Ο πρώην πρωθυπουργός της Νορβηγίας Γενς Στόλτενμπεργκ αναλαμβάνει από σήμερα, Τετάρτη 1η Οκτωβρίου, 13ος γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ.
Ο 55χρονος Στόλτενμπεργκ είναι ο δεύτερος κατά σειρά Σκανδιναβός που διορίζεται επικεφαλής της Συμμαχίας, καθώς διαδέχεται τον Δανό πρώην πρωθυπουργό Αντερς Φογκ Ράσμουσεν.
Η αλλαγή στην κορυφή της Συμμαχίας πραγματοποιείται την ώρα που το ΝΑΤΟ ετοιμάζεται για μία νέα αποστολή στο Αφγανιστάν και οι σχέσεις του με τη Ρωσία είναι τεταμένες εξαιτίας της ουκρανικής κρίσης.
Στις 28 Μαρτίου 2014, το Συμβούλιο Βορείου Ατλαντικού όρισε τον Στόλτενμπεργκ ως διάδοχο του Αντερς Φογκ Ράσμουσεν στη θέση του Γενικού Γραμματέα του οργανισμού. Ο διορισμός του ήταν αναμενόμενος από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης για αρκετό καιρό, ενώ σχολιαστές επισήμαναν ότι η πολιτική της συμμαχίας έναντι της Ρωσίας είναι σημαντικότερο ζήτημα που καλείται να αντιμετωπίσει. Η Γερμανία ανέλαβε την πρωτοβουλία για τον διορισμό του στη θέση αυτή, ενώ την πρόταση στήριξαν οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και, στη συνέχεια, τα υπόλοιπα κράτη-μέλη.
Στις 25 Μαρτίου 2014, ο Στόλτενμπεργκ, σε ομιλία του σε συνέδριο του Εργατικού Κόμματος, άσκησε δριμεία κριτική στη Ρωσία μετά την εισβολή της στην Κριμαία, δηλώνοντας ότι η Ρωσία απειλούσε την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην Ευρώπη και παραβίασε το διεθνές δίκαιο, ενώ χαρακτήρισε τις ενέργειες της Ρωσίας ως απαράδεκτες. Μετά τον διορισμό του στη θέση του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ, ο Στόλτενμπεργκ τόνισε ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Κριμαία ήταν μία «βίαιη υπενθύμιση για τον ρόλο του ΝΑΤΟ», λέγοντας ότι οι ενέργειες της Ρωσίας στην Ουκρανία ήταν «η πρώτη φορά από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο που μία χώρα κατέλαβε περιοχή που ανήκει σε άλλη χώρα».
«Ο κόσμος είναι διαφορετικός σήμερα από ό,τι ήταν όταν έγινα γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ πριν από πέντε χρόνια», έγραψε ο Ράσμουσεν την Κυριακή σε άρθρο του στη βρετανική εφημερίδα «Independent». «Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε είναι πολύ μεγαλύτερες και πιο σύνθετες από οποιαδήποτε άλλη εποχή μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου», σχολίασε. Ο Ράσμουσεν περιέγραψε την συμπεριφορά της Ρωσίας ως τη «μεγαλύτερη απογοήτευση» που έζησε στη διάρκεια της θητείας του.
Η θητεία του Ράσμουσεν επρόκειτο να λήξει στις 31 Ιουλίου αλλά παρατάθηκε κατά δύο μήνες ώστε να επιβλέψει τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ που πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο στην Ουαλία.
To who is who του Γενς Στόλτενμπεργκ
Ο Γενς Στόλτενμπεργκ γεννήθηκε στις 16 Μαρτίου 1959 και ο πατέρας του υπήρξε Υπουργός Εξωτερικών της Νορβηγίας. Είναι οικονομολόγος, που διετέλεσε πρωθυπουργός της Νορβηγίας από το 2000 ως το 2001 και από το 2005 ως το 2013. Είναι πρόεδρος του Εργατικού Κόμματος της Νορβηγίας από το 2002. Εκλέγεται βουλευτής από το 1993. Υπήρξε αναπληρωτής υπουργός (statssekretær) στο Τμήμα Περιβάλλοντος από το 1990 ως το 1991, Υπουργός Βιομηχανίας την περίοδο από το 1993 ως το 1996 και Υπουργός Οικονομίας από το 1996 ως το 1997. Είναι παντρεμένος με τη διπλωμάτη Ingrid Schulerud και σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Όσλο. Έχουν δύο παιδιά.
Πρώτη πρωθυπουργική θητεία
Το 2000 έπειτα από πρόταση μομφής η κυβέρνηση του Μπόντεβικ κατέρρευσε. Πρωθυπουργός έγινε ο Στόλτενμπεργκ στις 17 Μαρτίου του 2000 και κυβέρνησε ως τις 19 Οκτωβρίου του 2001. Στην κυβέρνηση αυτή ο Στόλτενμπεργκ έγινε αντιπρόεδρος του Εργατικού κόμματος με πρόεδρο τον Γιάγκλαντ. Επίσης, ο Γιάγκλαντ ανέλαβε υπουργός Εξωτερικών. Η πρώτη θητεία του Στόλτενμπεργκ στην πρωθυπουργία ήταν αμφιλεγόμενη εντός του δικού του κόμματος. Προέβη σε αλλαγές και στον εκσυγχρονισμό του κράτους πρόνοιας και επίσης σε μερικές ιδιωτικοποιήσεις σε οργανισμούς και επιχειρήσεις. Στις βουλευτικές εκλογές που διενεργήθησαν στις 10 Σεπτεμβρίου του 2001 το κόμμα του υπέστη μία από τις χειρότερες ήττες στην ιστορία του, μένοντας στο 24% των ψήφων. Κατά συνέπεια, ο πρωθυπουργός αναγκάστηκε να παραιτηθεί. Ακολούθησε διαμάχη μεταξύ του Στόλτενμπεργκ και του Γιάγκλαντ για την ηγεσία του κόμματος, την οποία ανέλαβε ο πρώτος το 2002. Προτού καν αρχίσει η ψηφοφορία ο ασθενής Γιάγκλαντ αποσύρθηκε και όρισε πρόεδρο τον Στόλτενμπεργκ.
Δεύτερη πρωθυπουργική θητεία
Η δεύτερη πρωθυπουργική θητεία του Στόλτενμπεργκ ξεκίνησε στις 17 Οκτωβρίου του 2005. Οι Εργατικοί βελτίωσαν σημαντικά τα ποσοστά τους στις βουλευτικές εκλογές του 2005. Το Εργατικό Κόμμα απέκτησε πλειοψηφία στο κοινοβούλιο με άλλα «κοκκινοπράσινα» κόμματα, το Σοσιαλιστικό Αριστερό Κόμμα και το Κόμμα Κέντρου. Αυτό ήταν η απαρχή μιας ιστορικής συμμαχίας για τη χώρα, αυτής του Κοκκινοπράσινου συνασπισμού.
Τρίτη πρωθυπουργική θητεία
Ο Στόλτενμπεργκ επανεξελέγη στην πρωθυπουργία και έπειτα από τις εκλογές που διεξήχθησαν στις 14 Σεπτεμβρίου του 2009. Ωστόσο, ο κεντροαριστερός συνασπισμός έλαβε ισχνή πλειοψηφία, με διαφορά μόλις δύο εδρών από την αντιπολίτευση. Μετά την ήττα του στις εκλογές του 2013, αποχώρησε από την πρωθυπουργία.