων υγείας του Μότσαρτ, συμπεριλαμβανομένων πολλών δευτερογενών μολύνσεων του. Αυτές οι εξηγήσεις είναι αρκετά πειστικές σύμφωνα με τον Ντόσον, ωστόσο έχει τη δική του θεωρία για το τι σκότωσε τελικά τον συνθέτη.
«Η αφαίμαξη του Μότσαρτ ήταν μία από τις πολλές θεραπείες για τη νόσο του. Είναι πιθανό να πέθανε από οξεία απώλεια αίματος.» υποστηρίζει ο Ντόσον.
Ο Γκραντ ωστόσο έχει διαφορετική άποψη. Διαβάζοντας τη μελέτη του Ντόσον και την συνέκρινε με το χρόνο κατά τον οποίο αρρώσταινε ο διάσημος συνθέτης. Από το 1762-1783, οι περισσότερες λοιμώξεις του Μότσαρτ σημειώθηκαν από τα μέσα Οκτωβρίου έως τα μέσα Μαΐου.
Αυτή είναι η εποχή του έτους, που οι άνθρωποι στο μακρινό Βορρά όπως η Αυστρία απλά δεν μπορούν να παράγουν αρκετή βιταμίνη D από την έκθεση στον ήλιο. Η αφθονία των μελετών των τελευταίων ετών έχουν συνδέσει τα επαρκή επίπεδα βιταμίνης D με χαμηλότερους κινδύνους για γρίπη, πνευμονία, καρδιαγγειακή νόσο, καρκίνο, αυτοάνοσες ασθένειες και άλλες λοιμώξεις.
Η τρέχουσα συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη της βιταμίνης D είναι 600 IU για τους περισσότερους ανθρώπους. Είναι πολύ πιθανό λοιπόν ο θάνατος του Μότσαρτ να είχε ως αρχική αιτία τα μειωμένα επίπεδα βιταμίνης D, όμως πρακτικά, δεν υπάρχει κανένας τρόπος για να αποδείξει ή να διαψεύσει κανείς αυτή τη θεωρία.