Το παράδοξο της Αμφίπολης: Είναι ο μόνος επώνυμος τάφος με πολλά δωμάτια [εικόνες]

Το παράδοξο στον τάφο της Αμφίπολης είναι ότι έχει τόσους επάλληλους χώρους. Στην ανατολική Μακεδονία και Θράκη έχουν βρεθεί τρεις τέσσερις τάφοι που θυμίζουν τα παλιά σπίτια της Αθήνας με τα δωμάτια εν σειρά. Ωστόσο, στη δυτική Μακεδονία όλοι οι επώνυμοι τάφοι είναι διθάλαμοι και έχουν μαρμάρινες θύρες. Τι ακριβώς συμβαίνει στον τάφο της Αμφίπολης.

Αναπαράσταση βασισμένη στο σκίτσο του ζωγράφου Γεράσιμου Γ. Γερολυμάτου που αναρτήθηκε στο προσωπικό του ιστολόγιο «Περί τέχνης ο λόγος» (peritexnisologos.blogspot.gr)

Μαρμάρινες θύρες: Στην Αμφίπολη τίποτα από ό,τι ήταν ως τώρα γνωστό δεν ισχύει. Δεν υπάρχουν μέχρι στιγμής πουθενά θυρόφυλλα, κοινώς πόρτες, ή τουλάχιστον δεν έχουν ακόμη εντοπιστεί στο δάπεδο ή στο υπέρθυρο τα στροφία που την ανοιγόκλειναν, αν π.χ. ήταν ξύλινη και έχει με τα χρόνια καταστραφεί.

Πολλοί θάλαμοι: Από 10 γνωστά ταφικά σύνολα, τέσσερα εκ των οποίων βρίσκονται στη Βεργίνα, προκύπτει ότι πράγματι ήταν όλοι διθάλαμοι. Ακόμη και ο τάφος του Φιλίππου Β΄ ήταν διθάλαμος, καμαροσκεπής μακεδονικός τάφος με ναόσχημη δωρική πρόσοψη με πολυπρόσωπη σκηνή κυνηγιού στη ζωφόρο, που χρονολογείται στο β΄ μισό του 4ου αιώνα π.Χ.

Η περίπτωση του τάφου της Αμφίπολης δεν είναι αυτή, αφού έχουν ήδη ευρεθεί τρείς θάλαμοι και ο τέταρτος χώρος φαίνεται πως είναι υπαρκτός και μάλιστα υπόγειος.

Το καινούργιο αυτό στοιχείο αποκαλύφθηκε την περασμένη Παρασκευή, αφού πέρα από τη λυγερόκορμη κορμοστασιά των καλοδουλεμένων Καρυατίδων, «υπάρχουν ενδείξεις ενός τέταρτου χώρου», όπως δήλωσε η γ.γ. του ΥΠΠΟΑ Λίνα Μενδώνη, καθώς βρέθηκε μαρμάρινο θύρωμα, ανοίγματος 0,96 μ. στον τοίχο του τρίτου θαλάμου.

Αρα, δεν είναι ο τρίτος θάλαμος ο νεκρικός, όπως από μέρες υπαινίσσονταν οι ανασκαφείς βλέποντας προφανώς βαθύτερα. Το άνοιγμα αυτό είναι πολύ μικρότερο, περίπου μισό από τα άλλα θυραία ανοίγματα (1,68 μ.) που έχουν ώς τώρα βρεθεί.

Σύμφωνα με το νέο αξονομετρικό σχέδιο του αρχιτέκτονα της ανασκαφής Μιχάλη Λεφαντζή, το μαρμάρινο άνοιγμα στον βόρειο τοίχο του τρίτου θαλάμου βρίσκεται μέσα στην επίχωση, δηλαδή σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο από τα θυραία ανοίγματα των δύο άλλων θαλάμων (Α και Β), που σημαίνει πως είτε πρόκειται για κρύπτη-νεκρική κόγχη, ή οδηγεί σε έναν υπόγειο πιθανώς νεκρικό θάλαμο. Το ενδιαφέρον σε αυτό το σχέδιο είναι επίσης ότι μας δείχνει την ύπαρξη μιας ακόμη τρύπας στον τέταρτο διαχωριστικό τοίχο, αλλά όχι στο ίδιο σημείο με την τρύπα του τοίχου των Καρυατίδων, αλλά ακριβώς απέναντι.


Αλλοι διάσημοι τάφοι της Μακεδονίας

Σπουδαίοι μακεδονική τάφοι έχουν ήδη ευρεθεί στην περιοχή. Ο λόγος όμως για τον οποίο διακρίνεται ο τάφος της Αμφίπολης -πέραν του εκπληκτικού εξωτερικού μεγέθους του- είναι το γεγονός ότι διαθέτει πολλούς θαλάμους.

Ο μακεδονικός τάφος της Κρίσεως

Ο μακεδονικός τάφος της Κρίσεως βρίσκεται στον Κοπανό. Πρόκειται για έναν μνημειακό διθάλαμο τάφο με διόροφη πρόσοψη δωρικού και ιωνικού ρυθμού. Στην πρόσοψη υπάρχουν τέσσερις ζωγραφικοί πίνακες, που απεικονίζουν σκηνή της Κρίσεως του νεκρού στον Κάτω Κόσμο. Χρονολογείται στις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ. Είναι κλειστός στο κοινό διότι επιτελείται μεγάλη προσπάθεια αναστήλωσής του.

Ο μακεδονικός τάφος των Ανθεμίων

Ο τάφος των Ανθεμίων βρίσκεται επίσης στην περιοχή του Κοπανού. Πρόκειται για έναν διθάλαμο καμαροσκεπή μακεδονικό τάφο με πρόσοψη ιωνικού ρυθμού. Πήρε το όνομα αυτό διότι στην οροφή του προθάλαμου εικονίζονται ανθέμια και νερολούλουδα σε λευκά και ιώδη χρώματα πάνω σε γαλάζιο φόντο. Χρονολογείται στον 3ο αιώνα π.Χ. Το μνημείο είναι επισκέψιμο για το ευρύ κοινό.

Ο μακεδονικός τάφος του Λύσωνος Καλλικλέους

Ο μακεδονικός τάφος του Λύσωνος Καλλικλέους βρίσκεται στα Λευκάδια. Είναι ένας μικρός διθάλαμος μακεδονικός τάφος, με απλή πρόσοψη και ζωγραφισμένο το εσωτερικό του μνημείου, που χρονολογείται γύρω στο 200 π.Χ. Το μνημείο παραμένει κλειστό για το ευρύ κοινό, ενώ επιτρέπεται η είσοδος μόνο στους αρχαιολόγους και στους φοιτητές.